Người sống trên đời có những điều nên và không nên làm. Nếu phạm phải những điều cấm kỵ sẽ khiến cuộc sống ngà
Không có mục tiêu rõ ràng
Người chưa trưởng thành như con thuyền không chèo lái, gió thổi đâu thì đến đó. Không có mục tiêu, người ta cứ đi đi dừng dừng, phí hoài đời người, cuối cùng không thể đến bến bờ.
Vương Dương Minh nói: “Không có chí hướng thì chẳng làm thành việc gì trong thiên hạ.” Bất luận là làm việc gì đều cần có mục tiêu và phương hướng xác định rõ ràng. Không có mục tiêu sẽ giống như nước chảy bèo trôi, và cuộc sống trở thành “năm bè bảy mảng”.
Vương Dương Minh đã lập chí trở thành thánh nhân từ khi còn nhỏ. Sau khi đặt ra chí hướng, ông đã nỗ lực thực hiện, chưa bao giờ dao động và cuối cùng “lập địa thành thánh”.
Sau này, ông thường giáo dục con cháu: muốn làm được việc gì hay đạt được điều gì, lập chí là bước đầu tiên, là nền móng căn bản và thực sự mấu chốt.
Quá để ý đến ánh mắt của người khác
Người xưa có cách nói: “Chỉ có người uống nước mới biết nóng hay lạnh”. Sống cuộc sống cho chính mình không phải cho người khác; chỉ cần tự vấn lương tâm thấy không hổ thẹn, không cần phải để tâm về những điều khác quá nhiều.
Người xưa cũng có câu: “Đừng nói, hãy làm mọi việc trong im lặng”. Không cần tranh luận hay giải thích, chỉ cần âm thầm làm tốt mọi việc; khi để ý quá nhiều đến những gì người khác nghĩ thì thường dẫn đến việc đánh mất phương hướng của chính mình.
Vương Dương Minh từng nói: Mặc kệ người ta cười nhạo, mặc kệ người ta phỉ báng, mặc kệ người ta vinh nhục, mặc kệ người ta tiến hay lui…
Bất kể bạn làm gì trong thế giới này, sẽ có những lời đàm tiếu, vì vậy hãy đi con đường của riêng bạn và để mặc người khác bàn tán.
Khi trường phái duy tâm tân Nho giáo của Vương Dương Minh mới được sáng lập, nó đã bị nhiều người phê phán là một học thuyết dị đoan, nhưng Vương Dương Minh không mảy may lưu tâm, vẫn tiếp tục giảng dạy mà không biện giải hay ngăn cản những lời phỉ báng. Lúc đó, trường phái Tâm học của Vương Dương Minh và trường phái Lý học (phái triết học duy tâm đời nhà Tống và nhà Minh, Trung Quốc) đang “ngang vai ngang vế”, và những người này tự nhiên im lặng.
Không kiểm soát cảm xúc
Cảm xúc là một trong những kẻ thù lớn nhất của bạn. Các nhà tâm lý học thấy rằng, khi một người phẫn nộ, khả năng suy xét của đại não bằng không, con người mất kiểm soát, lúc này những gì anh ta nói và làm chỉ có thể gây tổn thương cho người khác và cho chính mình. Việc kiểm soát cảm xúc của một người đòi hỏi kỹ năng và sự tu dưỡng bản thân ở mức độ cao.
Sau khi Vương Dương Minh dẹp loạn Ninh Vương, quân kinh thành mới kéo đến Nam Xương, công lao của ông bị cướp, trong triều gian thần xúi giục, ngoài doanh trại những kẻ phản bội gây rối và tìm cớ khiêu chiến gây sự bằng mọi cách.
Trước hoàn cảnh như vậy, có mấy người sẽ không tức giận và cảm thấy bất công? Nhưng Vương Dương Minh lại không một chút động tâm. Đó là thể hiện của bản lĩnh, của sự tu dưỡng; phẫn nộ tức giận đánh mất lý trí thì không phải là bản thể của Đại công quốc.
Người bình thường khi tức giận sẽ không kiểm soát được cảm xúc, vì vậy, thường ngày cố gắng rèn luyện bản thân trong những việc nhỏ và kiểm soát cảm xúc của mình, lâu dần con người sẽ không còn quá cực đoan khi nhìn nhận vấn đề, và dần dần sẽ có khí chất trung dung, ôn hòa.
