Mở rộng điều kiện công nhận quyền sử dụng đất không có giấy tờ
Theo Điều 138 Luật Đất đai 2024, những hộ gia đình và cá nhân đang sử dụng đất nhưng không có giấy tờ hợp lệ có thể được cấp sổ đỏ nếu đáp ứng các tiêu chí cụ thể. Những điều kiện này được chia thành hai nhóm chính:
Trường hợp 1: Đất sử dụng ổn định trước ngày 01/7/2014
Đối với những thửa đất đã được sử dụng trước ngày 01/7/2014, luật chia nhỏ theo ba mốc thời gian quan trọng:
- Trước ngày 18/12/1980
- Từ 18/12/1980 - trước ngày 15/10/1993
- Từ 15/10/1993 - trước ngày 01/7/2014
Để đủ điều kiện cấp sổ đỏ, đất phải được sử dụng ổn định, không có tranh chấp, không vi phạm pháp luật về đất đai và không thuộc trường hợp giao đất trái thẩm quyền. Đặc biệt, chính quyền cấp xã phải xác nhận đất không có tranh chấp.
So với Luật Đất đai 2013, quy định mới kéo dài thời điểm xét cấp sổ đỏ thêm 10 năm, từ 01/7/2004 lên 01/7/2014, giúp nhiều hộ gia đình và cá nhân có thêm cơ hội hợp pháp hóa quyền sử dụng đất.
Trường hợp 2: Đất ở vùng khó khăn không có giấy tờ trước 01/7/2014
Những hộ gia đình, cá nhân đang sinh sống tại vùng kinh tế - xã hội khó khăn hoặc đặc biệt khó khăn có thể được công nhận quyền sử dụng đất nếu đáp ứng điều kiện sau:
- Thuộc nhóm đối tượng được giao đất nông nghiệp theo quy định tại Điều 118 của Luật Đất đai 2024.
- Đã sử dụng đất ở, đất phi nông nghiệp trước ngày 01/7/2014 mà không có giấy tờ theo quy định tại Điều 137 của Luật này.
- Có đăng ký thường trú tại địa phương và được chính quyền cấp xã xác nhận không có tranh chấp.
Những trường hợp này sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà không phải nộp tiền sử dụng đất. Đây là một điểm mới có lợi cho những người dân thuộc diện khó khăn, giúp họ có quyền lợi hợp pháp trên mảnh đất mình đang sinh sống.
Siết chặt quản lý đất lấn, chiếm sau 01/7/2014
Luật Đất đai 2024 không chỉ mở rộng cơ hội cấp sổ đỏ mà còn đưa ra quy định nghiêm ngặt đối với các hành vi lấn, chiếm đất từ sau 01/7/2014. Cụ thể, theo Điều 139, các trường hợp sau sẽ không được cấp sổ đỏ và có thể bị xử lý theo pháp luật:
Lấn chiếm hành lang bảo vệ công trình công cộng: Nếu cá nhân, hộ gia đình sử dụng đất thuộc hành lang bảo vệ công trình công cộng, lòng đường, vỉa hè sau khi Nhà nước đã công bố ranh giới thì không được cấp sổ đỏ.
Lấn chiếm đất công, đất do Nhà nước quản lý: Các trường hợp lấn đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường hoặc đất được Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất sau ngày 01/7/2014 sẽ không được cấp quyền sử dụng.
Ngoài ra, đối với đất lấn chiếm dùng làm nhà ở, nếu vi phạm sau ngày 01/7/2014, Nhà nước sẽ không bồi thường về đất khi thực hiện thu hồi. Điều này nhấn mạnh tính nghiêm minh của pháp luật nhằm hạn chế tình trạng lấn chiếm đất đai bất hợp pháp.
Như vậy, Luật Đất đai 2024 mang lại nhiều thay đổi quan trọng, vừa tạo điều kiện cho người dân hợp thức hóa đất sử dụng ổn định từ trước 01/7/2014, vừa siết chặt quản lý đất lấn chiếm sau thời điểm này. Những quy định mới không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người sử dụng đất mà còn đảm bảo công bằng và minh bạch trong quản lý đất đai. Người dân cần nắm rõ những quy định này để tránh vi phạm và tận dụng cơ hội được cấp sổ đỏ theo quy định mới.
