Sinh năm 1987 và sinh sống tại xóm Cầu Lưu, xã Tân Lợi, huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, anh Dương Văn Chung đã nổi tiếng trong cộng đồng bởi việc phát triển nghề nuôi rắn hổ mang bành sinh lời. Anh là người tiên phong trong việc áp dụng mô hình nuôi rắn thành công ở huyện của mình.
Anh Chung chia sẻ rằng mối liên kết của anh với rắn bắt đầu từ thuở nhỏ, khi anh thường xuyên tiếp xúc với chúng. Sự quen thuộc và niềm đam mê tăng lên theo thời gian đối với loài bò sát khá đặc biệt này. Khi anh trưởng thành, thông qua các phương tiện truyền thông như báo chí và truyền hình, anh nhận thấy tiềm năng trong việc nuôi rắn và quyết định ươm mầm ý tưởng kinh doanh từ chính loài vật này.
"Ngay sau khi tôi tốt nghiệp cấp 3, tôi đã chọn một con đường khác biệt so với đa số bạn bè đồng trang lứa – đó là không tiếp tục theo học đại học. Thay vào đó, tôi ở lại nhà để xây dựng chuồng nuôi rắn," anh Chung kể lại.
Anh Chung chia sẻ rằng mối liên kết của anh với rắn bắt đầu từ thuở nhỏ
Quyết tâm biến ý định thành hiện thực, vào năm 2012, chàng thanh niên đã bắt đầu cuộc phiêu lưu khởi nghiệp của mình. Anh đã không ngần ngại tìm đến làng rắn Vĩnh Sơn, thuộc huyện Vĩnh Tường (tỉnh Vĩnh Phúc) để tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm nuôi rắn từ những người có kinh nghiệm tại đây.
Sau khi đã trang bị cho mình những kiến thức cần thiết, anh quay về quê hương và bắt đầu xây dựng sự nghiệp theo đúng con đường mà mình đã lựa chọn. Trong quá trình đầu, anh đối mặt với thách thức lớn do nguồn vốn hạn chế, gây khó khăn trong việc đầu tư và mở rộng. Những khó khăn này suýt nữa đã khiến anh suy nghĩ về việc từ bỏ giấc mơ để quay lại với việc làm nông. Tuy nhiên, với sự khích lệ và hỗ trợ từ gia đình, anh Chung đã tìm thấy nguồn cảm hứng để tiếp tục nỗ lực và không bỏ cuộc.
“Khi tôi bắt tay vào xây dựng mô hình nuôi rắn, tôi chỉ có 20 triệu đồng, đó là toàn bộ số tiền dành dụm được. Đối với cư dân ở làng núi như chúng tôi, thu nhập chủ yếu phụ thuộc vào nông nghiệp, và số tiền đó, vào thời điểm bấy giờ, quả là một khoản tiền đáng kể. Trong khi đó, giá cả thị trường con giống rất cao, việc bắt đầu với một nguồn vốn eo hẹp và kinh nghiệm chưa nhiều thực sự là một thách thức lớn, khiến tôi không khỏi băn khoăn và lo lắng", anh Chung chia sẻ.
Từ năm 2012, anh Chung đã học hỏi nghề nuôi rắn từ những người có kinh nghiệm
Sau đó, anh không ngần ngại vay mượn thêm từ bạn bè và người thân để xây dựng một trang trại nuôi rắn khoảng 100m2, được làm từ gạch với mái che, mỗi chuồng được trang bị ổ khoá, ổ lót và được che chắn bằng lưới sắt nhỏ để ngăn rắn trốn thoát ra môi trường tự nhiên.
Anh tiếp tục quay lại làng nghề rắn ở tỉnh Vĩnh Phúc, và với số tiền còn lại, anh mua hơn hai mươi con rắn giống để bắt đầu khởi nghiệp.
Nhờ áp dụng kinh nghiệm từ những mô hình đã học hỏi trước đây, anh đã thành công với lứa rắn đầu tiên. Đến năm 2015, anh mở rộng quy mô, nhập thêm 300 con rắn hổ mang bành và 100 con rắn hổ trâu giống, và cơ sở vật chất của trang trại cũng được nâng cấp lên hơn 300m2. Các chuồng trại được phân chia thành hai loại: một loại khép kín cho rắn hổ mang và một loại bán hoang dã cho rắn hổ trâu.
