"Thất bất xuất, Bát bấy quy" là một trong những câu nói cổ xưa, vậy ý nghĩa thâm sâu của câu nói này là gì, nó có áp dụng được cho xã hội hiện đại hay không?
Một năm cũ khép lại, những người con tha hương khắp bốn phương trời đều đang vội vã trên con đường trở về nhà.
Người xưa vẫn thường căn dặn con cháu rằng: “Thất bất xuất, Bát bất quy” – đây cũng là câu nói được truyền miệng rộng rãi trong nhân gian.
Rất nhiều người giải thích rằng: Vào ngày mồng bảy âm lịch thì không nên đi ra ngoài, còn ngày mồng tám âm lịch thì không được trở về nhà. Hơn nữa, rất nhiều người còn áp dụng quan niệm này vào những ngày 17, 18, 27, 28 âm lịch.
Tuy nhiên, cũng có một số người chỉ trích đó là mê tín dị đoan, là một quan niệm cổ hủ do tổ tiên truyền lại.
Trên thực tế, những quan niệm trên đều không đúng.
Vậy 7 không ra khỏi cửa là gì?
Theo đó, "7 không ra khỏi cửa" - “Thất bất xuất” nghĩa là trước khi ra khỏi cửa cần làm xong bảy việc, nếu chưa làm xong thì không nên ra ngoài. Bảy việc này chính là: Sài (củi), mễ (gạo), du (dầu), diêm (muối), tương, thố (giấm), trà. Chỉ khi hoàn tất trọn vẹn 7 việc quan trọng này mời được rời khỏi cửa.
Lý do là bởi, trước kia, đàn bà phụ nữ không ra ngoài hoặc rất ít khi ra khỏi nhà. Người đàn ông là trụ cột gia đình, là chủ nhà. Vì thế, nếu người đàn ông cần ra ngoài thì trước tiên phải lo thu xếp ổn thỏa những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống cho vợ con, sắp xếp êm xuôi mọi việc thì mới có thể yên tâm ra khỏi nhà. Nhu cầu ấy là những thứ như củi, gạo, dầu, muối, tương, giấm, trà.
Còn 8 không trở về nhà?
Điều này có nghĩa là sau khi ra khỏi cửa cần làm được tám việc, làm xong mới được về nhà. Tám việc này chính là: Hiếu, đễ (hữu ái), trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ. Đây cũng là tám quy tắc đạo đức cơ bản của người xưa, vi phạm bất cứ quy tắc nào cũng có lỗi với tổ tiên, cũng không còn mặt mũi nào gặp người nhà.
“Hiếu, đễ (hữu ái), trung, tín, lễ, nghĩa, liêm, sỉ” là mỹ đức truyền thống và có lẽ cũng ăn sâu vào cốt tủy của mỗi người.
Như vậy, câu nói “Thất bất xuất, Bát bất quy” không phải là điều mê tín, mà chính là một quy phạm đạo đức mà cổ nhân truyền lại cho con cháu.
