Cùng cùng tìm hiểu về nét đẹp của phong tục thắp nhang dưới đây:
Hương nhang bắt nguồn từ đâu?
Theo dân gian, hương nhang vốn là chất liệu chỉ có ở Ấn Độ cách đây 5000 – 6000 năm. Ấn Độ vốn là quốc gia có đạo Phật phát triển và là nơi đức Phật ra đời cũng như trải qua những biến cố trong cuộc đời của người để đi đến niết bàn. Vào thời nhà Tần Trung Quốc, một vị sư từ Ấn Độ trở về đã mang theo nhang thắp về nước. Sau đó, nhang dần trở thành chất liệu phổ biến được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc thời nhà Minh.
Với người Việt, hương nhang không thể hiển cho một sự mê tín dị đoan, mà nó gắn liền với một tín ngưỡng tốt đẹp. Có lẽ bởi hương thơm tự nhiên thanh lãnh và ấm áp của nhang hương khiến cho con người tin rằng nó thuộc về những vị thần linh và sẽ là phương thức giúp thần linh kết nối với con người. Từ đó, con người dùng nhang mỗi ngày lễ, ngày Tết đặc biệt, dùng để thờ cúng các vị thần linh, các vị thánh, thắp nhang ông Địa.
Dâng hương là sự cung kính lòng thành một cách thiêng liêng và trân trọng. Người Việt luôn giữ phong tục thắp hương vào nhiều dịp quan trọng như giỗ chạp, lễ Tết… Nén hương thơm nhàn nhạt, lan tỏa trong không gian đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức người Việt tự bao đời.
Ý nghĩa của phong tục thắp nhang
Con người vốn trải qua những ngày bình thường của cuộc sống. Và rồi vào những ngày rằm, ngày mùng 1, hay lễ Tết hương thơm nén nhang như báo hiệu bắt đầu cho những cột mốc. Hương thơm của nhang cúng nhắc nhở con cháu bày tỏ lòng thành kính nhớ về ông bà, tổ tiên và các vị thần linh.
Thắp hương là nét đẹp văn hóa, là phong tục lâu đời. Người Việt Nam với truyền thống uống nước nhớ nguồn, luôn nhớ về nguồn cội. Ý nghĩa của phong tục thắp nhang thờ cúng cũng bắt đầu mạch lạc từ đấy. Thắp hương không bắt buộc vào mỗi ngày trong năm mà là những ngày được chỉ định cụ thể theo truyền thống.
Phật tử cũng xem hương nhang là cầu nối với Phật tổ, với chư vị trên trời để bày tỏ tấm lòng mình. Trong Kinh Phật cũng từng viết:
“Nguyện đem lòng thành kính
Gởi theo đám mây hương
Phảng phất khắp mười phương
Cúng dường ngôi Tam Bảo”
Khói hương lan tỏa trong không gian đem đến sự tĩnh tâm và thanh thoát cho tâm hồn, giải phóng con người khỏi trần tục hư ảo, khỏi những thói hư tật xấu để hướng lòng thành về những điều thiện lành và an yên nhất.
Thắp nhang như thế nào cho đúng cách
Phong tục thắp nhang đặc biệt cầu kỳ ở những nét văn hoá, tâm linh. Người Việt luôn quan niệm và tìm hiểu cách thắp nhang hợp phong thuỷ.
Người Việt thắp nhang nào những ngày nào?
Phong tục thắp nhang đã trở thành thói quen của người Việt, nó thường diễn ra vào ngày Lễ, Tết, Rằm, mùng 1 hoặc giỗ chạp của gia đình. Vì đây là thời điểm có sự kết nối mạnh mẽ âm dương nhất. Đây cũng là những ngày thích hợp để bạn thắp nén nhang bày tỏ lòng thành của mình.
