Những cái tên thường xuyên đứng đầu danh sách nguy cơ cao
Từ hơn một thập kỷ nay, danh sách “Dirty Dozen” – bảng tổng hợp 12 loại nông sản có khả năng nhiễm thuốc trừ sâu cao nhất tại thị trường Mỹ – luôn thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Dữ liệu dùng để lập danh sách được thu thập từ hàng chục nghìn mẫu rau quả khác nhau qua các năm.
Đáng chú ý, dâu tây gần như “đứng đầu bảng” suốt nhiều mùa báo cáo. Loại quả mọng này có lớp vỏ mềm, dễ bị sâu bệnh tấn công và thường được phun nhiều hoạt chất bảo vệ thực vật. Trong phần lớn mẫu kiểm tra, người ta phát hiện dâu chứa từ hai hoạt chất trở lên, một tỷ lệ khiến nhiều người phải cân nhắc kỹ trước khi ăn sống mà không rửa sạch.
Rau bina (cải bó xôi) cũng có mặt ở nhóm nguy cơ cao. Đây là loại rau lá mỏng, hấp thu nước nhanh, đồng nghĩa khả năng lưu giữ dư lượng hóa chất cũng cao hơn nhiều loại rau thông thường. Một số báo cáo từng cho thấy rau bina có thể chứa nhiều loại thuốc diệt nấm và thuốc trừ sâu trên cùng một mẫu, đặc biệt với các sản phẩm không trồng theo phương pháp hữu cơ.
Bên cạnh đó, thứ hạng của nho trong danh sách cũng tăng đáng kể theo các năm gần đây. Giống như dâu, nho có lớp vỏ dễ tổn thương, thường được xử lý thuốc nhiều lần trong mùa sinh trưởng. Không ít mẫu phân tích tìm thấy sự hiện diện của nhiều hoạt chất cùng lúc.
Ngoài ba cái tên nổi bật trên, danh sách còn ghi nhận một loạt loại trái cây và rau phổ biến khác như đào, lê, táo, cherry, việt quất, ớt chuông hay đậu xanh. Điểm chung của các loại này là bề mặt dễ bám hóa chất hoặc cần can thiệp bảo vệ nhiều trong quá trình trồng trọt.
Vì sao dư lượng thuốc trừ sâu vẫn xuất hiện trong thực phẩm?
Nông nghiệp hiện đại phụ thuộc khá nhiều vào thuốc bảo vệ thực vật nhằm đối phó sâu bệnh, nấm mốc và cỏ dại. Một cây trồng có thể được phun nhiều lần từ khi gieo giống đến lúc thu hoạch. Dù phần lớn hoạt chất sẽ phân hủy dần theo thời gian, một phần vẫn bám lại trên vỏ hoặc thấm vào mô của rau quả.
Quy định an toàn thực phẩm thường đặt ra giới hạn cho phép đối với từng hoạt chất. Tuy nhiên, người tiêu dùng khó có thể tự đánh giá mức độ tồn dư này bằng mắt thường. Trong khi đó, việc ăn nhiều loại trái cây, rau củ khác nhau trong một ngày có thể khiến lượng tích lũy từ nhiều nguồn khác nhau cộng dồn.
Điều đó không có nghĩa là người tiêu dùng phải loại bỏ hoàn toàn những loại thực phẩm kể trên. Vấn đề chủ chốt nằm ở cách xử lý trước khi ăn.
Rửa sạch đúng cách – bước đơn giản nhưng quan trọng nhất
Các cơ quan y tế luôn nhấn mạnh rằng việc rửa sạch thực phẩm là tuyến phòng vệ đầu tiên và dễ thực hiện nhất. Bất kỳ loại rau củ nào trước khi ăn sống hoặc chế biến đều cần trải qua khâu làm sạch đúng chuẩn.
Một số bước cơ bản có thể áp dụng hằng ngày:
- Rửa dưới vòi nước chảy: Đưa trực tiếp rau củ dưới vòi nước lạnh sẽ giúp cuốn trôi bụi bẩn và một phần dư lượng hóa chất trên bề mặt.
- Chà nhẹ bề mặt: Với trái cây vỏ cứng hoặc rau củ dạng củ, dùng bàn chải hoặc khăn sạch để chà giúp làm sạch sâu hơn.
- Lau khô hoặc để ráo: Bước này giúp hạn chế vi khuẩn phát triển và tránh để nước đọng lại mang theo tạp chất.
- Đối với rau lá: Ngâm nhanh trong nước sạch rồi xả lại, sau đó dùng máy quay rau để loại bỏ lượng nước dư thừa.
Nhiều người có thói quen dùng giấm, muối hoặc baking soda để rửa kỹ hơn. Tuy các cách này có thể hỗ trợ phần nào, nhưng việc rửa dưới vòi nước chảy liên tục vẫn là phương pháp được khuyến cáo nhiều nhất.
Lựa chọn thông minh để giảm thiểu rủi ro
Bên cạnh việc rửa sạch, người tiêu dùng có thể áp dụng thêm một số cách:
- Ưu tiên sản phẩm theo mùa: Rau quả đúng mùa thường ít phải can thiệp bằng hóa chất.
- Chọn nơi mua uy tín: Người bán có nguồn hàng rõ ràng sẽ giúp giảm bớt lo ngại về dư lượng thuốc.
- Thay đổi thực đơn đa dạng: Không nên ăn quá nhiều một loại trái cây hoặc rau nhất định để tránh tích lũy hóa chất từ một nguồn.
Dù thuốc trừ sâu là phần không thể tránh khỏi trong môi trường nông nghiệp hiện nay, người tiêu dùng hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ bản thân bằng cách xử lý thực phẩm đúng cách. Ăn rau quả sạch không chỉ là thói quen tốt, mà là bước quan trọng để giữ gìn sức khỏe lâu dài. Nếu biết rõ cách chọn mua và sơ chế, ngay cả những loại trái cây vốn nằm trong nhóm “dễ nhiễm thuốc” vẫn có thể trở thành nguồn dinh dưỡng an toàn cho bữa ăn mỗi ngày.
