Wasabi, hay còn được gọi là mù tạt, là một loại gia vị đặc biệt thuộc họ Cải (Brassicaceae) - cùng với cải bắp, cải ngựa, cải dầu... Gia vị này có vị cực cay, cực mạnh hơn cả tỏi, ớt và tiêu, và thường được kết hợp với các món ăn tươi sống để loại bỏ mùi tanh. Wasabi là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Nhật Bản, nơi được xem là nguồn gốc của loại gia vị này.
Tuy nhiên, wasabi là một thực phẩm cao cấp và rất khó trồng, đặc biệt tại Nhật Bản. Mặc dù nhu cầu sử dụng wasabi làm thực phẩm, mỹ phẩm và dược phẩm ngày càng tăng, nhưng khí hậu của đất nước này lại không phù hợp để trồng loại cây này theo kiểu rộng rãi. May mắn thay, ở Việt Nam, một nông dân tại Đà Lạt đã trồng thành công một vườn wasabi xanh mướt, thu về một số tiền đáng kể mỗi tháng và thu hút sự chú ý của nhiều người.
Anh Nguyễn Văn Tuyển ở Đà Lạt (Lâm Đồng) đã thành công trong việc trồng wasabi trong khu vườn của mình. Anh đã biết đến loại cây này từ năm 2013, nhưng cho đến năm 2020, anh mới chính thức trồng wasabi trên nông trại của mình. Sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành sinh học, anh đã làm quản lý nông trại cho một công ty hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm làm việc, anh Tuyển luôn mong muốn tìm kiếm một hướng đi riêng cho mình và rồi anh đã "bén duyên" với cây wasabi.
Theo anh Tuyển, cây wasabi rất khó trồng và chỉ sống chừng 2 năm. Chúng cần được tưới nước sạch và ưa ẩm ướt, ánh sáng không trực tiếp. Để trồng được cây này ở Đà Lạt, anh phải xây nhà kính và sử dụng lưới đen để che ánh nắng, tạo ra điều kiện vi khí hậu tốt nhất (nhiệt độ dao động từ 18-36 độ). Trong những ngày nắng gắt, anh chỉ che ánh nắng từ 1-2 giờ.
Theo anh Tuyển, cây wasabi có thể thu hoạch sau khoảng 15-18 tháng. Ở lứa đầu tiên, anh đã gieo trồng hơn 150 cây wasabi giống nhưng anh không bán chúng đại trà mà chỉ thu hoạch những cây đủ lớn để bán.
Trong lứa đầu tiên của việc trồng wasabi, "thần tài" đã ghé thăm trang trại của anh Tuyển. Anh bán phần lớn củ wasabi thu hoạch từ trang trại cho các nhà hàng hải sản Nhật Bản và một phần nhỏ được bán lẻ. Mỗi kilogram wasabi có thể bán với giá 6 triệu đồng, tương đương với khoảng 20-25 củ. Lá wasabi cũng có thể bán ra thị trường. Anh Tuyển đã bỏ ra khoảng 800 triệu đồng để đầu tư trên 1.000m2 đất trồng wasabi, nhưng doanh thu của anh đạt khoảng 1,2 tỷ đồng.
Không chỉ hướng tới thị trường trong nước, anh Tuyển cũng đang tìm kiếm cách đưa sản phẩm "Made in Vietnam" ra nước ngoài, bao gồm cả Nhật Bản. Với nhu cầu sử dụng wasabi của người Nhật, củ wasabi được dùng để kèm các món ăn, thân cây được sử dụng để sản xuất wasabi và lá wasabi có thể được dùng để kèm với sushi, sashimi, kem và cocktail. Anh Tuyển cho biết thị trường wasabi ở Nhật Bản rất tiềm năng.
Đáng chú ý là, vào cuối năm ngoái, anh Tuyển đã thu hút sự chú ý của một công ty Nhật Bản đặt tại TP. HCM, khi họ xem cách anh trồng và chăm sóc cây wasabi của mình. Họ đã đặt cọc cho anh Tuyển 10.000 hạt giống wasabi và hứa sẽ đảm bảo nguồn cung cây giống cho anh nếu những cây wasabi của anh đạt chất lượng. Anh Tuyển sẽ mở rộng diện tích trồng wasabi thêm 2.000m2 trong thời gian tới. Thay vì trồng trực tiếp trên đất, anh chuyển sang trồng trên giá thể để dễ dàng chăm sóc và thu hoạch.
Mô hình trồng wasabi của anh Tuyển rất thành công và đã thu hút sự quan tâm của nhiều nông dân trong vùng. Họ đã tìm đến anh Tuyển để được chia sẻ kinh nghiệm và được hướng dẫn. Anh Tuyển cũng rất sẵn lòng hỗ trợ và chỉ bảo cho những người muốn xây dựng trang trại trồng wasabi. Ví dụ như trường hợp của chú Huỳnh Ngọc (Đà Lạt, Lâm Đồng) đã được anh Tuyển hỗ trợ, hiện đang là chủ của vườn wasabi và các loại rau khác.
“Ban đầu tôi chỉ trồng thử 20 cây wasabi để thử nghiệm. Mấy tháng sau, tất cả các cây đều phát triển mạnh mẽ. Khách sỉ bắt đầu tìm đến và yêu cầu mua wasabi của tôi. Tôi đã bán củ wasabi từ trang trại của mình cho các nhà hàng hải sản phục vụ các món ăn Nhật Bản, và nhanh chóng hết hàng. Hiện tại, tôi không bán lẻ.
Từ đó, tôi đã quyết định khai thác hơn 1ha đất để trồng cây wasabi và tập trung vào kinh doanh loại cây nông nghiệp này. Nhờ thành công của mùa wasabi, tôi đã kiếm được nhiều tiền và có thể sửa lại xe máy, trang trí lại gian bếp trong nhà và đưa con trai lớn của tôi đến Sài Gòn để học nghề. Cuộc sống gia đình của tôi đã được cải thiện đáng kể nhờ thành công trong kinh doanh wasabi.” – Chú Ngọc chia sẻ.
