Từ xa xưa, người Việt vẫn thường dùng gà trống để cúng đêm Giao thừa với mong muốn "gọi mặt trời". Quan niệm người xưa cho rằng, giao thừa là thời điểm đêm trời đất tối tăm nhất, bởi đó là lúc mặt trời ẩn mình sâu nhất. Nhà nhà bảo nhau cúng gà trống để con gà sẽ đánh thức mặt trời, mang lại ánh sáng đủ đầy cho cả năm.
Ngoài ra, hình ảnh gà trống chứa đựng nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Trong 12 con giáp, gà trống được cho là loài có 5 đức lớn: Một là: đầu có mào như đội mũ, thân có màu lông đẹp như quần áo, gọn gàng đó là Văn; Hai là: chân cứng, có cựa nhọn để làm vũ khí, ấy là Võ; Ba là: thấy đối thủ là xông vào, ấy là Dũng; Bốn là: tìm thấy thức ăn liền gọi đồng loại, đó là Nhân; Năm là: đúng giờ, đúng canh liền cất tiếng gáy, ấy là Tín. Trong đó, gà lấy đức Tín làm đầu. Bất kể mùa đông hay hè, ngày nắng hay ngày mưa đều gáy đúng giờ, đúng canh.
Tuy nhiên, năm Đinh Dậu 2017 là năm con gà nên nhiều gia đình không cúng gàmà thay thế bằng cúng chân giò hoặc một đồ cúng khác, vì cho rằng năm gà cần phải tránh cúng con vật này.
Năm Dậu, gia chủ có nên cúng gà?
Tuy nhiên, 2017 là năm con gà, nhiều người băn khoăn có được cúng gà vào đêm Giao thừa hay không!? Để trả lời cho câu hỏi trên, một số người đã dùng tư duy tư biện hiện đại để khẳng định rằng: Năm Dậu không cúng gà vì là năm gà. Vấn đề đó đã gây ra tranh cãi những ngày giáp Tết.
Chuyên gia phong thủy, KTS Phạm Thanh Truyền cho biết: “Quan niệm cúng cỗ đêm Giao thừa là một hình thức lễ nghi nhằm hướng tới yếu tố Chân, Thiện và Mỹ. Vì vậy, gia chủ không nhất thiết phải kiêng kị cúng thịt gà. Tuy nhiên, mâm cỗ cúng đêm Giao thừa nên là cỗ chay”.
Theo TS Nguyễn Văn Vịnh, (Phó Viện trưởng Viện Công nghệ giáo dục), cúng Giao thừa trong nhà là lễ cúng tổ tiên vào chính thời khắc năm mới vừa tới để xin tổ tiên phù hộ cho gia đình gặp điều tốt lành trong năm mới. Thông thường, cỗ cúng Giao thừa trong nhà nên là mâm cỗ chay, gồm: hương, hoa và các loại bánh làm từ gạo nếp, gạo tẻ.
Lý giải điều này, TS Nguyễn Văn Vịnh cho hay: “Chiều 30 Tết, gia đình nào cũng cúng lễ mặn gồm bánh chưng, giò-chả, xôi gấc,… và thịt gà. Do vậy, đêm Giao thừa, gia chủ cần cúng đồ chay để thể hiện sự thanh cao, thanh sạch trong mâm cỗ. Hơn nữa, việc cúng đồ chay sẽ giản tiện, ít tốn kém và dồn ứ thực phẩm trong ngày Tết”.
Bên cạnh đó, việc cúng cỗ chiều 30 Tết hay đêm Giao thừa cần có chút tiền vàng tượng trưng, không nhất thiết phải nhiều.
