Theo tục lệ, cứ đến ngày 23 tháng Chạp hàng năm, mọi nhà đều tất bật sửa soạn cúng Táo Quân lên chầu trời.
Vào ngày này, mọi người sẽ chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, ban thờ sao cho gọn gàng, sạch sẽ. Đồng thời sẽ làm một mâm cỗ mặn, ba bộ quần áo bằng vàng mã, ba con cá chép sống, cùng xôi, chè mật và hương hoa tiễn ông Táo về chầu trời.
Tuy nhiên, sau khi cúng tiễn xong, gia chủ phải lưu ý làm những việc sau để đón phước lộc được trọn vẹn, cả nhà luôn gặp may mắn.
1. Vẽ hình hoặc dán giấy đỏ có viết tên các Táo trên bếp
Ảnh minh họa (nguồn: internet).
Từ ngày xa xưa, trong những ngày ông Công, ông Táo về chầu trời, mọi gia đình thường dựng cây nêu ngay trước cửa nhà để xua đuổi tà ma. Đến nay, tục lệ đó không còn phổ biến nữa, mà thay vào đó, một số gia đình đã dán giấy đỏ có viết tên hoặc hình vẽ ông Táo trên tủ bếp.
Ý nghĩa của việc làm này là xua trừ tà khí và đồng thời cũng là chào đón các Táo trở về khi chủ nhà quá bận rộn vào đêm giao thừa. Đến cuối năm sau, khi Táo quân về chầu trời thì mọi người lại gỡ mảnh giấy cũ xuống đi hóa và dán một mảnh giấy đỏ mới lên.
2. Dọn dẹp, tẩy uế ban thờ (còn gọi là bao sái)
Ảnh minh họa (nguồn: GĐ&XH).
Do tin rằng, những ngày này thần linh đi vắng nên đây là dịp để các gia đình dọn dẹp ban thờ sau một năm, cũng là chuẩn bị ban thờ Tết.
Thông thường, trong lễ tiễn Táo quân, chủ nhà cũng xin phép việc sửa sang bàn thờ đón Tết. Một số gia đình cẩn thận hơn, ngoài lễ tiễn Táo quân, khi dọn dẹp ban thờ lại thắp hương với hoa quả, nhang đèn để xin phép thần linh.
Việc đầu tiên, cần chọn người trong gia đình có tính tỉ mỉ, cẩn thận, thường là người chủ sự gia đình hạ bát hương xuống để làm công việc bao sái ban thờ. Khi hạ bát hương, cần để bát hương ở nơi sạch sẽ, tránh bị va chạm, cẩn thận hơn trải hoặc phủ vải đỏ cho bát hương khi bao sái.
Trong một năm, ban thờ có thể bị bụi, bẩn. Các gia đình có thể tháo ban thờ để lau rửa hoặc dùng khăn sạch, nước sạch để làm công tác vệ sinh. Kết thúc công việc lau rửa, có thể dùng nước nóng hòa tinh dầu ngọc am, quế… hoặc đơn giản hơn là đun nước gừng để lau rửa lại một lần cuối. Tương tự với ảnh thờ, đồ thờ.
3. Tỉa chân hương (nhang) và thay tro bát hương nếu cần thiết
Trong một năm, trải qua các ngày rằm, mùng một và các kì giỗ, chân hương của bát hương sẽ rất nhiều. Lúc này, có thể tỉa từng chân hương, và để lại số chân hương lẻ như 3, 5, 7, 9 (theo số âm). Số chân hương còn thừa sẽ mang hóa (đốt) sau khi làm lễ.
Có thể thay tro mới trong bát hương. Một số gia đình cầu kì, sẽ mua rơm nếp về đốt, thay thế tro cũ trong bát hương. Đơn giản hơn, có thể mua tro bán sẵn ở các cửa hàng bán đồ thờ cúng. Cần lưu ý giữ nguyên phần cốt của bát hương (thường là đá quý, kim loại quý…) để lại trong bát hương trong quá trình thay tro. Số tro thừa sẽ được mang rắc ở sông, hồ có nguồn nước lưu thông.
Có một số trường hợp bát hương, ban thờ không còn phù hợp với điều kiện gia đình (gia chủ muốn ban thờ khang trang hơn), các gia đình có thể thay thế.
Đối với bát hương, cần lưu ý giữ lại phần cốt bát hương và chân nhang cũ. Bát hương, ban thờ cũ có thể mang hóa.
Tuy nhiên, việc mang bát hương thả ra sông, hồ cần lưu ý đến việc ảnh hưởng cảnh quan, môi trường. Đồng thời, tại các sông, hồ ô nhiễm, các gia đình không nên mang bát hương, ban thờ cũ ra đó để thả.
4. Trang hoàng lại nhà cửa
Ảnh minh họa (nguồn: internet).
Người xưa tin rằng cuối năm lau chùi, dọn dẹp đồ đạc, thải bỏ đồ vật không cần thiết là cách để xua đuổi tà khí trong nhà, mang đến cho không gian sống, nhất là khu vực bếp núc - nơi gia đình thường xuyên sinh hoạt, quây quần - một nguồn sinh khí mới. Lưu ý 11 giờ trưa ngày tất niên nên đốt 3 ngọn nến trước ba vị thần Phúc, Lộc, Thọ và các vật phẩm phong thủy khác trong nhà nếu có.
5. Chuẩn bị bữa cơm tất niên đầm ấm
Ảnh minh họa (nguồn: internet).
Ngày tất niên được chọn lấy một ngày bất kỳ trong 7 ngày nhà vắng các Táo, nhưng thông thường, các gia đình có thói quen tổ chức vào ngày cuối cùng của năm cũ. Theo lệ, bữa cơm tất niên đòi hỏi các thành viên trong gia đình tề tựu đủ đầy, không vắng mặt một ai. Nhiều người không thể về bên gia đình trong mâm cơm họp mặt cuối năm này thì họ sẽ được báo ngày làm lễ để hướng về gia đình. Dự tiệc tất niên mọi người nên ăn mặc chỉnh tề, đặc biệt phụ nữ nên đeo trang sức, tươi cười rạng rỡ để đón những may mắn, an lành đến với cả nhà.
6. Mở cửa, bật đèn đón sinh khí từ đất trời
Đêm 30 Tết, tất cả cửa chính và các cửa nhà phải được mở trước giao thừa, đèn nến bật càng nhiều càng tốt, để cả nhà tràn ngập ánh sáng, đón nguồn sinh khí linh thiêng từ đất trời, mang lại sức sống và may mắn cho cả gia đình. Khi thời khắc giao thừa đến, con cái sẽ chúc bố mẹ những lời chúc tốt đẹp, cùng nhau lên chùa hái lộc đầu năm. Ở nhiều nơi, những ai làm ăn đều chọn đêm giao thừa để xuất hành với mong ước mọi chuyện sẽ gặp nhiều thuận lợi trong năm mới.
