Trong quan niệm Á Đông, đặc biệt là ở Việt Nam, đạo lý “đời cha ăn mặn, đời con khát nước” không chỉ là lời cảnh báo mà còn là kinh nghiệm sống được tổ tiên truyền lại qua nhiều thế hệ. Những việc làm sai trái của cha mẹ không chỉ ảnh hưởng đến nhân cách và vận mệnh của chính mình, mà còn gieo “quả báo” lên đời con cháu. Dưới đây là 3 việc mà tổ tiên dặn kỹ tuyệt đối tránh, nếu cha mẹ phạm phải, con cái dễ phải chịu khổ cả đời, khó ngẩng đầu lên giữa cuộc đời.
1. Lừa lọc, chiếm đoạt của người khác
Cha ông ta từng nói: “Của phi nghĩa có giàu cũng chẳng bền”. Khi cha mẹ dùng thủ đoạn lừa gạt, chiếm đoạt tài sản của người khác, dù có thành công trước mắt thì về sau hậu quả sẽ không tránh khỏi. Không chỉ bản thân bị người đời khinh ghét, mất danh dự, mà con cái cũng chịu tiếng xấu lây.
Trẻ em sinh ra trong gia đình có “tai tiếng” thường bị bạn bè trêu chọc, bị xã hội dè bỉu. Điều này khiến chúng dễ mặc cảm, mất tự tin, thậm chí hình thành tâm lý tiêu cực. Lâu dài, con cái sẽ khó kết giao bạn tốt, khó tìm cơ hội phát triển vì luôn bị ánh mắt nghi ngại bủa vây.
Người xưa tin rằng, của cải lấy từ sự lừa lọc mang theo “nghiệp” nặng, sớm muộn cũng mất đi, đồng thời kéo theo bao tai họa cho con cháu. Vì vậy, cha mẹ phải làm ăn chân chính, dù chậm nhưng bền, để con cái được tự hào ngẩng cao đầu.
2. Bạo hành, xúc phạm người yếu thế
Một trong những “đại tội” mà tổ tiên coi là bất nhân chính là ức hiếp, bạo hành kẻ yếu. Người yếu thế ở đây có thể là nhân viên dưới quyền, người làm thuê, hoặc thậm chí là chính vợ con trong gia đình.
Cha mẹ thường xuyên chửi bới, đánh đập, áp đặt lên người yếu thế không chỉ tạo nghiệp xấu mà còn gieo vào lòng con cái sự sợ hãi và ác cảm. Nhiều đứa trẻ lớn lên trong môi trường bạo lực sẽ mang tâm lý bất ổn, dễ phạm sai lầm hoặc lặp lại hành vi của cha mẹ.
Hơn nữa, xã hội ngày nay coi trọng đạo đức và nhân văn. Nếu một người nổi tiếng là kẻ bạo ngược, cả gia đình họ sẽ khó hòa nhập cộng đồng. Con cái họ sẽ phải sống trong áp lực “cha mẹ xấu tiếng”, dẫn đến mất cơ hội học tập và thăng tiến.
3. Phản bội, sống buông thả bất chấp đạo lý
Tổ tiên luôn coi trọng chữ “nghĩa” và “lễ”. Cha mẹ sống phản bội — phản bội hôn nhân, phản bội lời hứa, hoặc phản bội ân nghĩa người giúp đỡ mình — đều được xem là gây tội lớn.
Người sống buông thả, không tuân thủ đạo lý, chỉ nghĩ cho bản thân mà bất chấp hậu quả sẽ tạo ra môi trường gia đình hỗn loạn. Trẻ lớn lên trong hoàn cảnh này sẽ khó được dạy dỗ tử tế, thiếu niềm tin vào các giá trị tốt đẹp, dễ sa vào con đường sai trái.
Hơn nữa, trong mắt xã hội, gia đình có cha mẹ bê tha, sống phản trắc sẽ bị coi thường. Dù con cái có giỏi giang, thành đạt, vẫn khó tránh khỏi lời đàm tiếu, thậm chí bị định kiến ngăn cản con đường sự nghiệp.
Quả báo không chỉ là tâm linh, mà còn là hệ quả xã hội
Khi nói “quả báo”, nhiều người nghĩ đến yếu tố tâm linh, nhưng thực tế, đó còn là những hệ quả logic trong đời sống. Cha mẹ làm điều sai trái sẽ tạo ra tiếng xấu, định kiến, môi trường giáo dục lệch lạc — tất cả những điều đó tác động trực tiếp đến con cái.
Ngược lại, cha mẹ sống tử tế, giữ chữ tín, tôn trọng người khác sẽ để lại “tài sản vô hình” quý giá cho con: danh dự, lòng tin của xã hội, và tấm gương đạo đức. Đây chính là nền tảng vững chắc để con cái ngẩng cao đầu bước vào đời.
Lời nhắc từ tổ tiên
Tổ tiên dạy: “Muốn con cháu hiển vinh, trước hết cha mẹ phải tích đức”. Ba việc trên là những điều tối kỵ mà người xưa đã đúc kết từ bao đời. Cha mẹ tránh được, không chỉ tự bảo vệ mình mà còn trao cho con cái tương lai sáng sủa, hạnh phúc và tự do.
