Bánh chưng là một món ăn truyền thống quan trọng, luôn có mặt trong mỗi dịp Tết cổ truyền của người Việt Nam. Đằng sau mỗi chiếc bánh vuông vức, xanh tươi là sự tận tâm và nghệ thuật của người gói bánh. Để tạo ra những chiếc bánh chưng có hương vị thơm ngon đúng điệu, không chỉ cần thành phần chất lượng và kỹ thuật gói khéo léo mà còn cần biết cách luộc để bánh chín đều, mềm mịn và giữ màu xanh hấp dẫn. Nhiều người lo ngại rằng bánh sau khi luộc sẽ bị thâm hoặc không đạt yêu cầu, nhưng với những mẹo nhỏ hữu ích bên dưới, việc làm ra những chiếc bánh hoàn hảo sẽ trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Hãy cùng khám phá những bí quyết để có bánh chưng vừa xanh vừa dẻo và thơm ngon nhé!
Chọn lá dong
Để bánh chưng trở nên hấp dẫn và thơm ngon, việc chọn lá dong phù hợp là rất quan trọng. Bạn nên chọn lá dong bánh tẻ, tức là lá không quá già cũng không quá non. Loại lá này thường có độ mềm và dẻo cao, giúp gói bánh dễ dàng mà vẫn giữ được vẻ đẹp cho chiếc bánh.
Nên chọn những lá dong có kích thước đều, không bị rách hay dập nát. Những lá quyết định phải bóng, có màu xanh đậm và cuống lá nhỏ. Trước khi sử dụng, hãy rửa sạch lá dong bằng cọ mềm và chần qua nước sôi. Việc này không chỉ giúp lá sạch hơn mà còn làm cho lá dẻo, tránh bị gãy khi gói bánh.
Nên chọn những lá dong có kích thước đều, không bị rách hay dập nát
Cách lựa chọn nguyên liệu
- Gạo nếp: Hãy chọn gạo nếp chất lượng tốt, với hạt tròn đều, bóng bẩy và có mùi thơm tự nhiên. Gạo nếp cái hoa vàng là lựa chọn phổ biến nhất cho những chiếc bánh chưng truyền thống. Trước khi gói, bạn nên ngâm gạo từ 10-12 tiếng để gạo nở đều, sau đó rửa sạch, để ráo nước và trộn với một chút muối để tăng thêm vị đậm đà.
- Thịt lợn: Phần nhân thịt là yếu tố quyết định độ béo ngậy và hương vị đặc sắc cho chiếc bánh. Nên chọn thịt ba chỉ, đảm bảo bánh không bị khô, kết hợp một cách cân đối giữa phần mỡ và nạc. Phần mỡ sẽ thấm vào gạo tạo độ mềm dẻo, trong khi đó phần nạc mang lại vị thơm ngon tự nhiên. Thịt cần được thái miếng lớn và đều, ướp với tiêu, hành khô cùng một ít muối. Tránh sử dụng nước mắm vì có thể làm bánh nhanh hỏng.
- Đậu xanh: Hãy chọn loại đậu xanh đã bóc vỏ, với hạt mẩy và vàng đều. Ngâm đậu xanh khoảng 2-3 tiếng, sau đó nấu chín vừa đủ và giã nhuyễn để tạo ra nhân bánh thơm ngon.
Mẹo giúp bánh chưng có màu xanh hấp dẫn
Để bánh chưng có màu xanh đẹp mắt, bạn có thể áp dụng hai cách sau:
- Ngâm gạo với nước lá nếp: Xay nhuyễn lá nếp, lọc lấy nước cốt xanh và ngâm gạo nếp trong nước này từ 2-3 tiếng. Gạo sẽ có màu xanh tự nhiên và nhẹ nhàng thơm mùi lá nếp.
- Sử dụng lá riềng: Giã nhỏ lá riềng, vắt lấy nước cốt và trộn với gạo nếp trước khi gói. Cách này không chỉ giúp bánh có màu xanh đồng đều từ vỏ đến nhân mà còn mang lại hương vị độc đáo cho món bánh.
Để bánh chưng có màu xanh đẹp mắt bạn có thể ngâm gạo nếp với nước lá nếp hoặc lá riềng
Những điều cần lưu ý khi luộc bánh
- Lót lá dong dưới đáy nồi: Để tránh tình trạng bánh bị cháy hoặc dính vào đáy nồi, hãy lót một lớp lá dong dày đặc dưới đáy và xung quanh thành nồi. Lớp lá này không chỉ bảo vệ bánh mà còn giúp nước luộc có màu xanh đẹp mắt hơn.
- Xếp bánh gọn gàng: Khi xếp bánh vào nồi, hãy đảm bảo chúng sát nhau và xếp vuông vắn. Điều này sẽ giúp các bánh không bị xô lệch và chín đều hơn. Nếu bánh xếp không ngay ngắn, gạo và nhân có thể chín không đồng đều.
- Thay nước trong quá trình nấu: Sau khoảng 4-5 giờ luộc, bạn nên vớt bánh ra, rửa qua nước lạnh để loại bỏ lớp nhựa trên lá, đồng thời thay nước luộc mới. Việc làm này không chỉ làm cho bánh có màu xanh tươi hơn mà còn giúp nước luộc trở nên sạch sẽ.
- Duy trì lửa nhỏ: Sử dụng lửa vừa và nhỏ sẽ giúp bánh chín từ từ, giữ được độ mềm mại và không làm rách lá. Thời gian luộc lý tưởng cho bánh chưng là từ 8 đến 10 giờ.
Ép bánh sau khi luộc
Sau khi bánh đã chín, hãy vớt ra và rửa sạch lớp nhựa trên lá bằng khăn ướt. Đặt bánh lên bề mặt phẳng, phủ một tấm ván lên trên và đặt vật nặng như chậu nước hoặc gạch lên để ép bánh. Việc ép bánh sẽ giúp chúng trở nên vuông vắn, chắc chắn và loại bỏ nước thừa, kéo dài thời gian bảo quản.
Đặt bánh lên bề mặt phẳng, phủ một tấm ván lên trên và đặt vật nặng như chậu nước hoặc gạch lên để ép bánh
Cách bảo quản bánh chưng
Để bánh ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
Nếu bạn quyết định bảo quản bánh trong tủ lạnh, chỉ cần hấp lại trước khi thưởng thức để bánh trở lại độ mềm dẻo như lúc mới luộc.
Việc làm bánh chưng không chỉ là một phần trong quá trình chuẩn bị món ăn, mà còn mang ý nghĩa quan trọng trong việc gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống mỗi dịp Tết đến. Với những mẹo hữu ích về cách chọn nguyên liệu, luộc bánh và bảo quản, hy vọng bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn trong việc thực hiện món bánh chưng, từ đó mang đến hương vị Tết trọn vẹn và những chiếc bánh hoàn mỹ để dâng lên tổ tiên hay làm quà ý nghĩa cho những người thân yêu.
