Ông Nguyễn Phưởng, 63 tuổi, đã tích lũy được hơn 15 năm kinh nghiệm trong việc nuôi cá chình bông tại khu vực ven đầm Trà Ổ, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định.
Theo chia sẻ của ông Phưởng, trong số các hộ nuôi cá chình thương phẩm ở ven đầm Trà Ổ, chủ yếu là cá chình hoa (hay còn gọi là chình bông), trong khi cá chình mun lại chiếm tỉ lệ rất nhỏ.
Các loại cá chình có đặc điểm sinh sống rất đặc biệt; chúng phát triển trong môi trường nước ngọt và khi trưởng thành, sẽ di cư ra biển sâu để sinh sản. Sau khi trứng được thụ tinh, chúng nở ra ấu trùng và sống ở dạng phù du trong nước biển.
Vào khoảng tháng 10 và 11 âm lịch, ấu trùng cá chình theo dòng hải lưu dạt vào cửa biển và cửa sông, tạo thành cá chình con, hay còn gọi là chình bột. Để sinh sống, cá chình bột sẽ di cư theo dòng nước ngọt lên các vùng thượng nguồn của sông và suối.
Ông Nguyễn Phưởng, 63 tuổi, đã tích lũy được hơn 15 năm kinh nghiệm trong việc nuôi cá chình bông
Ông Phưởng chia sẻ: "Mỗi khi cá chình bột vào đến cửa sông hay cửa biển, ngư dân thường sử dụng vợt để bắt và sau đó bán cho các cơ sở chuyên ươm nuôi giống. Những cá chình bột này được chăm sóc thêm khoảng 2-3 tháng trước khi được bán cho các hộ nuôi cá chình thương phẩm."
Các loại cá chình có một chu kỳ sống độc đáo, bắt đầu từ việc phát triển trong môi trường nước ngọt. Khi đến tuổi trưởng thành, chúng sẽ di cư ra biển sâu để sinh sản. Trứng được thụ tinh sau đó nở thành ấu trùng và tồn tại dưới dạng phù du trong nước biển.
Vào khoảng tháng 10 và 11 âm lịch, những ấu trùng cá chình theo các dòng hải lưu sẽ trôi vào cửa biển và cửa sông, chuyển thành cá chình con, quen gọi là chình bột. Sau đó, chúng sẽ di chuyển theo dòng nước ngọt lên các khu vực thượng nguồn sông và suối để sinh sống.
Ông Phưởng cho biết: "Khi cá chình bột đến cửa sông hoặc cửa biển, ngư dân thường dùng vợt để bắt và bán cho các cơ sở chuyên ươm nuôi giống. Những cá chình bột này sẽ được chăm sóc thêm từ 2 đến 3 tháng trước khi được chuyển giao cho các hộ nuôi cá chình thương phẩm."
Ông Phưởng cho hay, cá chình rất thích nghi với điều kiện nước tại đầm Trà Ổ, chúng dễ nuôi, ít mắc bệnh, và có tỷ lệ hao hụt thấp. Thức ăn cho cá chình chủ yếu là cá rô phi, tuy đơn giản nhưng mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Ông Phưởng cho hay, cá chình rất thích nghi với điều kiện nước tại đầm Trà Ổ
"Điều quan trọng nhất là phải mua cá chình giống từ những cơ sở đáng tin cậy. Trong quá trình nuôi, cần phải chú ý đến chất lượng của nước trong ao, tránh để thức ăn thừa gây ô nhiễm," ông Phưởng nhấn mạnh.
Theo ông, trước đây, ông từng nuôi cá chình bông theo hình thức quảng canh với diện tích ao nhỏ, nên hiệu quả không cao. Chính vì thế, nguồn thu chính của gia đình ông chủ yếu dựa vào việc khai thác nguồn lợi thủy sản từ đầm Trà Ổ.
Vào năm 2021, nhờ vào sự hỗ trợ tài chính từ Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bình Định, ông đã bắt đầu thực hiện mô hình nuôi cá chình thương phẩm trong ao nước ngọt.
"Ở giai đoạn đầu, tôi đã thả 500 con cá chình giống, mỗi con nặng khoảng 100g, trên diện tích ao nuôi 300m2. Sau 15 tháng nuôi, cá chình phát triển tốt, tỷ lệ sống đạt 90% với trọng lượng từ 1-1,2 kg/con.
Khi đó, tôi bán cho thương lái với giá 500.000 đồng/kg, thu về hơn 200 triệu đồng (chưa tính các chi phí). So với nhiều loại vật nuôi khác, tôi nhận thấy nuôi cá chình mang lại hiệu quả cao hơn rất nhiều," ông Phưởng chia sẻ.
Nhận thấy tiềm năng của việc nuôi cá chình, ông Phưởng đã quyết định mở rộng diện tích nuôi lên tới 2 ao, với tổng diện tích khoảng 2.000m². Ông tiến hành thả khoảng 4.000 con cá chình và cá bống tượng trong ao nuôi.
Nhận thấy tiềm năng của việc nuôi cá chình, ông Phưởng đã quyết định mở rộng diện tích nuôi lên tới 2 ao, với tổng diện tích khoảng 2.000m²
Chỉ sau hơn 3 năm chăm sóc, mô hình kết hợp này đã giúp gia đình ông Phưởng nâng cao đời sống, với mức thu nhập trung bình đạt hơn 100 triệu đồng mỗi năm.
Tuy nhiên, ông Phưởng cũng chỉ ra rằng cá chình gặp khó khăn trong việc nhân giống nhân tạo, vì cá chỉ có thể sinh sản trong môi trường tự nhiên. Điều này tạo ra một thách thức cho người nuôi khi giá giống cá rất cao.
Ông chia sẻ: "Hiện nay, giá cá chình giống dao động khoảng 150.000 đồng cho mỗi con nặng 100g. Thời gian nuôi kéo dài từ 1 đến 2 năm mới có thể xuất bán. Trong khi đó, giá thành của cá chình thương phẩm thường xuyên biến động, có lúc đạt 600.000-700.000 đồng/kg, nhưng hiện tại chỉ còn 450.000 đồng/kg."
Theo ông Phan Văn Linh, Phó Chủ tịch UBND xã Mỹ Thắng, toàn xã hiện có hơn 20 hộ dân tham gia nuôi cá chình bông thương phẩm, với tổng diện tích khoảng 2ha. Mô hình này không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo, đồng thời góp phần vào việc hoàn thành các tiêu chí thu nhập trong chương trình xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
