Nhiều người có thói quen cầm điện thoại lướt mạng trước khi ngủ, cho rằng đó là cách thư giãn sau một ngày dài. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, việc này không chỉ ảnh hưởng đến giấc ngủ mà còn tiềm ẩn hàng loạt nguy cơ cho sức khỏe, thậm chí có thể gây rối loạn hormone, lão hóa sớm hay tăng nguy cơ mắc bệnh.
Điện thoại và nguy cơ ung thư – hiểu đúng để không hoang mang
Khi nhắc đến tác hại của điện thoại, nhiều người nghĩ ngay đến vấn đề bức xạ điện từ. Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) từng xếp loại bức xạ từ điện thoại vào nhóm “có thể gây ung thư cho người” (nhóm 2B), tương đương với nhựa đường hay xăng dầu. Tuy nhiên, mức độ này chỉ là “có thể”, bằng chứng hiện nay vẫn còn hạn chế.
Một phân tích tổng hợp đăng trên tạp chí International Environment, dựa trên hơn 5.000 nghiên cứu, cho thấy không có bằng chứng rõ ràng cho thấy việc sử dụng điện thoại lâu dài (trên 10 năm) làm tăng nguy cơ ung thư não hay ung thư cổ. Dù lượng người dùng điện thoại tăng mạnh trong nhiều thập kỷ qua, tỷ lệ ung thư não vẫn ổn định.
Tuy vậy, một nghiên cứu của Tây Ban Nha đăng trên tạp chí Cancer lại cảnh báo rằng ánh sáng ban đêm – đặc biệt là ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại – có thể tăng 55% nguy cơ ung thư tuyến giáp, nhất là ở phụ nữ. Dù cần thêm bằng chứng, phát hiện này một lần nữa khẳng định rằng dùng điện thoại trước khi ngủ không phải là thói quen vô hại.
Mất ngủ, mỏi mắt, đau cổ – hệ lụy của việc “cắm mắt” vào màn hình trước giờ đi ngủ
Theo bác sĩ Lưu Cạnh, Trưởng khoa Tâm thần – Bệnh viện An Định (Bắc Kinh), dùng điện thoại trước khi ngủ khiến con người tỉnh táo hơn thay vì buồn ngủ. Ánh sáng xanh từ màn hình ức chế 22% lượng melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ, khiến đồng hồ sinh học bị rối loạn.
Không ít người tự nhủ “chỉ xem 30 phút rồi ngủ”, nhưng khi cuốn vào những video ngắn, phim ảnh hay mạng xã hội, cơn buồn ngủ dần biến mất, cơ thể càng lúc càng tỉnh.
Một khảo sát của Viện Y tế Cộng đồng Na Uy trên 45.000 người (18–28 tuổi) cho thấy: cứ mỗi giờ dùng điện thoại trước khi ngủ, nguy cơ mất ngủ tăng 59%, thời gian ngủ giảm trung bình 24 phút. Đáng nói, hiệu ứng này không phụ thuộc vào nội dung xem, chỉ cần nhìn màn hình đã đủ khiến não bộ bị kích thích.
4 tác hại thường gặp khi dùng điện thoại trước khi ngủ
1. Tổn thương mắt:
Nhìn điện thoại ở khoảng cách quá gần khiến mắt mỏi, mờ, khô rát. Đặc biệt, tư thế nằm chơi điện thoại càng nguy hiểm hơn vì tăng áp lực lên mắt và dễ dẫn đến viêm gân ngón tay cái do giữ máy lâu.
2. Biến dạng cột sống cổ:
Việc cúi đầu liên tục khi xem điện thoại làm cột sống cổ chịu áp lực lớn, lâu dần có thể mất đường cong tự nhiên, thậm chí biến dạng.
3. Rối loạn chuyển hóa:
Ánh sáng xanh làm rối loạn hormone leptin và ghrelin, khiến tăng cảm giác đói, thèm ăn đêm. Nếu ăn khuya thường xuyên, nguy cơ béo phì, tiểu đường, mỡ máu sẽ tăng cao.
4. Ảnh hưởng đến não bộ:
Việc liên tục tiếp nhận thông tin kích thích khiến não tiết dopamine và adrenaline, làm tinh thần hưng phấn, khó ngủ và khó vào giấc sâu. Lâu dần, các chất chuyển hóa bị ứ đọng, gây mệt mỏi, giảm tập trung và ảnh hưởng tới trí nhớ.
Không thể bỏ hẳn điện thoại? Vẫn có cách để giảm hại
Các chuyên gia khuyến cáo, nên ngưng dùng điện thoại ít nhất 90 phút trước khi ngủ để cơ thể điều chỉnh hormone, giúp giấc ngủ tự nhiên hơn.
Nếu khó từ bỏ hoàn toàn, có thể giảm thiểu tác hại bằng cách:
Bật đèn phòng đủ sáng để giảm tương phản với màn hình.
Giảm độ sáng điện thoại về mức vừa phải, hạn chế ánh sáng xanh.
Ngồi thẳng, giữ mắt song song với màn hình, không cúi hoặc ngửa đầu.
Sau khoảng 15–20 phút sử dụng, nên đổi tư thế, vươn vai, giãn cơ để giảm căng thẳng.
