Nước tương – quen thuộc nhưng không hề đơn giản
Nhiều gia đình có thói quen coi nước tương như một loại gia vị an toàn, dùng tùy ý mà không mấy quan tâm đến thành phần. Thực tế, nước tương thường chứa lượng muối khá cao, kèm theo nhiều phụ gia để tạo màu và vị. Khi sử dụng lâu dài, những thành phần này có thể tạo ra gánh nặng cho hệ tim mạch, khiến mạch máu bị tổn thương âm thầm theo thời gian.
Một số nghiên cứu trong và ngoài nước đã chỉ ra rằng, hàm lượng natri cao từ gia vị, đặc biệt là nước tương, có liên quan đến huyết áp tăng, xơ cứng động mạch và các biến chứng tim mạch. Không chỉ dừng lại ở đó, khi bị đun ở nhiệt độ cao, nước tương còn có thể sinh ra những hợp chất độc hại ảnh hưởng đến tế bào, từ đó làm tăng nguy cơ hình thành khối u.
Khi nào nước tương trở thành “kẻ thù giấu mặt”?
Có thể nói, không phải loại nước tương nào cũng gây hại như nhau, nhưng có ba dạng thường gặp mà người tiêu dùng cần đặc biệt lưu ý.
Thứ nhất, đó là các loại nước tương pha chế công nghiệp với thành phần chính là hương liệu, bột ngọt và chất tạo màu. Ưu điểm của chúng là rẻ, màu sắc đẹp và mùi vị hấp dẫn, nhưng lại không được lên men tự nhiên như nước tương truyền thống. Việc dùng nhiều phụ gia hóa học trong thời gian dài sẽ làm tăng gánh nặng oxy hóa trong cơ thể, khiến thành mạch dễ tổn thương, lâu dần thúc đẩy hình thành mảng xơ vữa. Đây chính là nền tảng dẫn đến bệnh tim mạch.
Thứ hai, nhiều gia đình có thói quen tận dụng những chai nước tương để lâu năm để nấu ăn. Loại này thường được dùng để kho cá, rim thịt hoặc tạo màu cho món ăn. Vấn đề nằm ở chỗ, lượng muối trong đó thường rất cao. Khi đun ở lửa lớn, nước tương có thể sinh ra hợp chất dị vòng amin – một trong những chất đã được chứng minh có khả năng gây đột biến tế bào. Nếu tình trạng này lặp đi lặp lại nhiều năm, nguy cơ ung thư là điều khó tránh khỏi.
Thứ ba, và cũng phổ biến nhất, chính là các loại nước tương có hàm lượng muối vượt ngưỡng cho phép. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến nghị một người trưởng thành chỉ nên nạp khoảng 2.000mg natri mỗi ngày. Thế nhưng, có loại nước tương chứa tới hơn 6.000mg natri chỉ trong 100ml. Nghĩa là chỉ cần chấm vài lần đã đủ để cơ thể vượt ngưỡng an toàn. Khi đó, mạch máu sẽ giống như sợi dây thun bị kéo căng liên tục, lâu ngày dễ dẫn đến huyết áp cao, đột quỵ hay nhồi máu cơ tim.
Làm sao để vẫn ăn ngon mà không hại sức khỏe?
Bữa cơm gia đình sẽ thật thiếu vắng nếu không có hương vị đậm đà của nước tương. Điều quan trọng là chúng ta cần biết cách sử dụng khôn ngoan để vừa giữ được thói quen quen thuộc, vừa bảo vệ sức khỏe lâu dài.
Trước hết, hãy ưu tiên chọn loại nước tương được sản xuất bằng phương pháp lên men tự nhiên, thành phần càng đơn giản càng tốt. Thay vì nhìn màu sắc hay độ đặc, hãy chú ý đến thông tin trên nhãn chai. Một sản phẩm ít muối, không chứa nhiều phụ gia sẽ an toàn hơn nhiều so với loại công nghiệp pha chế.
Thứ hai, nếu dùng nước tương khi nấu, hãy nêm vào giai đoạn cuối để hạn chế việc đun sôi ở nhiệt độ cao quá lâu. Việc này không chỉ giữ lại hương vị mà còn giảm nguy cơ sinh ra các hợp chất có hại.
Cuối cùng, và quan trọng nhất, chính là kiểm soát lượng dùng. Một thìa nhỏ nước tương đủ để làm món ăn thêm tròn vị, thay vì rót nhiều khiến cả gia đình vô tình hấp thụ lượng muối vượt ngưỡng. Với những ai có tiền sử tăng huyết áp hay bệnh tim mạch, việc cắt giảm nước tương đậm muối càng cần được đặt lên hàng đầu.
Lời nhắn nhủ từ chén nước chấm
Nước tương không xấu, thậm chí còn là một phần ký ức ẩm thực không thể thiếu trong nhiều gia đình Việt. Nhưng khi hiểu rõ những nguy cơ tiềm ẩn, chúng ta sẽ biết cách lựa chọn thông minh hơn. Một bữa cơm ngon không chỉ nằm ở hương vị, mà còn ở sự an tâm rằng mọi thành viên trong nhà đang được bảo vệ khỏi những rủi ro sức khỏe âm thầm.
Thay đổi một thói quen nhỏ hôm nay có thể giúp trái tim khỏe mạnh hơn trong nhiều năm tới. Và đôi khi, bắt đầu chỉ bằng việc rót ít nước tương hơn vào bát chấm hàng ngày.