Đồng thời, đừng tích lũy ưu tư mà hãy chú ý thường xuyên giao tiếp. Hoặc là khi tức giận, nên chọn cách tạm thời “trốn tránh”, hít thở sâu, đợi cảm xúc lắng xuống rồi mới thực hiện kế hoạch.
Tham vọng cao hơn năng lực
Những người chưa trưởng thành thường có tham vọng cao hơn năng lực. Họ đặt mục tiêu không thực tế, và đắm chìm trong những giả tưởng đẹp đẽ mà không thực hiện. Nếu những việc trong tầm tay không được làm tốt, e rằng không thể thực hiện được hoài bão và đạt đến đỉnh cao của cuộc sống.
Vương Dương Minh từng nói: “Ở thế hệ của chúng tôi, chỉ mở rộng tri thức theo giới hạn của mình. Lương tri hôm nay là như vậy, và nó chỉ được mở rộng đến cùng theo hiểu biết của ngày hôm nay. Ngày mai, lương tri sẽ lại được khai sáng, và nó sẽ được mở rộng từ kiến thức của ngày mai cho đến hết.” Nghĩa là, giáo dục nên tuân theo nguyên tắc năng lực, cần thích ứng với sự phát triển về thể chất và tinh thần của người học để họ tiếp nhận.
Hôm nay chúng ta lĩnh hội một chút, ngày mai tiếp tục lĩnh hội trên cơ sở này, và mở rộng cho đến cùng. Giống như việc tưới nước khi gieo trồng một cái cây. Ban đầu bạn cần rất ít nước để tưới cây non, sau đó bạn cần dùng nhiều nước hơn khi cây con lớn lên, và bạn có thể dùng một xô nước khi cây lớn đủ một vòng ôm. Nếu bạn tưới một xô nước lên cây non khi nó mới mọc, chắc chắn cây non sẽ chết.
Thành Rome không phải được xây dựng trong một ngày, tất cả những thành tựu đều cần có thời gian để mở đường. Cơm ăn từng miếng, đường đi từng bước, làm tốt những việc thực tế trước mắt, bằng cách này bạn có thể đề cao liên tục và tiến bộ không ngừng.
Quá nhiều vật chất
Hiện nay, thanh toán ngay, hóa đơn tạm và trả góp tung hoành khắp nơi, cùng với ảo tưởng kiếm tiền dễ dàng đã dẫn dụ nhiều bạn trẻ bắt đầu “thử sức” với những thứ xa xỉ mà họ không đủ khả năng chi trả.
Những người chưa trưởng thành luôn thích “trang điểm” cho mình bằng những món đồ độc lạ. Họ cảm thấy rằng mình càng có nhiều thứ thì sẽ càng hạnh phúc.
Nhưng cuộc sống không phải là phép cộng mà là phép trừ. Vương Dương Minh đã từng nói: “Chúng tôi cố gắng tìm cách giảm đi từng ngày chứ không tìm cách tăng lên từng ngày. Mất đi một chút dục vọng của con người bèn lấy lại được một chút lẽ tự nhiên, thoải mái nhẹ nhàng biết bao và giản dị biết bao!”
“Tìm cách giảm chứ không tăng” – cái gọi là “giảm” ở đây có nghĩa là mất đi ham muốn hưởng thụ vật chất; giảm dục vọng của con người cũng là khôi phục lại lương tri của bản thể.
Sự đầy đủ của vật chất bên ngoài không thể so với sự trống rỗng của nội tâm. Con người vì những thứ bên ngoài mà suốt ngày bôn ba, suy tính thiệt hơn, cuối cùng mất đi sự bình yên trong tâm, trở thành tù nhân của dục vọng, đó thực sự là đã bỏ cái chính yếu để lấy cái phụ mất rồi.
Có tiền đủ tiêu, hiếu thảo với cha mẹ, gần gũi với bạn bè và yêu thiên nhiên, cuộc sống bình thường không đòi hỏi quá nhiều vật chất này mới là hạnh phúc của đời người. Không quá coi trọng được mất, thuận theo tự nhiên và giữ bình an nội tâm là cuộc đời đẹp nhất.
