“Nếu có điều gì làm con tức giận, đừng ngần ngại chia sẻ với mẹ nhé!”
Giao tiếp là phương tiện hiểu biết sâu sắc nhất giữa mỗi chúng ta. Nếu không thể hiện suy nghĩ của mình, không ai có thể đọc được tâm trạng ẩn giấu. Trẻ em cũng không ngoại lệ.
Thường thì, cảm giác tức giận xuất phát từ việc chúng ta cảm thấy không được cân nhắc đúng mức.
Chẳng hạn, một đứa trẻ đi cùng mẹ ra ngoài và bắt đầu khóc nếu nó cảm thấy không theo kịp.
Nếu trẻ giữ im lặng, mẹ sẽ khó lòng hiểu được nguyên nhân của nỗi buồn. Tuy nhiên, nếu trẻ có thể nói ra: “Con không kịp mẹ ạ!”, mẹ sẽ có cách giải quyết khác.
Vì thế, khi đối mặt với trẻ có cảm xúc không ổn định, cha mẹ cần khuyến khích trẻ biểu đạt sự không hài lòng của mình.
Mẹ có thể khích lệ trẻ rằng: “Con có quyền tức giận, nhưng hãy chia sẻ với mẹ bằng lời nói, con nhé!” Sự hiểu biết qua giao tiếp như vậy là phương pháp đơn giản và hiệu quả để giải quyết mọi vấn đề.
Mẹ có thể khích lệ trẻ rằng: “Con có quyền tức giận, nhưng hãy chia sẻ với mẹ bằng lời nói, con nhé!”
"Mẹ muốn nghe con chia sẻ, con đang buồn vì điều gì?"
Nước mắt giúp con người giải phóng cảm xúc và thể hiện những nhu cầu không được lắng nghe.
Vì sao trẻ lại khóc? Đôi khi, đó là lời kêu cầu sự chú ý và trợ giúp.
Một bé gái luôn cảm thấy sợ hãi mỗi khi phải đối mặt với bóng tối và cần có sự đồng hành của người lớn mỗi khi cần đi vệ sinh vào ban đêm. Khi bị bỏ lại một mình, cô bé thường xuyên khóc.
Mẹ của cô bé, mặc dù lo lắng, thường xuyên la mắng khi con khóc vì sợ hãi: “Nín ngay, không thì mẹ sẽ để con ở ngoài cửa”.
Kết quả là bé ngừng khóc nhưng nỗi sợ bóng tối càng trở nên nặng nề hơn, thể hiện qua việc cô bé cứ phải che kín mình bằng chăn mỗi đêm, dẫn đến tình trạng đổ mồ hôi nhưng không chịu lột bỏ chăn, khiến mẹ bé cảm thấy bất lực không biết làm thế nào.
Đây là một ví dụ điển hình cho việc chỉ tập trung vào triệu chứng mà không tìm hiểu nguyên nhân sâu xa.
Nước mắt là biểu hiện không thể rõ ràng hơn của nhu cầu của trẻ, và khi cha mẹ chỉ trích con vì cảm xúc cá nhân thay vì tìm hiểu nguyên nhân khóc, vấn đề cốt lõi vẫn chưa được giải quyết.
Câu chuyện về bé gái sợ bóng tối là một minh chứng: sau khi bị mẹ dọa nín khóc, nỗi sợ của bé càng tăng lên.
Để giúp trẻ vượt qua sợ hãi, điều quan trọng là phải cho trẻ cơ hội giải tỏa cảm xúc.
Một cách làm có thể là cho phép trẻ khóc, sau đó hỏi: “Mẹ hiểu con sợ, con có thể kể cho mẹ nghe đã xảy ra điều gì sau khi con nín không?”
Nhận biết được điều này rất quan trọng. Lấy ví dụ về cô bé sợ bóng tối, mẹ cô chỉ biết rằng con mình sợ hãi, chứ không hiểu rõ nguyên nhân thực sự đằng sau nỗi sợ hãi đó.
