Muốn sống trọn tuổi trời trong an lạc thì phải biết phép dưỡng sinh, mà phép dưỡng sinh là thuận lẽ trời
Cuộc sống của con người vốn bộn bề với những lo toan, suy tính ngược xuôi. Con người luôn mong muốn làm sao để có thể sống hạnh phúc. Chuẩn mực hạnh phúc của mỗi con người lại khác nhau. Nên ta cứ mãi chạy theo cái truy cầu của riêng mình.
Trang tử viết:
‘‘ Đời người thì có hạn mà tri thức thì vô cùng. Đem cái có hạn mà đuổi cái vô cùng thì tinh thần sẽ mệt mỏi; đã mệt mỏi mà không ngừng nữa thì sẽ chết mất. Làm điều thiện thì bị luỵ vì danh tiếng, làm điều ác thì chịu khổ vì hình phạt. Chỉ người nào giữ được đạo trung là bảo toàn được thân, mệnh, mà phụng dưỡng được cha mẹ, sống được trọn tuổi trời’’.
Đạo trung mà ông nhắc tới đây chính là ở trong Đạo mà hiểu Đạo. Cũng có một vài lí giải đến đây ý nói tới đạo lí đời người. Nhưng cũng có ý cho rằng vì Trang tử đã từng nói rằng: Vạn vật đều ở trong Đạo là mang hàm nghĩa tới việc hiểu được nguyên lí biến hóa và vận hành của vạn vật, hiểu được cái lẽ tự nhiên chính là nằm trong Đạo mà thuận theo quy luật tự nhiên mà sống.
Trang tử cho rằng, làm người cần học và cần hiểu về Đạo, trung dung hài hòa và thuận theo Đạo đó chính là thuận theo dòng chảy của tự nhiên, hay còn gọi là thuận theo mệnh trời. Nếu con người chân chính hiểu được mọi sự ở đời xảy ra không hề ngẫu nhiên, đều chứa phía sau đó là nguồn gốc nguyên do, từ đó mà đi theo thiên ý chính là cách giúp con người có thể làm chủ được cuộc sống của chính mình, và biết cách làm cho mình hạnh phúc.
Sống chết ở đời là lẽ tự nhiên, là mệnh trời nên đừng đau buồn bi lụy về cái chết
Trang tử cho rằng, con người là do ông trời đặt mệnh, mà ông trời lại thuận theo nhân quả.
Nhưng thế gian con người vốn vì cái tình mà bi lụy. Khi con người hết mệnh lìa đời, thân quyến đau đớn mãi không thôi, có người muốn quyên sinh vì chẳng thiết sống để rồi lãng phí mệnh trời, phạm tội to lớn. Nếu cái chết là do ai làm hại thì lập tức báo thù báo oán. Nhưng nếu ai đó đột nhiên mà qua đời thì luyến tiếc mà đớn đau. Tâm can đều khổ bởi không hiểu được mệnh đời người là do an bài từ trước:
Trang tử cho rằng, nếu coi cái chết là nhẹ nhàng, là thuận theo thiên ý thì sẽ hiểu được rằng, ta tự tại biết bao nếu sống nay chết mai bởi đời người là ngắn ngủi. Vui buồn sinh tử chẳng làm tâm động niệm khổ đau. Như vậy có phải là thuận theo đạo trời mà an nhiên tự tại.
Buông bỏ tham chấp tiền bạc, tâm thân tự nhiên đạm bạc thanh thản
Con người vì lòng tham về tiền bạc mà lao tâm khổ tứ. Coi trọng giá trị tiện nghi và vật chất mà coi nhẹ tinh thần. Đêm nằm trăn trở lo toan, mưu tính mà chẳng thể ngủ ngon. Lòng tham ấy khiến con người làm việc đêm ngày, sống như thể chẳng bao giờ phải chết. Phung phí sức khỏe, coi thường sinh khí. Làm việc cật lực tới lao lực để rồi có được gì. Phải chăng đó chính là đi ngược với tự nhiên, bất tuân thiên ý.
Con người giàu sang quyền quý hay nghèo hèn, ương nghiệp đó đều có trong mệnh. Mệnh không có thì làm gì cũng không thể có, cố nữa cũng chỉ tạo thêm ác nghiệp.
Phải chi ta học con chim trĩ:
‘‘Con trĩ trong chằm, cứ mười bước lại mổ [một thức ăn], trăm bước lại uống, không chịu bị nhốt để người ta nuôi, vì được nuôi, tuy không phải khó nhọc, nhưng không thích’’.
Vậy với Trang tử con người muốn hiểu thuật dưỡng sinh thì phải thuận lẽ trời. Việc đời vô cùng phức tạp, nhưng cứ theo tự nhiên mà thích ứng với nó, điều khiển nó thì không mệt sức, không thương tổn tinh thần. Sống chết, tai nạn là lẽ tự nhiên, là mệnh trời, đừng buồn vì những cái đó. Đừng trọng vật chất mà trọng tinh thần, phải giữ tinh thần tự do, thư thái. Sau cùng phải giữ đạo trung, đừng làm quá sức mình. Quả là một bài học khôn, tu tưởng của Trang tử khác hẳn của Mạnh tử, khác xa Mặc tử.
