Từ ngày 15/12/2025, nhiều quy định quan trọng về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực căn cước công dân sẽ chính thức có hiệu lực theo Nghị định số 282/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Người dân cần nắm rõ để tránh vi phạm đáng tiếc, bởi mức phạt cao nhất có thể lên tới 10 triệu đồng.
Nghị định 282/2025/NĐ-CP – Thay đổi lớn trong quản lý căn cước công dân
Nghị định này quy định cụ thể về việc xử phạt các hành vi vi phạm trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội, trong đó có phần nội dung quan trọng liên quan đến việc cấp, quản lý và sử dụng thẻ căn cước công dân, căn cước điện tử và giấy chứng nhận căn cước.
Các quy định mới hướng tới việc tăng cường tính bảo mật, chuẩn hóa thông tin cá nhân, đồng thời ngăn chặn các hành vi gian lận, sử dụng căn cước sai mục đích. Đây được xem là bước đi quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia và quản lý định danh điện tử thống nhất trên toàn quốc.
Không xuất trình căn cước khi được yêu cầu – có thể bị phạt đến 1 triệu đồng
Theo quy định tại Điều 11, người dân không xuất trình thẻ căn cước công dân hoặc căn cước điện tử khi được cơ quan có thẩm quyền yêu cầu kiểm tra có thể bị phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng.
Ngoài ra, mức phạt tương tự cũng được áp dụng đối với các trường hợp:
- Không thực hiện đúng quy định về cấp, đổi, cấp lại thẻ căn cước công dân.
- Không nộp lại thẻ căn cước khi bị tạm giữ, tạm giam hoặc thi hành án phạt tù.
- Không bàn giao thẻ khi làm thủ tục cấp đổi hoặc hủy số định danh cá nhân.
- Người dân cần chủ động mang theo và xuất trình căn cước khi có yêu cầu hợp pháp, đồng thời tuân thủ các quy định về cấp, đổi, hoặc trả thẻ khi cần thiết.
Chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép căn cước – phạt đến 4 triệu đồng
Các hành vi như chiếm đoạt, tẩy xóa, sửa chữa hoặc hủy hoại thẻ căn cước công dân sẽ bị xử phạt nặng, với mức phạt từ 2.000.000 đến 4.000.000 đồng.
Nghị định cũng nêu rõ, người không nộp lại thẻ căn cước khi bị tước hoặc thôi quốc tịch Việt Nam, hay sử dụng căn cước của người khác đều bị xử lý nghiêm. Đây là biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn tình trạng mượn, thuê hoặc sử dụng trái phép giấy tờ tùy thân – hành vi vốn tiềm ẩn nguy cơ gây mất an toàn thông tin cá nhân.
Cung cấp thông tin sai sự thật để làm căn cước – có thể bị phạt đến 8 triệu đồng
Một trong những điểm mới đáng chú ý là việc xử phạt hành vi cung cấp thông tin giả hoặc sai sự thật khi làm thủ tục cấp thẻ căn cước công dân hoặc căn cước điện tử.
Người vi phạm sẽ bị phạt tiền từ 4.000.000 đến 8.000.000 đồng, áp dụng cho các hành vi:
- Làm giả dữ liệu, sử dụng thông tin không đúng để được cấp thẻ.
- Cung cấp giấy tờ, tài liệu giả mạo trong hồ sơ đăng ký.
- Việc xử phạt nghiêm minh nhóm hành vi này giúp đảm bảo tính chính xác của dữ liệu định danh cá nhân, tránh tình trạng giả mạo nhân thân trong các giao dịch hành chính hoặc tài chính.
Cầm cố hoặc cho thuê thẻ căn cước – mức phạt có thể lên đến 10 triệu đồng
Đây là nhóm vi phạm nghiêm trọng và được xử lý ở mức cao nhất theo quy định mới. Người cầm cố, nhận cầm cố, thuê hoặc cho thuê thẻ căn cước công dân sẽ bị phạt tiền từ 8.000.000 đến 10.000.000 đồng.
Ngoài ra, người sử dụng thẻ căn cước giả, căn cước hết hạn hoặc giả mạo thông tin để thực hiện hành vi trái pháp luật cũng chịu mức phạt tương tự.
Cơ quan chức năng khuyến cáo, thẻ căn cước công dân là tài sản định danh cá nhân tuyệt đối không được dùng để cầm cố, mua bán hoặc trao đổi, vì điều này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro mất an toàn dữ liệu cá nhân.
Mức phạt gấp đôi đối với tổ chức vi phạm
Nghị định 282/2025/NĐ-CP cũng quy định rõ: mức phạt nêu trên áp dụng cho cá nhân. Nếu tổ chức vi phạm, mức phạt tiền sẽ tăng gấp đôi.
Điều này đặc biệt áp dụng đối với doanh nghiệp, cơ sở dịch vụ, tổ chức tài chính hoặc đơn vị cung cấp dịch vụ công nếu có hành vi làm giả, sử dụng trái phép hoặc thu thập dữ liệu căn cước công dân mà không được phép.
Người dân cần làm gì để tránh vi phạm từ 15/12/2025?
Để không vi phạm các quy định mới, người dân cần lưu ý:
- Mang theo thẻ căn cước công dân khi thực hiện các giao dịch hành chính hoặc khi có yêu cầu kiểm tra của cơ quan chức năng.
- Không chia sẻ, cho mượn, cho thuê hoặc cầm cố thẻ căn cước dưới bất kỳ hình thức nào.
- Thực hiện cấp đổi thẻ đúng quy trình, kịp thời nộp lại thẻ cũ khi có yêu cầu của cơ quan quản lý.
- Bảo quản cẩn thận thông tin định danh cá nhân, tránh bị kẻ gian lợi dụng để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
Với các quy định mới, Chính phủ hướng tới nâng cao ý thức sử dụng căn cước công dân đúng quy định, đảm bảo an toàn thông tin cá nhân và an ninh quốc gia. Người dân nên chủ động cập nhật, tuân thủ và chia sẻ thông tin này để tránh bị xử phạt đáng tiếc từ ngày 15/12/2025.
