Trong phong tục của người Việt, mâm cỗ cúng giao thừa Tết Nguyên đán của các gia đình thường có một chú gà trống luộc miệng ngậm bông hoa hồng đỏ. Bạn có biết nguồn gốc của phong tục này là xuất phát từ đâu và bông hoa hồng đỏ này có mang ý nghĩa gì?
Vì sao gà cúng giao thừa thường ngậm bông hoa hồng màu đỏ?
Hàng năm, cứ đến ngày Tết Nguyên đán, đêm giao thừa người Việt thường làm mâm cơm cúng để dâng lên đất trời, tổ tiên, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, công việc làm ăn thuận lợi, phát đạt. Trong mâm cỗ cúng giao thừa, từ lâu không thể thiếu con gà luộc, điều đặc biệt, đây phải là con gà trống miệng có ngậm bông hoa hồng màu đỏ.
Theo lý giải của rất nhiều người, làm vậy là để cầu tài lộc, an lành và mang lại vận đỏ cả một năm cho gia chủ. Tuy nhiên, theo các chuyên gia phong thủy, việc cho gà ngậm bông hoa hồng không hề có ý nghĩa về mặt tâm linh. Họ lý giải, việc cắm hoa hồng vào con gà luộc cúng giao thừa cũng khá giống như các chị em cắm hoa, trang trí cho đẹp.
Theo truyền thuyết, khi Ngọc Hoàng mới bắt đầu sáng tạo ra mặt đất thì trên trái đất rất lạnh lẽo, ẩm thấp. Vì thế, Ngọc Hoàng mới sai 10 mặt trời ngày đêm soi sáng. Vì có quá nhiều mặt trời nên đất lại trở nên khô, nứt nẻ. Do đó, đã có một dũng sĩ quyết giương cung bắn hạ mặt trời. Nhờ đó, 9 mặt trời bị bắn hạ. Mặt trời cuối cùng do hoảng sợ quá bay trốn lên cao, không dám ló ra nữa. Lúc này, mặt đất lại quay lại cảnh lạnh lẽo, tối tăm. Con người và loài vật lại rủ nhau đi gọi mặt trời. Nhưng chẳng con nào gọi được, cuối cùng chỉ có con gà trống rất khỏe mạnh cất tiếng gáy và khiến mặt trời tò mò ngó xuống, dần hạ thấp độ cao, từ đó khiến mặt đất lại sáng bừng lên.
Do đó, khi đến đêm giao thừa (còn gọi là đêm trừ tịch) - đêm trời đất tối tăm nhất, cũng là lúc mặt trời đang ẩn mình sâu nhất, mọi người lại kháo nhau đem cúng gà trống để gà sẽ đánh thức mặt trời chiếu sáng xuống nhân gian cho đủ đầy ánh nắng cả năm.
Ngoài ra, ông bà xưa còn cho rằng, sở dĩ gà trống được chọn để đem cúng trong đêm giao thừa là bởi gà trống là loài có 05 đức lớn:
- Văn: mào của nó trông như mũ cánh chuồn của ông tiến sĩ, biểu tượng cho văn.
- Võ: cựa gà chính là vũ khí chiến đấu, biểu tượng cho võ.
- Dũng: sẵn sàng chiến đấu để bảo vệ đàn, biểu tượng cho dũng khí.
- Nhân: gà trống đầu đàn sẽ luôn gọi bầy đến rồi mới ăn cùng, không bao giờ nó ăn một mình, vì thế biểu tượng cho nhân.
- Tín: luôn gáy đúng giờ bất kể hoàn cảnh thời tiết, mùa, biểu tượng cho tín.
Thế nên, từ bấy lâu đến nay, trong mâm cỗ cúng giao thừa hay mâm cúng gia tiên ngày Tết không thể thiếu con gà luộc cùng với đĩa xôi gấc đỏ tươi. Dù không với ý nghĩa "gọi mặt trời" như xưa người xưa nhưng gửi gắm cầu sự may mắn, khỏe mạnh cho cả gia đình trong cả năm. Điều đặc biệt đó là gà trống được đặt hướng vào bát hương và miệng phải ngậm bông hoa hồng như để biểu trưng cho sự may mắn, mang vận đỏ đến cho cả năm.
