Nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm thiêng liêng của mỗi công dân đối với Tổ quốc. Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rõ những trường hợp đặc biệt được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ. Bước sang năm 2026, việc tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ tiếp tục được triển khai trên toàn quốc. Vậy ai sẽ nằm trong diện được tạm hoãn hoặc miễn thực hiện nghĩa vụ này?
Quy định chung về nghĩa vụ quân sự năm 2026
Theo Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019 và 2025), mọi công dân nam trong độ tuổi từ 18 đến hết 25 (một số trường hợp đến 27 tuổi) đều có trách nhiệm tham gia nghĩa vụ quân sự. Đây không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc mà còn là cơ hội để rèn luyện bản thân, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tuy nhiên, để bảo đảm sự công bằng và nhân văn, Nhà nước quy định cụ thể một số đối tượng được tạm hoãn gọi nhập ngũ hoặc miễn gọi nhập ngũ trong từng giai đoạn.
Các trường hợp được tạm hoãn gọi nhập ngũ năm 2026
Công dân sẽ được xem xét tạm hoãn nhập ngũ nếu thuộc một trong các nhóm sau:
- Không đủ sức khỏe theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự.
- Là lao động duy nhất trong gia đình, trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không có khả năng lao động hoặc còn nhỏ tuổi; trường hợp gia đình gặp thiên tai, dịch bệnh, tai nạn nghiêm trọng và được UBND cấp xã xác nhận.
- Một con của bệnh binh hoặc người bị nhiễm chất độc da cam, có mức suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%.
- Gia đình có anh, chị hoặc em ruột đang tại ngũ, hoặc đang thực hiện nghĩa vụ trong lực lượng Công an nhân dân.
- Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 3 năm đầu đến sinh sống tại vùng đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước.
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động làm việc tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn.
- Học sinh, sinh viên đang học tập tại cơ sở giáo dục phổ thông, đại học, cao đẳng chính quy trong suốt thời gian một khóa đào tạo.
- Dân quân thường trực đang phục vụ tại địa phương.
Các trường hợp được miễn gọi nhập ngũ năm 2026
Ngoài diện tạm hoãn, pháp luật cũng quy định một số trường hợp được miễn hoàn toàn nghĩa vụ nhập ngũ. Bao gồm:
- Con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một.
- Anh hoặc em trai của liệt sĩ (trong gia đình chỉ còn một con trai).
- Con của thương binh hạng hai, con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên, hoặc con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Người làm công tác cơ yếu nhưng không thuộc lực lượng quân đội hoặc công an.
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong đã có thời gian công tác từ 24 tháng trở lên tại vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền.
Lưu ý quan trọng cho công dân năm 2026
Những công dân thuộc diện tạm hoãn, nếu không còn lý do chính đáng, sẽ được đưa vào danh sách gọi nhập ngũ ở đợt tiếp theo.
Công dân thuộc diện tạm hoãn hoặc miễn, nếu có nguyện vọng tình nguyện nhập ngũ, vẫn được xem xét tuyển chọn và gọi nhập ngũ.
Các quyết định tạm hoãn hoặc miễn nghĩa vụ quân sự phải có xác nhận của cơ quan chức năng và được công bố minh bạch tại địa phương.
Thẩm quyền quyết định gọi nhập ngũ năm 2026
Theo Luật Nghĩa vụ quân sự, quyền quyết định cuối cùng về thời gian, số lượng và phân bổ công dân nhập ngũ thuộc về Thủ tướng Chính phủ. Căn cứ vào quyết định này:
Bộ Quốc phòng và Bộ Công an sẽ quy định cụ thể số lượng gọi nhập ngũ tại từng tỉnh, thành phố.
Chủ tịch UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm giao chỉ tiêu cho cấp huyện, xã; đồng thời phê duyệt danh sách công dân nhập ngũ theo đề nghị của Hội đồng nghĩa vụ quân sự.
Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy quân sự cấp tỉnh và Giám đốc Công an tỉnh tham mưu, phối hợp triển khai tuyển chọn, bảo đảm đúng đối tượng, đủ chỉ tiêu.
Chủ tịch UBND cấp xã là người ký quyết định gọi nhập ngũ cho từng công dân. Quyết định này phải được gửi đến công dân ít nhất 15 ngày trước ngày lên đường.
