Sương sáo (hay còn gọi là thạch đen) là một món đặc sản vô cùng dân dã của vùng đất Cao Bằng. Nguyên liệu làm món này chính là cây sương sáo. Loài cây này có thể thu hái quanh năm. Phần thân và lá của cây được rửa sạch rồi phơi khô để dùng dần. Cây sương sáo được cho vào nồi nước và đun sôi để thu được phần nước. Lọc bỏ phần xác của cây và giữ lại phần nước. Hòa một ít bột gạo hoặc bột sắn dây vào nước lạnh rồi đổ từ từ vào nồi nước sương sáo. Nấu nhỏ lửa và khuấy đều cho phần bột hòa tan hết vào nước sương sáo. Sau đó, tắt bếp. Đổ thạch ra khuôn và để nguội. Sương sáo sẽ từ từ đông đặc lại để tạo ra phần thạch đen núng nính, dẻo dai. Có thể để trong ngăn mát tủ lạnh để dùng dần. Thạch được cắt thành miếng nhỏ vừa ăn, dùng với nước đường, nước dừa, các loài chè... đều rất ngon.
Thạch sương sáo là một trong những đặc sản nổi tiếng ở Cao Bằng.
Theo Đông y, lá sương sáo có vị ngọt, tính mát, công dụng giải nhiệt. Sương sáo không chỉ có tác dụng làm thạch, làm món ăn giải khát mùa hè mà còn giúp thanh nhiệt, giải độc cho cơ thể.
Một số công dụng của sương sáo
- Thanh nhiệt, giải độc
Bạn có thể sử dụng lá và thân của cây sương sáo để nấu thạch ăn cùng nước đường hoặc các loại chè như một món ăn giải nhiệt mùa hè.
Ngoài ra, có thể sử dụng 20 gram lá cây sương sáo khô, 20 gram cây tầm bóp (cây thù lù), 20 gram râu ngô/bắp, 10 gram lá dứa. Các nguyên liệu đem rửa sạch rồi bỏ vào ấm, thêm khoảng 500ml và sắc trong vòng 20 phút. Chắt lấy phần nước để uống.
- Hỗ trợ điều trị tiểu đường
30 gram thân và lá cây sương sáo khô, 30 gram rau đắng đất khô, 50 gram rung rúc. Tất cả các nguyên liệu đem rửa sạch, cho vào ấm, thêm 500ml nước sạch và sắc cho đến khi cạn còn 200ml nước. Chắt lấy phần nước và chia làm 2 lần uống/ngày.
- Trị cảm do thời tiết
10-15 gram lá sươn sáo khô rửa sạch đem sắc cùng 200ml nước lọc. Chắt lấy phần nước cốt và uống hết trong một lần. Mỗi ngày uống 1 thang như vậy và uống liên tục trong 3 ngày.
Lưu ý khi sử dụng sương sáo
Thạch sương sáo là món ăn giải nhiệt mùa hè.
Sương sáo tốt cho sức khỏe nhưng không nên ăn quá nhiều. Mỗi ngày chỉ nên ăn một phần thạch vừa phải. Ăn nhiều thạch sươn sáo có thể gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu.
Với trẻ nhỏ, người lớn cần chú ý quan sát trong quá trình cho bé ăn vì thạch rất dễ gây hóc. Ngoài ra, không nên cho trẻ ăn quá nhiều thạch làm ảnh hưởng đến chế độ ăn uống bình thường của trẻ.
Người có thể trạng hư yếu, hệ tiêu hóa kém, bị tiêu chảy không nên ăn sương sáo.