Vì thế, cách tốt nhất là để trẻ tự do thể hiện cảm xúc trước, rồi mới dẫn dắt trẻ chia sẻ vấn đề của mình, đây là cách làm khôn ngoan để ổn định tâm lý của trẻ.
Thay vì phải giữ im lặng, trẻ cần không gian để thể hiện cảm xúc của mình, từ đó có thể giải tỏa nỗi uất ức, nỗi sợ hãi và nỗi buồn, và sau cùng là học cách bình tĩnh đối diện và suy nghĩ.
Thay vì phải giữ im lặng, trẻ cần không gian để thể hiện cảm xúc của mình
"Con có thể bày tỏ cảm xúc của mình, sau đó hãy chia sẻ với mẹ con mong muốn điều gì."
Trước một thách thức hay tình huống khó khăn tương tự nhau, trẻ em biết bày tỏ bất bình sẽ có những phản ứng và nhận kết quả khác so với những trẻ không biết bày tỏ.
Khi đối mặt với khó khăn hoặc điều không như mong đợi, có những trẻ thường xuyên bày tỏ sự không hài lòng, coi mọi thứ là quá sức, không thực hiện được, hoặc không muốn thực hiện... Trong những tình huống này, đa phần phụ huynh sẽ nghĩ rằng con cái họ đang tìm cách lẩn tránh.
Tuy nhiên, việc bày tỏ không hài lòng cũng là một dạng tư duy. Đáng chú ý là những trẻ hay bày tỏ bất bình thường có khả năng tư duy nhanh và diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc.
Khi đó, tư duy của trẻ đã phát triển đến một mức độ nhất định, và nếu cha mẹ nhận ra tiềm năng này và hướng dẫn đúng đắn, hãy khuyến khích trẻ: "Con có thể bày tỏ bất bình, nhưng hãy giải thích cụ thể con cần gì, con muốn gì".
Khi lắng nghe những phản ánh có liên quan đến nhu cầu thực tế của trẻ, cha mẹ có thể hiểu rõ hơn về những gì con mình thực sự cần, và việc giao tiếp dựa trên nhu cầu này sẽ trở nên hiệu quả hơn, dễ dàng tiếp cận trái tim của trẻ.
Khi lắng nghe những phản ánh có liên quan đến nhu cầu thực tế của trẻ, cha mẹ có thể hiểu rõ hơn về những gì con mình thực sự cần
"Nếu con cảm thấy e ngại trước điều gì, đừng ngần ngại chia sẻ với bố mẹ để nhận được sự hỗ trợ khi cần thiết."
Mỗi em bé đều mang trong mình những nỗi sợ khác nhau, từ sợ hãi vị cay, sợ hãi trong bóng tối, cho đến lo sợ bị bạn bè trêu chọc. Bố mẹ thường là chỗ dựa thân thiết và đáng tin nhất cho trẻ trong những khoảnh khắc như thế.
Do đó, điều thiết yếu là phải nhắn nhủ trẻ: "Nếu con gặp sự sợ hãi hay vấn đề nào khó khăn, đừng ngại thông báo cho bố mẹ để nhận được sự trợ giúp khi cần." Lời khuyên này rất có ý nghĩa bởi nó khích lệ trẻ mạnh dạn đối mặt với thách thức và biết rằng bố mẹ luôn sẵn lòng giúp đỡ. Việc trẻ biết rằng bố mẹ luôn bên cạnh và lắng nghe sẽ giúp trẻ cảm thấy an tâm hơn.
Tạo dựng một không gian an toàn là điều quan trọng, nơi mà trẻ có thể bày tỏ nỗi lo sợ và những khó khăn không bị phán xét hay chỉ trích, mà được lắng nghe một cách thấu đáo.
Hãy khuyến khích trẻ hiểu rằng cảm giác sợ hãi là điều tự nhiên và không có gì đáng xấu hổ. Bố mẹ có thể chia sẻ những câu chuyện cá nhân về lúc mình vượt qua khó khăn hay vượt lên trên nỗi sợ, giúp trẻ cảm nhận được sự đồng cảm và biết rằng mình không đơn độc trong cuộc chiến chống lại nỗi sợ của mình.
