Quyết định này đã gây bất ngờ với nhiều nước đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc và với cả Mỹ, vốn đang muốn khẳng định sự hiện diện ở châu Á - Thái Bình Dương.
Theo Báo Tin Tức, trong một phản ứng mới nhất với động thái trên của Trung Quốc, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 27/11 đã chỉ trích Trung Quốc có ý đồ "sử dụng vũ lực và có những hành động đơn phương" nhằm xoay chuyển cán cân sức mạnh trong khu vực. Tokyo đã chỉ thị các công ty hàng không Nhật không cần phải thông báo cho Trung Quốc kế hoạch bay của mình. Chính quyền của ông Abe cũng đang cân nhắc mở rộng ADIZ trên Thái Bình Dương trong một động thái được cho là nhằm khẳng định lập trường của Nhật Bản đối với việc Trung Quốc tuyên bố kiểm soát phần lớn không phận trên biển Hoa Đông.
 |
| Bản đồ khu vực ADIZ của Trung Quốc trên biển Hoa Đông. |
Cùng ngày, phía Hàn Quốc cũng đã có các động thái "thử thách" vùng ADIZ của Trung Quốc. Quân đội Hàn Quốc cho biết ngày 27/11 họ đã điều máy bay qua vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Hoa Đông vừa thiết lập của Trung Quốc nhưng Bắc Kinh chẳng có phản ứng gì.
Đại diện của Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết chuyến bay được thực hiện mà không thông báo trước cho Trung Quốc như nước này yêu cầu. Nguồn tin quân sự Hàn Quốc cho biết máy bay P3C của hải quân nước này rời đảo Jeju và bay qua các khu vực tranh chấp để làm nhiệm vụ tuần tra 2 lần mỗi tuần như thường lệ.
Seoul trước đó cũng tuyên bố sẽ không nộp lịch trình và thông báo về các chuyến bay cho phía Trung Quốc như Bắc Kinh đơn phương yêu cầu và nhấn mạnh rằng vấn đề này sẽ được thảo luận trong các cuộc đàm phán quốc phòng cấp cao với Trung Quốc ở Seoul vào ngày 28-11. Trung Quốc đơn phương tuyên bố vùng nhận dạng phòng không trên biển Hoa Đông vào cuối tuần trước, nằm chồng lên một phần lãnh thổ của Hàn Quốc.
Bộ Ngoại giao Hàn Quốc tuyên bố việc Trung Quốc đơn phương lập ADIZ trên biển Hoa Đông sẽ không ảnh hưởng tới việc Hàn Quốc sử dụng đảo Leodo, một bãi đá ngầm nằm cách đảo Mara 149km về phía Tây Nam. Bộ này cho biết chính phủ Seoul sẽ xem xét phương án cụ thể để bảo vệ tối đa lợi ích quốc gia.
Trước đó, trong một thông điệp cứng rắn, hai máy bay ném bom B-52 của Mỹ đã bay thẳng vào vùng nhận diện phòng không (ADIZ) mà Trung Quốc vừa mới thiết lập.
Lầu Năm Góc giải thích chuyến bay diễn ra hôm 26/11 và không mang vũ khí là hoạt động thường xuyên, nhưng rõ ràng động thái này có thông điệp: không chấp nhận ADIZ mà Bắc Kinh tuyên bố. Các máy bay B-52 của Mỹ không thông báo lộ trình và ở trong vùng ADIZ trong gần một giờ.
Đại tá Steve Warren của Lầu Năm Góc tuyên bố mạnh mẽ: “Chúng tôi đã tiến hành các chiến dịch ở quanh khu vực Senkaku/Điếu Ngư và sẽ tiếp tục theo quy trình thông thường của mình”. Giới quan sát thừa nhận động thái mới của Tokyo và Washington đẩy thêm căng thẳng hiện tại và mọi người đều chờ đợi bước hành xử tiếp theo từ Bắc Kinh.
Phản ứng trước thông tin trên, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Trung Quốc Cảnh Nhạn Sinh cho biết Bắc Kinh giám sát toàn bộ hành trình của hai máy bay B-52 tại ADIZ, đồng thời khẳng định nước này có khả năng quản lý và giám sát hiệu quả ADIZ.
Việc Trung Quốc thiết lập ADIZ trên biển Hoa Đông đã khiến dư luận quốc tế không khỏi quan ngại bởi khả năng những căng thẳng sẽ có thể trở thành xung đột quân sự.
Chuyên gia Valery Kistanov (Nga) đã cảnh báo: “Như vậy là ở đó có các khu vực nhận dạng quốc phòng chồng lên nhau của Nhật Bản - Trung Quốc và Hàn Quốc - Trung Quốc. Điều này là rất nguy hiểm và tình hình rất đáng quan ngại bởi bất cứ lúc nào cũng có khả năng một bên mất bình tĩnh, trường hợp như vậy có thể dẫn đến sự cố quân sự. Hậu quả sẽ khôn lường, nếu xét rằng đứng đằng sau Tokyo là Washington”.
