Có rất nhiều câu thành ngữ cổ xưa đã được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác. Những câu thành ngữ này bao hàm tất cả các khía cạnh của cuộc sống và là kết quả của trí tuệ tích lũy qua hàng ngàn năm. Về phép xã giao xưa có một câu thành ngữ: "Trà đầy khinh người, rượu đầy kính người". Nhưng câu này có ý nghĩa gì?
"Câu trà đầy khinh người, rượu đầy kính người" là một câu thành ngữ mang ý nghĩa sâu sắc về sự khéo léo và tinh tế trong xã giao. Nó dùng để diễn tả tình huống mà khi trà đã đầy thì chủ nhân của nó thể hiện sự khinh miệt hoặc miễn cưỡng đối với khách mời. Trong khi đó, khi chén rượu đầy, người chủ nhân đặc biệt tôn trọng và kính trọng người khác.
Ý nghĩa của câu thành ngữ này là nêu bật tầm quan trọng của tinh thần lịch sự, sự quan tâm và sự tôn trọng trong việc giao tiếp và xã giao. Nó nhấn mạnh sự cân nhắc và tôn trọng đối với đối tác và khách mời, đồng thời chú trọng đến việc tạo ra một môi trường xã hội ấm áp, lịch sự và tôn trọng lẫn nhau.
Trà đầy khinh người: Rót trà mời khách chỉ nên rót vơi
Khổng Tử đã nói: "Thật là một niềm vui khi có bạn từ xa đến." Trong quan niệm của người xưa, lòng hiếu khách được coi là một phẩm chất tốt đẹp. Khi có khách đến nhà, việc pha trà và rót nước là điều tự nhiên để bày tỏ sự chào đón và tôn trọng.
Khi châm trà cho khách, không nên đổ quá nhiều, bởi nước trà nóng không chỉ có thể làm khách bị phỏng, mà còn khiến ly trà quá nóng khiến khách không thể cầm lên để uống, điều này không thể coi là sự tôn trọng đối với khách. Thậm chí, có thể gây cảm giác không thoải mái và buộc khách phải ra về. Vì vậy, ở nhiều nơi, hành vi này được gọi là "bưng trà tiễn khách".
Người xưa đã lựa chọn trà để tiếp đãi khách hàng vì trà có quan hệ mật thiết với các nghi lễ. Vì sao khi có khách, chúng ta lại mời trà thay vì mời rượu? Uống trà được coi là một hành vi tao nhã, bởi trà mang lại cảm giác thư thái và tinh tế. Châm trà trước hết là một hành động tôn trọng đối tác.
Do đó, khi châm trà, chỉ nên đổ đầy bảy phần, để lại ba phần cho lòng nhân nghĩa. Điều này tạo ra một không gian để hai bên tôn trọng và tương tác lẫn nhau, thể hiện sự tôn trọng đối với khách và văn hóa ẩm thực. Trong một số gia đình danh giá và truyền thống, sau khi chủ và khách ngồi xuống, con cháu mới đến rót trà, bởi lòng hiếu khách cần được bồi dưỡng từ nhỏ để thể hiện trình độ văn hóa và sự kế thừa truyền thống.
Rượu đầy kính người: Rót rượu mời khách nên rót đầy
Có văn hóa liên quan đến trà và rượu, và chúng ta có quy tắc khác nhau khi uống trà và uống rượu. Trong khi uống trà thường mang tính thanh nhã, uống rượu lại là biểu hiện sự phóng khoáng. Chén rượu được rót đầy là để thể hiện sự nhiệt tình đối với mọi người và tạo ra một không gian thân mật. Ở nhiều nơi, còn có quy tắc "3 chén rượu đầu phải đầy, phải uống cạn ly, không say không về".
Khi uống rượu, không chỉ rót đầy chén rượu, mà còn có thói quen chạm cốc. Điều này đã được cổ nhân định ra nhằm tự bảo vệ bản thân. Trong thời cổ đại, để đề phòng người khác hạ độc, mỗi người rót đầy chén rượu của mình, sau đó chạm cốc với nhau. Khi hai cốc chạm nhau, rượu sẽ tràn vào cốc của nhau theo hình thức thuận lợi.
Phương pháp này được sử dụng để trao đổi ý kiến và xác nhận rằng rượu không có độc, cho phép mọi người uống một cách an tâm, vì rượu của mọi người đều giống nhau. Những thói quen này đã trở thành một lễ nghi đối đãi khách, chén rượu đầy biểu thị sự trung thành, chân thành và thẳng thắn.
Trong cuộc sống hiện đại, khi uống trà hoặc rượu cùng bạn bè, chúng ta có thể không chú trọng nhiều đến các quy tắc lễ tiết. Tuy nhiên, trong những bữa tiệc hoặc trong những dịp quan trọng, sơ suất trong việc tuân thủ quy tắc lễ nghi có thể làm mất vui khí và thậm chí gây căng thẳng, tạo ra tình huống khó xử cho cả chủ và khách. Vì vậy, câu nói "Trà đầy khinh người, rượu đầy kính người" đã qua hàng ngàn năm vẫn giữ nguyên ý nghĩa ban đầu và là một quy tắc truyền thống quan trọng đối với mỗi người.