Thứ tự thắp nhang phù hợp
Theo nét văn hoá tâm linh của người Việt Nam, thường có nhiều bàn thờ và vị trí được mọi người thắp nhang thường xuyên như: Bàn thờ gia tiên, thờ thần tài, bàn thờ ông táo, bàn thờ phật,…
Do có nhiều như vậy nên thứ tự thích hợp với phong tục thắp nhang cũng cần được quan tâm, cụ thể:
- Bàn thờ mẹ Quan âm / Bàn thờ Phật
- Bàn thờ tổ tiên
- Bàn thờ thổ địa, thần tài
- Bàn thờ ông táo
- Bàn thờ cho người vừa mất chưa hết khó
- Bàn thờ để cúng cô hồn
- Số nén nhang khi thắp nhang
Thắp nhang nên thắp theo kiểu số lẻ 1, 3, 5, 7… vì số lẻ là đại diện số dương, mang dương khí và may mắn. Số chẵn như 2, 4, 6, 8,.. đại diện cho số âm, mang theo âm khí nặng nề. Loại nhang thường được thắp là nhang trầm có tăm.
- Thắp 1 nén nhang: Số 1 được dùng đề cầu bình an, may mắn và hạnh phúc. Bình an hương là tên gọi của 1 nén nhang, thường được con người cầu các thần linh trong gia đình.
- Thắp 3 nén nhang: Phong tục thắp nhang được quan niệm rằng, con người nên thắp hương vào các ngày như lễ, Tết, Rằm hay Mùng 1.
3 nén nhang có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau như:
- Thiên - Địa - Nhân (trời, đất và con người)
- Phật - Pháp - Tăng (Trong Tam Bảo ý chỉ Phật tổ, Kinh Phật, và người tu hành)
- Dục giới - Sắc giới - Vô giới (Tam giới)
- Quá khứ - Hiện Tại - Tương lai (Tam thời)
Hầu hết có ý nhắc nhở con người phải tĩnh tâm, hướng lòng thành về Phật tổ, về lòng thành của bản thân để cầu nguyện.
- Thắp 5 nén nhang: 5 nén nhang tượng trưng cho Ngũ hành gắn liền với vận mệnh của mỗi người là Kim, Mộc, Thuỷ, Hoả, Thổ. Người ta thường thắp khi làm việc lớn, việc đại sự, cần sự chứng giám của ngũ phương, trời đất, thiên địa để mọi việc diễn ra tốt đẹp.
- Thắp 7 nén nhang: Thắp bảy nén nhang đại diện cho 7 vị thần linh, những người cai quản cả 3 giới. Đó là lúc mong muốn sự hỗ trợ để trừ tà, giải yêu nên thắp 7 nén nhang để mời gọi sự giúp sức của các vị thần linh đó. Phong tục thắp nhang luôn là lá chắn vững vàng để chúng ta tin tưởng và hi vọng trong những lúc khó khăn nhất.
- Thắp 9 nén nhang: 9 nén nhang hay còn gọi là Cửu liên hoàn hương. Thắp 9 nén để mời về Ngọc Hoàng và chư vị trong Thập Điện Diêm Vương về giúp. Đó là những lúc nguy cấp, gặp phải thế khó mà không giải quyết được.
Những lưu ý trong phong tục thắp nhang
Để lời cầu nguyện, gửi gắm của mình có tác dụng và linh ứng nhất, chúng ta cần lưu ý những điều sau đây trong việc thắp nhang.
Những điều nên làm khi thắp nhang
- Cắm nhang phải thẳng, không được nghiêng ngả biểu thị lòng thành không vững vàng
- Tránh để gió làm tắt nhang trước khi nhang cháy hết
- Không để nhang bén lửa và cháy lan sang những cây nhang khác
- Không nên tự ý rút cây nhang đã cắm, chỉ được thắp cây mới vào
- Lúc thắp nhang cần thành tâm cầu khấn, không qua loa lấy lệ, phải xem phong tục thắp nhang là hoạt động tín ngưỡng quan trọng để tin tưởng.
Những điều kiêng kỵ khi thắp nhang
- Không được thắp nhang với số cây chẵn vì đó là điều kỵ nhất
- Không ăn nói suồng sã, ăn mặc không nghiêm túc khi thắp nhang vì nó thể hiện sự thiếu tôn trọng
- Không thắp nhang với số cây không đúng ý nghĩa
- Không sử dụng nhang kém chất lượng để thắp, như nhang tẩm hoá chất, nhang không rõ nguồn gốc xuất xứ.