Sau hơn mười năm kiên định và không ngừng nỗ lực, mảnh đất khô cằn phía sau nhà giờ đây đã biến thành một trang trại nuôi rắn, đánh dấu là mô hình đầu tiên tại địa phương. Hiện nay, trang trại của anh đã phát triển với hàng nghìn con rắn, trong đó số lượng rắn hổ mang chiếm hơn 90% tổng số rắn của trang trại.
Sau hơn mười năm kiên định và không ngừng nỗ lực, mảnh đất khô cằn phía sau nhà giờ đây đã biến thành một trang trại nuôi rắn
Anh Chung thông tin rằng rắn hổ mang bành có nọc độc, trong khi rắn hổ trâu thì không hề có nọc. Vì lý do đó, cần thiết lập khu vực nuôi cách ly cho rắn hổ mang bành. Ngược lại, rắn hổ trâu được nuôi trong môi trường bán hoang dã giúp chúng ít bị stress và phát triển khỏe mạnh hơn.
Chọn lọc rắn giống chất lượng cao, anh bắt đầu nhập rắn về khi chúng được 5 tháng tuổi và nuôi thêm 18 tháng cho đến khi rắn đạt đến tuổi sinh sản.
Trong giai đoạn sinh sản, cách nuôi rắn có sự khác biệt so với nuôi rắn thương phẩm vì chi phí thấp hơn. Rắn sinh sản thường được cho ăn từ 3 đến 5 lần mỗi tuần.
Đối với rắn thương phẩm, chúng được cho ăn mỗi ngày một lần, chủ yếu là gà bỏ đi từ các trại ấp trứng. Trung bình mỗi lần, một con rắn tiêu thụ khoảng 0,2kg mồi.
Thời gian giao phối của rắn thường bắt đầu vào cuối tháng 3 đến đầu tháng 4 âm lịch và rắn sẽ đẻ trứng sau khoảng một tháng. Rắn hổ mang bành trưởng thành có thể đẻ từ 15 đến 30 quả trứng mỗi lần, trong khi đó rắn hổ trâu đẻ từ 10 đến 20 quả.
Sau khi rắn đẻ, trứng sẽ được thu gom và ấp trong cát ẩm, cần tránh môi trường cát quá ẩm hoặc quá khô. Thời gian ấp trứng cho rắn hổ mang bành là 55 đến 60 ngày, còn rắn hổ trâu là 68 đến 72 ngày. Rắn con sau khi nở sẽ được chăm sóc trong thùng xốp hoặc bể riêng.
Ban đầu, rắn con chỉ cần nước để uống. Sau khoảng 7 đến 10 ngày từ khi nở, rắn con bắt đầu lột xác và ăn mồi, thức ăn lý tưởng ban đầu là nhái đã được cắt nhỏ. Ban đầu cho rắn con ăn một bữa mỗi ngày, rồi giảm dần số lượng bữa ăn theo từng giai đoạn phát triển.
Anh Chung cho biết, rắn con sau khi nở được nuôi đến khi chúng 2 tuổi rồi mới bán ra thị trường. Lúc bán, rắn cái nặng trung bình từ 1,2 đến 1,5kg và rắn đực từ 1,5 đến 2kg.
Anh cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc quản lý bệnh dịch và cách chăm sóc rắn, đặc biệt là với rắn hổ mang. Người nuôi cần chú ý đến những dấu hiệu bệnh như viêm phổi, tiêu chảy, vì chưa có thuốc đặc trị. Cần tách rắn bệnh ra khỏi đàn và khử trùng khu vực để ngăn chặn dịch bệnh lan rộng.
Giá thịt rắn hổ mang bành trên thị trường hiện nay vào khoảng 500.000 - 600.000 đồng/kg và trứng rắn là 60.000 đồng/quả. Mỗi năm, trang trại của anh Chung xuất bán 7.000 - 8.000 con giống và trứng rắn, mang về hàng trăm triệu đồng lợi nhuận.
Anh Chung cũng tiết lộ kế hoạch mở rộng diện tích trang trại nuôi rắn trong tương lai, không chỉ tăng thu nhập mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế địa phương.
