Người sinh cho vua 15 người con
Vua Minh Mạng có tới 142 người con. Trong đó, Tứ giai Huệ tần Trần Thị Huân là người sinh cho ông tới 15 người con gồm 6 hoàng tử và 9 hoàng nữ.
Bà nguyên quán ở huyện Diên Khánh, tỉnh Quảng Nam, hiện không rõ năm sinh năm mất. Theo các sử liệu, bà vào hầu vua Minh Mạng từ thuở ông còn ở nơi Tiềm để (nơi ở của Thái tử trước khi lên ngôi).
Trong chốn tam cung, lục viện người đẹp nhiều vô kể. Không rõ bà Trần Thị Huân có nhan sắc thế nào nhưng được ở gần vua và sinh cho vua tới 15 người con thì hẳn không tầm thường.
Sau khi lên ngôi, vua Minh Mạng phong cho bà tới chức Huệ tần ở hàng Tứ giai. Đối với vị vua có vô vàn cung tần mỹ nữ, trong đó không ít cung phi cả đời không một lần được nhìn thấy mặt vua thì việc sinh cho vua tới 15 người con cũng là một may mắn của Tứ giai Huệ tần Trần Thị Huân.
Theo Nguyễn Phúc tộc thế phả, ngoài Tứ giai Huệ tần Trần Thị Huân còn có bà Hồ Thị Hoa may mắn được “gần” vua và sinh con cho mua. Bà có với vua người con trai duy nhất là vua Thiệu Trị sau này. Tiếc là bà sinh con được 13 ngày thì mất. Sau khi mất được phong Tá Thiên Nhân Hoàng hậu).
Ngoài 2 bà ra, vua còn có hai bà phi và 5 bà tần, 2 tiệp dư, 7 quý nhân, 2 mỹ nhân, 8 tài nhân, 12 cung nhân,… và một số bà khác nhưng không rõ tên và lai lịch.
Theo các sử liệu, người được vua sủng ái và yêu thương nhất là Lệ tần Nguyễn Thị Thuý Trúc và đặc biệt là bà Hiền phi Ngô Thị Chính.
Hai viên hảo ngọc châu
Trong số 15 người con của bà Trần Thị Huân với vua Minh Mạng, có 2 người nổi bật là Quảng Ninh Quận vương Nguyễn Phúc Miên Mật và An Quốc công Nguyễn Phúc Miên Ngung.
Nguyễn Phúc Miên Mật (Bật) là con trai thứ 3 của vua Minh Mạng và Tứ giai Huệ tần, là hoàng tử thứ 30. Từ khi còn nhỏ Miên Bật đã thông minh đĩnh ngộ, thích học viết, ra học thầy dạy bên ngoài, không sách gì là không đọc nên vua rất yêu quý.
An Quốc công Miên Ngung là con thứ 6 của bà Huệ tần. Khi còn trẻ Miên Ngung đã tỏ ra thông minh ham học, có tài làm thơ văn.
Năm 20 tuổi ông rời cung dọn ra ở phủ riêng, thông thuộc kinh sử, sách của Bách gia chư tử không sách nào không nghiên cứu. Lời văn của ông trau chuốt dễ đọc.
Miên Mật và Miên Ngung đương thời có tiếng giỏi ngang nhau, được vua quý khen là “Hai viên hảo ngọc châu”. Thế nhưng đáng tiếc, cả hai đuổi trẻ tài cao nhưng đoản mệnh, chết khi tuổi còn rất trẻ.
Dựa vào các tư liệu để lại thì ngoài Miên Mật và Miên Ngung, trong số 15 người con của Tứ giai Huệ tần và vua Minh Mạng rất nhiều người mất sớm. Công chua Nguyễn Phúc Phúc Tường sinh năm 1841, là con gái út của Huệ tần, đồng thời là công chúa thứ 64 chào đời sau khi vua cha mất nhưng cũng chỉ sống đến năm 25 tuổi.
