Ngày nay, bình giữ nhiệt không chỉ để đựng nước nóng. Người ta còn tận dụng để giữ lạnh, ủ cháo, pha trà, đựng sữa hay cả canh nóng. Tiện lợi là thế, nhưng ít ai để ý đến cấu tạo của chiếc bình. Bên trong thường có lớp lót kim loại và lớp chân không giữ nhiệt. Nếu cho vào những loại đồ uống hoặc thực phẩm “không hợp”, các phản ứng hóa học hoặc vi sinh có thể xảy ra, làm giảm tuổi thọ bình và ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe người dùng.
Nhiều trường hợp, tác hại không đến ngay lập tức mà âm thầm tích tụ. Chỉ đến khi sức khỏe có vấn đề mới giật mình nhận ra nguyên nhân có thể bắt đầu từ chính những thói quen tưởng vô hại.
Đồ uống có tính axit – “kẻ thù” của lớp lót bình
Nước chanh, nước cam, mơ ngâm, dâu tằm hay các loại nước có ga đều chứa axit. Khi tiếp xúc lâu với lớp kim loại bên trong bình, axit sẽ gây ăn mòn, làm bong tróc hoặc phá hủy bề mặt. Kết quả là các ion kim loại có thể hòa tan vào nước. Uống thường xuyên những loại nước đã nhiễm kim loại nặng có thể gây hại cho gan, thận và nhiều cơ quan khác.
Ngoài vấn đề sức khỏe, việc ăn mòn này còn khiến khả năng giữ nhiệt của bình giảm rõ rệt, nước nhanh nguội hoặc đá nhanh tan hơn. Nếu muốn giữ lạnh đồ uống chua hoặc có ga, tốt nhất hãy chọn ly thủy tinh hoặc bình nhựa an toàn.
Sữa tươi – “môi trường vàng” cho vi khuẩn
Không ít người buổi sáng vội vã, rót sữa tươi vào bình giữ nhiệt mang theo để tiết kiệm thời gian. Nhưng đây lại là sai lầm phổ biến. Sữa chứa nhiều protein, chất béo và đường lactose – những thành phần lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi. Trong môi trường ấm áp và kín của bình giữ nhiệt, tốc độ phát triển của vi khuẩn tăng gấp nhiều lần.
Hậu quả là sữa nhanh chua, biến đổi mùi vị và dễ gây đau bụng, tiêu chảy nếu uống phải. Muốn bảo quản sữa an toàn, bạn nên dùng chai chuyên dụng, giữ lạnh đúng cách và uống ngay trong ngày.
Thực phẩm dễ lên men – nguy cơ “nổ” bất ngờ
Thói quen ngâm táo đỏ, kỷ tử, quế hay các loại hoa quả khô trong nước nóng rồi giữ nhiệt suốt nhiều giờ tưởng chừng vô hại, nhưng thực tế lại tiềm ẩn nguy cơ lớn. Các nguyên liệu này có thể tiếp tục lên men trong môi trường kín, sinh ra khí CO₂. Áp suất tăng dần bên trong bình, và chỉ cần một cú vặn nắp mạnh là khí thoát ra đột ngột, gây tiếng nổ hoặc bắn tung nước nóng, dễ dẫn đến bỏng hoặc thương tích.
Để an toàn, hãy ngâm các loại nguyên liệu này trong ấm thủy tinh hoặc bình hở miệng, vừa thưởng thức hương vị vừa tránh rủi ro áp suất.
Trà lá – mất hương, giảm lợi ích
Nhiều người yêu trà chọn cách cho lá trà vào bình giữ nhiệt để nhâm nhi cả ngày. Tuy nhiên, nhiệt độ cao duy trì liên tục trong bình sẽ phá vỡ cấu trúc của các hợp chất có lợi trong trà, khiến vị trà trở nên đắng chát hơn. Đồng thời, quá trình oxy hóa ở nhiệt độ cao cũng làm thay đổi thành phần, tạo ra một số chất không tốt cho dạ dày.
Nếu muốn thưởng thức trà đúng vị, bạn nên pha bằng ấm thủy tinh, ấm sứ hoặc bình chuyên dụng, uống khi trà vừa hãm xong. Cách này không chỉ giữ trọn hương mà còn đảm bảo giá trị dinh dưỡng.
Canh hoặc nước mặn – ăn mòn từ từ
Không chỉ đồ uống chua mới gây hại cho bình giữ nhiệt. Canh nóng, súp mặn hay các loại nước có nhiều muối cũng có tính ăn mòn kim loại. Dù tốc độ ăn mòn chậm hơn axit, nhưng nếu duy trì thói quen này hàng ngày, lớp lót bên trong bình sẽ dần bị phá hủy. Khi đó, nguy cơ kim loại nặng ngấm vào thức ăn là điều khó tránh.
Ngoài ra, dầu mỡ và cặn thực phẩm trong canh có thể bám vào thành bình, gây khó vệ sinh và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Lựa chọn an toàn hơn là dùng hộp thủy tinh hoặc hộp nhựa chất lượng cao khi cần mang canh theo.
Lời khuyên để dùng bình giữ nhiệt an toàn
- Chỉ đựng nước lọc hoặc nước đun sôi để nguội.
- Vệ sinh bình hàng ngày, dùng bàn chải mềm hoặc dụng cụ chuyên dụng để loại bỏ cặn bẩn.
- Tránh để đồ uống hoặc thức ăn trong bình quá 8–12 tiếng, ngay cả với loại được coi là an toàn.
- Kiểm tra bình định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu hỏng lớp lót như ố màu, bong tróc hoặc gỉ sét.
Kết luận
Bình giữ nhiệt là vật dụng tiện lợi, nhưng chỉ khi sử dụng đúng cách mới thực sự an toàn. Việc cho nhầm loại đồ uống hay thực phẩm vào bình không chỉ làm hỏng bình mà còn gây ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe. Hãy ghi nhớ những lưu ý trên để tận dụng tối đa công dụng của bình giữ nhiệt mà vẫn bảo vệ được chính mình và người thân.
