Bánh đúc, một món ăn giản dị nhưng đầy kỷ niệm, khắc sâu trong tâm trí của người Việt như một biểu tượng của ẩm thực nhà nghèo. Đây là món ăn dân dã, phổ biến ở các vùng nông thôn, nơi nguồn nguyên liệu sẵn có và đơn giản. Để làm bánh đúc, người ta chỉ cần bột gạo hòa trộn cùng nước vôi trong, tạo nên một chiếc bánh với kết cấu giòn tan, mát lạnh và mịn màng, dễ tiêu hóa.
Hình ảnh mẹt bánh đúc tụ tập tại các phiên chợ quê đã trở thành ký ức không thể quên của biết bao thế hệ. Những mẹt bánh đó không chỉ là thực phẩm mà còn là phần ký ức sống động, gợi nhớ về tuổi thơ, về những buổi chiều thơ mộng bên gia đình và bạn bè. Món ăn này đã lan tỏa ra khắp ba miền tổ quốc, tuy nhiên cách chế biến lại có sự khác biệt: trong khi người miền Bắc và miền Trung thường sử dụng bột gạo, thì món bánh đúc ở miền Nam lại được làm từ bột năng, mang đến hương vị và cảm nhận riêng biệt.
Để chế biến bánh đúc, người làm cần tuân theo một quy trình nhất định, bao gồm các bước như chuẩn bị khuôn, xay bột, nấu bột, khuấy bột và cuối cùng là đúc bánh. Trong quá khứ, phương pháp đúc bánh thường sử dụng những chiếc mẹt hoặc chén ăn cơm để chứa dung dịch bánh. Theo thời gian, người ta đã sáng tạo ra khuôn bằng mo cau được cắt nhỏ và khoanh tròn để tạo hình cho bánh. Ngoài ra, một số người còn sử dụng ống nhựa làm khuôn thay cho mo cau.
Chị Hoa, một cư dân Nghệ An, hồi tưởng: "Tôi vẫn nhớ như in hương vị bánh đúc từ bàn tay khéo léo của ngoại. Ngoại luôn kiên định không sử dụng bất kỳ phụ gia nào từ ngoài chợ để đảm bảo bánh có độ giòn tự nhiên. Bà thường ngâm gạo trong nước tro, một loại nước trong suốt được bà cẩn thận lắng từ tro củi, không chứa tạp chất, hoặc từ lá cây được thu gom và đốt trong vườn. Chính nhờ vậy, bánh của ngoại không chỉ giòn tan mà còn mang theo hương thơm đặc trưng của cây cỏ trong vườn.
Những đứa trẻ chúng tôi hồi đó thường rất háo hức mỗi khi thấy ngoại chuẩn bị làm bánh đúc. Chúng tôi xúm vào theo dõi từng bước và háo hức chờ đợi bánh chín. Khi bánh đã thành phẩm, chúng tôi dùng tay nhón từng miếng nhỏ, chấm vào tương bần và thưởng thức, không ngớt xuýt xoa khen ngợi.
Ngày nay, bánh đúc đã có nhiều biến thể hiện đại, nhưng tôi vẫn ưu ái những chiếc bánh đúc truyền thống, bởi nó gợi nhớ về hương vị tuổi thơ và những kỷ niệm quý giá về ngoại,"
Bánh đúc, trong quá khứ từng là món ăn của người nghèo, giờ đây đã trở thành một đặc sản được lòng nhiều người dân thành phố, đặc biệt là vào những ngày mùa đông lạnh giá. Những phiên bản bánh đúc phổ biến hiện nay bao gồm bánh đúc lạc, bánh đúc dừa, bánh đúc thịt và bánh đúc ngô, mỗi loại mang đến những hương vị riêng biệt.
Khi những cơn gió lạnh ùa về, món bánh đúc ngập trong nước lèo đậm đà, kết hợp hoàn hảo giữa thịt băm và lớp bánh mềm mịn, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời. Hương vị béo ngậy từ bột bánh, kết hợp với mùi thơm của rau mùi tươi mới, tạo nên một bát bánh đúc nóng hổi không thể chối từ. Thêm vào đó, hành khô phi vàng giòn, thơm lừng là yếu tố làm món ăn trở nên quyến rũ hơn bao giờ hết.
Trên các trang mạng xã hội và sàn thương mại điện tử hiện nay, việc tìm kiếm bánh đúc trở nên dễ dàng với vô số địa chỉ cung cấp. Giá của bánh đúc lạc dao động từ 4.000 đến 6.000 đồng mỗi chiếc, tùy thuộc vào kích thước. Nếu bạn mua theo cân, mức giá khoảng 80.000 đồng cho mỗi kilogram. Còn với món bánh đúc nước, giá sẽ dao động từ 25.000 đến 35.000 đồng một bát, tùy thuộc vào số lượng topping.
Nhiều nhà hàng và quán ăn vặt tại Hà Nội đã đưa món bánh đúc vào thực đơn của mình. Vào những buổi chiều đông lạnh, hay khi vừa tan làm mà cảm thấy đói bụng, thưởng thức một bát bánh đúc nóng hổi trở thành một lựa chọn thật sự tuyệt vời và hấp dẫn.