Theo Dailymail, một nghiên cứu mới của các nhà khoa học Áo vừa gióng lên hồi chuông cảnh báo: hạt vi nhựa – những mảnh nhựa siêu nhỏ thường xuất hiện trong bao bì thực phẩm – có thể làm tổn thương đường ruột, gia tăng nguy cơ ung thư ruột và thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần, gây trầm cảm.
Vi nhựa len lỏi vào cơ thể mỗi ngày
Theo nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Graz (Áo), khi phân tích mẫu mô phân của các tình nguyện viên khỏe mạnh, họ phát hiện sự xuất hiện của các hạt nhựa li ti trong ruột có thể làm thay đổi hoạt động của hệ vi sinh vật đường ruột. Một số thay đổi này trùng khớp với mô hình từng thấy ở bệnh nhân trầm cảm và ung thư ruột.
Đây là nghiên cứu đầu tiên trên người chỉ ra rằng vi hạt nhựa có thể ảnh hưởng trực tiếp đến hệ vi sinh vật – yếu tố đóng vai trò then chốt trong tiêu hóa, miễn dịch và tâm lý con người.
Tuy nhiên, giới chuyên môn nhận định vẫn cần thêm thời gian để xác định chính xác cơ chế gây hại của vi nhựa đối với cơ thể.
Hạt nhỏ, hiểm họa lớn
Vi hạt nhựa là các mảnh nhựa cực nhỏ, chỉ khoảng 2 micromet – tức nhỏ hơn sợi tóc hàng nghìn lần. Khi các sản phẩm nhựa phân rã trong môi trường, những hạt này xâm nhập vào thực phẩm, nước uống và không khí, khiến con người hầu như không thể tránh khỏi phơi nhiễm.
Những năm gần đây, giới khoa học đã phát hiện vi nhựa trong phổi, nhau thai, sữa mẹ và cả máu người. Nhiều nghiên cứu còn chỉ ra mối liên hệ giữa vi nhựa với ung thư, bệnh tim, sa sút trí tuệ và giảm chất lượng tinh trùng.
Tiến sĩ Christian Pacher-Deutsch, tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh:
“Hạt vi nhựa có mặt ở khắp nơi – trong cá, muối, nước đóng chai, thậm chí cả nước máy. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta đang tiếp xúc với chúng mỗi ngày, thông qua ăn uống, hít thở và tiếp xúc da.
Dù còn sớm để khẳng định hậu quả cụ thể, nhưng rõ ràng vi nhựa có tác động đến hệ vi sinh vật đường ruột – một thành phần quan trọng của sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc giảm tiếp xúc với vi nhựa, dù ở mức nhỏ nhất, là điều cần thiết và khôn ngoan.”
Nghiên cứu hé lộ điều gì?
Trong thí nghiệm, nhóm nghiên cứu sử dụng mẫu phân của 5 người khỏe mạnh để nuôi cấy hệ vi sinh đường ruột. Các mẫu này sau đó được cho tiếp xúc với 5 loại vi nhựa phổ biến: polystyrene, polypropylene, polyethylene mật độ thấp, poly(methyl methacrylate) và polyethylene terephthalate – với nồng độ phản ánh mức độ phơi nhiễm thực tế của con người.
Kết quả cho thấy: dù số lượng vi khuẩn tổng thể không thay đổi đáng kể, nhưng mức độ axit trong các mẫu có vi nhựa tăng cao rõ rệt, phản ánh sự thay đổi trong hoạt động của hệ vi sinh vật.
Đặc biệt, một số nhóm vi khuẩn thuộc họ Bacillota – vốn đóng vai trò quan trọng trong tiêu hóa và sức khỏe đường ruột – bị biến đổi cấu trúc. Những thay đổi này trùng với mô hình vi sinh từng được phát hiện ở người mắc trầm cảm và ung thư ruột.
Tiến sĩ Pacher-Deutsch cho biết có thể tồn tại một số cơ chế giải thích hiện tượng này:
Vi nhựa tạo màng sinh học (biofilm) – nơi vi khuẩn bám và phát triển bất thường.
Vi nhựa mang theo hóa chất ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của vi khuẩn.
Vi nhựa khiến vi khuẩn tăng sản xuất axit, làm mất cân bằng pH trong ruột, tạo phản ứng căng thẳng sinh học.
Báo động về sức khỏe cộng đồng
Kết quả nghiên cứu sẽ được công bố đầy đủ tại Hội nghị Tiêu hóa châu Âu (United European Gastroenterology), tổ chức tại Berlin ngày 7/10.
Hiện tại, ung thư ruột là loại ung thư phổ biến thứ tư tại Anh và Mỹ, với khoảng 44.000 ca mới mỗi năm ở Anh và 142.000 ca ở Mỹ.
Các dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư ruột bao gồm:
Thay đổi thói quen đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài)
Cảm giác muốn đi ngoài thường xuyên hoặc ít hơn bình thường
Có máu trong phân
Đau bụng, đầy hơi, nổi khối u ở bụng
Sụt cân nhanh, mệt mỏi kéo dài
Dù đa số bệnh nhân ở độ tuổi trên 50, song 30 năm qua tỷ lệ mắc ở người trẻ đã tăng tới 50% – một con số khiến các chuyên gia lo ngại.
Theo Cancer Research UK, hơn một nửa số ca ung thư ruột có thể phòng ngừa được nếu con người thay đổi thói quen sinh hoạt, duy trì chế độ ăn lành mạnh và hạn chế phơi nhiễm vi hạt nhựa – loại “kẻ thù vô hình” đang từng ngày âm thầm tấn công sức khỏe của chúng ta.
