Lý - nhìn vào lý do
Tùy duyên nghĩa là xem việc mình đã làm, là điều thiện hay ác. Đây chính là cơ sở để đánh giá.
Nghĩa là khi nhìn người, trước hết đừng đoán hành động thiện ác của họ, trước hết hãy nhìn vào giá trị đạo đức của bản thân hành vì đó. Ở mức độ này, đừng lo lắng về việc nhấn mạnh việc làm của họ. Nếu họ làm điều gì đó xấu với mục đích tốt, thì có vẻ như họ có thể được tha thứ, điều này không phù hợp với nguyên tắc chính nghĩa. Bởi những hành động xấu có thể có việc làm tốt nhưng thực chất là gây hại.
Đây chính là điều mà người xưa đã nói: muốn lấy lòng tốt của người khác, bạn nên theo dấu vết của họ, và bạn không cần phải khoét sâu vào trái tim của họ.
Cấp độ đầu tiên nhấn mạnh rằng việc đánh giá hành vi phải dựa trên sự đánh giá hành vi thực tế, được tìm hiểu qua kết quả của hành vi.
Nhân - nhìn vào con người
Việc tốt có thể được thực hiện trong ngụy trang, việc xấu có thể được thực hiện qua sơ suất. Điều này đã bước vào cấp độ hai, hãy xem lý do.
Trước tiên thì trong việc đối phó với những hành động xấu xa của động cơ tốt và sơ xuất, Khổng tử cho rằng mình phải chịu trách nhiệm về hậu quả. Cái gọi là lỗi lầm của quân tử giống như là mặt trời và mặt trăng có thể thấu tỏ, ai cũng có thể thấy được. Con người không thể không phạm sai lầm, mấu chốt khi phạm sai lầm là kịp thời sữa chữa, cho nên Khổng Tử khen Nhan Hồi là người ''không mắc sai lầm''.
Thứ hai về việc làm đối xử tử tế, Khổng Tử cho rằng cần phải phân biệt giữa ba tình huống là thành tâm làm điều thiện, giả vờ làm điều thiện và chịu đựng làm điều thiện.
An - Nhìn vào sự bình tĩnh
Quan sát là thái độ tìm hiểu nhìn sâu hơn nữa về sự an tâm của người khác. Quan sát vị trí của một người là để biết nguồn gốc tâm lý của người đó nằm ở đâu. Chúng ta biết rằng một số người đi làm mỗi ngày với nghị lực dồi dào, đầy kiêu hãnh, tham vọng, luôn hi vọng mình sẽ đạt được điều gì đó trong tương lai, trong khi những người khác lại thích cuộc sống bình lặng và theo đuổi sự an nhàn. Do đó, những người khác nhau có những mục tiêu khác nhau trong cuộc sống.
Để kết giao, chúng ta phải biết đói phương theo đuổi điều gì và họ thích sống kiểu gì. Suy cho cùng thì chim theo đàn, người theo nhóm, không phải người cùng loài thì khó mà gắn bó với nhau lâu dài được.
Thế nên quan sát một người từ ba mức độ tiến triển của hành vi, động cơ và niềm vui, người này không thể che giấu. Điều này tiết lộ hành vi và động cơ của mọi người từ môt mức độ sâu sắc, xem xét nó từ mọi khía cạnh thời gian và không gian.
