Sau ngày 30 Tết Quý Mão (tức ngày 9 tháng 2 năm 2024) thì những năm sau từ 2025 đến 2032 chúng ta không có ngày 30 Tết âm lịch.
Tại sao lại thiếu ngày 30 Tết âm lịch?
Lịch Âm là lịch theo quy luật mặt trăng và thay đổi phụ thuộc vào thực tế của vòng quay mặt trăng quanh trái đất, chứ không phải theo quy định sẵn lặp lại của Dương lịch. Do đó lịch âm không có quy ước như lịch dương và yếu tố thay đổi khó dự tính, nhưng cũng vừa là yếu tố quan trọng đảm bảo tính chính xác của âm lịch.
Tháng âm lịch được bám sát theo sự thay đổi pha của mặt trăng, từ ngày không trăng đến ngày trăng lưỡi liềm, trăng bán nguyệt, trăng khuyết, trăng tròn và ngược lại.
Một tháng âm lịch sẽ bắt đầu ở thời điểm ngày không trăng, tức là ngày mà mặt trăng ở cùng phía với mặt trời. Thời điểm này được gọi là điểm sóc, tức ngày mùng 1 hàng tháng âm lịch. Điểm sóc tiếp theo dài ngắn tùy mỗi tháng nên tháng âm lịch tùy theo tháng mà có bao nhiêu ngày chứ không cố định hàng năm. Nguyên nhân xảy ra hiện tượng này là do quỹ đạo của trái đất quanh mặt trời và quỹ đạo của mặt trăng quanh trái đất là hình bầu dục chứ không tròn, nên tốc độ di chuyển của mặt trời và mặt trăng trên bầu trời không đều, khiến cho thời gian để chúng gặp lại nhau (gọi là giao hội) hàng tháng không bằng nhau.
Nhiều năm tiếp theo sẽ không có ngày 30 Tết âm lịch
Theo cách tính của lịch âm thì một tuần trăng trung bình là 29 ngày 12 giờ 44 phút và dao động hơn kém giá trị này tới 7 tiếng đồng hồ. Sự dao động này sẽ dẫn tới hiện tượng từ điểm sóc này (tính là ngày mùng 1) tới điểm sóc tiếp theo có thể rơi vào ngày thứ 30 hoặc sang ngày thứ 31 và sẽ gây ra hiện tượng là có tháng thiếu tháng đủ. Tháng đủ âm lịch sẽ là 30 ngày, tháng thiếu là 29 ngày.
Theo tính toán như vậy nên trong bảng tính tuần trăng tháng chạp của 10 năm tiếp theo từ năm 2024 cho thấy phải đợi tận ngày 31/1/2033 mới có ngày 30 tết Âm lịch.
Tại sao lại không thể tính toán chính xác có quy luật cho tháng âm lịch như lịch dương?
Tháng âm lịch được tính toán dựa theo độ dài tuần trăng và điểm sóc. Những yếu tố này thay đổi theo những điều không cố định, không có quy luật. Do đó lịch âm không có quy luật rõ ràng mà phải tính toán chính xác theo thực tế mỗi tháng.
Việc 8 năm liên tục sắp tới đều thiếu ngày 30 là tháng chạp là một sự trùng hợp, không hề mang tính quy luật của lịch pháp. Hơn nữa, âm lịch đã được sử dụng lâu đời ở nước ta từ xưa đến nay, hiện tượng lịch diễn ra như thế này không có gì đặc biệt. Ví dụ như từ năm Bính Thân (2016) đến năm Canh Tý (2020) liên tiếp 5 năm có tháng chạp đủ.
Do vậy việc không có ngày 30 Tết trong nhiều năm liên tiếp cũng chỉ là một thực tế khi áp dụng theo lịch âm, chứ không phải hiện tượng gì đặc biệt hay đáng lo ngại.
