Quả tầm bóp (hay còn gọi là lồng đèn, thù lù...) vốn là loại cây dại quen thuộc ở nhiều vùng quê Việt Nam. Từ lâu, người dân thường hái quả chín để ăn như một món quà vặt tuổi thơ, chua ngọt dễ chịu và giòn mọng nước. Thế nhưng ít ai ngờ rằng, loại quả bình dị này lại đang được nhiều quốc gia coi như “siêu thực phẩm”, bán với giá cao ngất ngưởng, thậm chí lên tới gần 700.000 đồng/kg.
Quả tầm bóp – từ món quà tuổi thơ đến trái cây tiền triệu
Ở Việt Nam, cây tầm bóp vốn dĩ thường mọc hoang ven đường, bờ ruộng hay nương rẫy. Trẻ em thường nhặt những quả chín vàng, bóc lớp vỏ mỏng như chiếc lồng đèn rồi thưởng thức hoặc đơn giản để bóp cho chúng nổ ra để vui chơi. Tuy nhiên, tại các nước phát triển như Nhật Bản, Mỹ hay châu Âu, tầm bóp được trồng thương mại với quy trình nghiêm ngặt. Quả được đóng gói đẹp mắt, bán trong siêu thị cao cấp với tên gọi quốc tế là Golden Berry hoặc Physalis.
Nguyên nhân khiến loại quả này trở thành hàng “xa xỉ” ở nước ngoài chính là giá trị dinh dưỡng vượt trội cùng nhiều công dụng hỗ trợ sức khỏe.
Giá trị dinh dưỡng nổi bật của quả tầm bóp
Theo nhiều nghiên cứu, quả tầm bóp chứa hàm lượng vitamin A, C, E, nhóm B cùng sắt, canxi, photpho, chất xơ và chất chống oxy hóa dồi dào. Một số lợi ích tiêu biểu gồm:
Tăng cường miễn dịch: Vitamin C trong tầm bóp giúp nâng cao sức đề kháng, phòng cảm cúm, viêm nhiễm.
Bảo vệ mắt và da: Hàm lượng vitamin A và carotenoid hỗ trợ thị lực, đồng thời duy trì làn da khỏe mạnh.
Tốt cho tim mạch: Chất chống oxy hóa giúp giảm cholesterol xấu, cải thiện tuần hoàn máu.
Hỗ trợ tiêu hóa: Lượng chất xơ dồi dào giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định, ngăn táo bón.
Ổn định đường huyết: Một số nghiên cứu gợi ý tầm bóp có thể hỗ trợ kiểm soát lượng đường trong máu.
Nhờ những lợi ích này, quả tầm bóp ngày càng được xếp vào nhóm “superfood” – thực phẩm giàu giá trị dinh dưỡng.
Quả tầm bóp trong y học dân gian
Không chỉ có giá trị dinh dưỡng, từ lâu tầm bóp đã được dùng trong Đông y. Toàn cây, bao gồm lá, thân, rễ và quả, đều có thể làm thuốc. Dân gian thường dùng tầm bóp để:
Hỗ trợ điều trị ho, viêm họng, hen suyễn.
Giảm triệu chứng nóng trong, sốt nhẹ.
Hỗ trợ lợi tiểu, thanh lọc cơ thể.
Tuy nhiên, việc dùng tầm bóp làm thuốc cần thận trọng, tránh lạm dụng.
Tại Việt Nam, tầm bóp chưa được khai thác đúng mức mà chủ yếu mọc tự nhiên. Trong khi đó, ở nước ngoài, giống cây này được canh tác chuyên nghiệp, phục vụ ngành thực phẩm và dược liệu. Nếu được đầu tư bài bản, quả tầm bóp hoàn toàn có thể trở thành cây trồng có giá trị kinh tế, mang lại thu nhập cao cho nông dân.
Lưu ý khi sử dụng quả tầm bóp
Chỉ nên ăn quả chín vàng hơn quả xanh.
Không nên ăn quá nhiều cùng lúc, đặc biệt với người có bệnh nền.
Nếu muốn dùng cho mục đích hỗ trợ trị bệnh, cần tham khảo chuyên gia y tế.
Quả tầm bóp, từ loại quả dân dã gắn liền tuổi thơ, nay đã vươn mình trở thành “siêu trái cây” có giá trị dinh dưỡng cao, được thị trường quốc tế săn lùng. Với tiềm năng lớn cả về thực phẩm lẫn dược liệu, tầm bóp xứng đáng được nghiên cứu và phát triển để vừa bảo tồn giá trị truyền thống, vừa tạo cơ hội kinh tế cho người Việt.
