Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách an sinh xã hội tốt cho người lao động. BHXH ra đời nhầm đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH.
Bảo hiểm xã hội đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của nhiều công dân. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người chưa thật sự hiểu rõ về tầm quan trọng của bảo hiểm xã hội trong đời sống. Hiểu đơn giản, đây là sự chia sẻ rủi ro và các nguồn quỹ nhằm bảo vệ người lao động khi họ không còn khả năng làm việc hoặc mất việc làm. Chính vì vậy, mọi thông tin về BHXH đều nhận được sự quan tâm của người dân.
Mới đây, khi chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 114/NQ-CP ngày 28/7/2023 phiên họp Chính phủ tháng 7 năm 2023 về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi). Đáng chú ý, chính phủ thống nhất đề xuất xem xét giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Ngoài ra, Bộ LĐTB&XH cũng đề xuất bổ sung 2 phương án về vấn đề rút BHXH 1 lần đang được NLĐ quan tâm.
Cụ thể, chính phủ cơ bản thống nhất đối với các vấn đề sau:
- Giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm;
- Giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi;
- Mở rộng nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc..
Trong Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, vấn đề BHXH một lần thu hút sự quan tâm rất lớn từ người lao động. Theo đó, Bộ LĐTB&XH đề xuất bổ sung phương án để hạn chế tình trạng rút BHXH một lần như sau:
Nhóm 1 là người lao động đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực, sau 12 tháng nghỉ việc, có nhu cầu thì được nhận BHXH một lần. Nói đơn giản, quy định mới này cho phép người lao động được lựa chọn giữa bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng hưu, hoặc nhận BHXH một lần nếu có nhu cầu. Nhưng sự khác biệt lần này là nếu người lao động lựa chọn bảo lưu, không nhận BHXH một lần thì sẽ được hưởng thêm 5 quyền lợi.
5 quyền lợi này gồm:
- Người lao động chỉ cần đóng BHXH đủ 15 năm và đủ tuổi nghỉ hưu thì được hưởng lương hưu; hưởng trợ cấp hằng tháng trong trường hợp có thời gian đóng BHXH mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội;
- Hưởng BHYT do ngân sách Nhà nước đảm bảo trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng;
- Hưởng BHYT do Quỹ BHXH đóng, thời gian hưởng BHYT tối đa bằng thời gian đóng BHXH của người lao động; trong thời gian nghỉ việc mà chưa có việc làm thì được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng nhằm giải quyết khó khăn tài chính trước mắt.
Trường hợp người lao động đã lựa chọn nhận BHXH một lần thì không được nhận các quyền lợi bổ sung nêu trên.
Nhóm 2 là người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ khi Luật BHXH (sửa đổi) có hiệu lực trở đi (dự kiến 1/1/2025), nhóm đối tượng này không được nhận BHXH một lần trừ các trường hợp đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài để định cư, hoặc bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng.
