Người xưa căn dặn: 'Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng', lươn trông trăng là gì?

"Lươn trông trăng" là gì? Liệu loại lươn này có thật sự tồn tại trong thực tế?

Dân gian có một truyền thuyết về "lươn trông trăng," mô tả một loại lươn đồng lớn hơn lươn ruộng thông thường, với hai đặc điểm nổi bật. Thứ nhất, chúng có xu hướng ăn xác động vật chết, như xác chó mèo ngoài đồng. Thứ hai, chúng thường xuất hiện vào đêm trăng tròn, ngẩng đầu nhìn trăng, từ đó được gọi là "lươn mặt trăng."

Chính vì những câu chuyện này, nhiều người tin rằng loại lươn này không nên ăn. Ở một số nơi, có quan niệm rằng lươn trông trăng có độc, và ăn phải có thể dẫn đến ngộ độc hoặc thậm chí tử vong.

Vậy liệu "lươn trông trăng" có thật không? Nếu có, làm sao để phân biệt và tránh ăn phải? Theo các ghi chép lịch sử, lươn trông trăng lần đầu được nhắc đến trong thời nhà Minh ở Trung Quốc, qua câu chuyện về một chàng trai ăn phải lươn này và chết vì ngộ độc. Từ đó, người ta truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc.

Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết, và không có bằng chứng xác thực về sự nguy hiểm của lươn đồng. Ở Việt Nam, việc ăn lươn đồng đã trở thành thói quen lâu đời, từ Nam ra Bắc, và chưa có trường hợp nào bị ngộ độc hay tử vong sau khi ăn lươn.

Nếu bạn từng bắt lươn, có thể đã thấy chúng đôi khi nhấc đầu khỏi mặt nước. Điều này thường xảy ra khi môi trường nước bị ô nhiễm hoặc thiếu oxy, khiến lươn phải nổi lên để thở.

Lươn đồng thường hoạt động nhiều vào ban đêm, đặc biệt là vào những đêm trăng sáng, khiến việc bắt lươn trở nên dễ dàng hơn.

Mặc dù nhiều người lớn tuổi ở vùng quê thường nói rằng lươn càng lớn thì càng không ngon, có thể là "lươn trông trăng," nhưng những câu chuyện này chủ yếu mang tính truyền thuyết và không có căn cứ khoa học.

Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?

Trước hết, theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác động vật thối, đặc biệt là xác chó, mèo. Điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn ruộng. Lươn là loài cá ăn thịt khá hung dữ với chế độ ăn đa dạng, bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim, thậm chí cả rắn.

Khi thiếu thức ăn, chúng sẽ không ngần ngại ăn xác động vật chết, và những con lươn càng lớn lại càng tiêu thụ nhiều loại thức ăn này. Do đó, chúng có thể mang nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, khiến cho việc ăn chúng trở nên không an toàn.

Thứ hai, lươn lớn cũng được cho là có độc tính cao hơn. Mặc dù độc tố không có trong thịt, nhưng chủ yếu tập trung trong máu của lươn. Khi lươn càng lớn, độc tính này càng tăng. So với lươn nhỏ, việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu sẽ trở nên phức tạp hơn. Nếu không chế biến kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn rất cao.