Tại sao nên lau dọn bàn thờ đón Tết?
Trong văn hóa người Việt, bàn thờ là nơi linh thiêng, tôn kính nhất, là nơi ngự vị của các bậc tổ tiên trong gia đình, thường được đặt ở vị trí trang trọng nhất trong nhà.
Không gian thờ tự là không giang linh thiên, chính vì thế mà việc giữ gìn cho bàn thờ luôn sạch sẽ thể hiện sự chăm sóc và tôn kính của con cháu đối với tổ tiên.
Với những ngày thường, người nhà có thể làm sạch bàn thờ bất cứ khi nào cảm thấy bàn thờ bẩn hoặc vào những ngày đặc biệt ta lau dọn trước một ngày.
Nhưng dịp Tết đến, các gia đình thường dọn nhà và thực hiện việc này chu toàn hơn và người ta thường gọi đó là bao sái. Có hai thời điểm bao sái là ngày đưa ông Táo về trời và ngày rước ông Táo về. Và tuyệt đối phải dọn dẹp trước đêm giao thừa.
Bởi theo phong tục Việt, đầu năm mới người ta rất ngại việc quét dọn. Vì ông bà ta sợ rằng sẽ quét hết mọi tài vận ra khỏi nhà thế nên những việc dọn dẹp nhà cửa, lau dọn bàn thờ tổ tiên cần thực hiện trước đêm giao thừa.
Bên cạnh đó, việc lựa chọn ngày này là bởi đây là thời gian Táo quân vắng mặt. Vì thế mà quá trình xê dịch bàn thờ mới không gây mạo phạm và khi các Táo trở về thì bàn thờ đã sạch sẽ rước các ngài.
Ai là người lau bàn thờ ngày Tết?
Người lau dọn bàn thờ gia tiên tốt nhất là người trong nhà (thường là gia chủ), người không bị thương, phụ nữ không trong kì. Gia chủ lưu ý cần tắm rửa sạch sẽ trước khi lau dọn bàn thờ.
Cách lau dọn bàn thờ ngày Tết:
Tắm rửa sạch sẽ
Trước khi lau dọn bàn thờ, gia chủ cần phải tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc chỉn chu, tránh để người dơ bẩn, luộm thuộm như vậy là không tỏ rõ thành ý.
Ngoài ra, trước khi bao sái, cần lau dọn nhà cửa sạch sẽ, mở rộng các cửa trong nhà.
Chuẩn bị vật dụng
Gia chủ cần chuẩn bị khăn sạch, vật dụng lau dọn sạch dùng riêng cho bàn thờ. Chuẩn bị rượu trắng pha loãng với nước và gừng để lau dọn bàn thờ. Nếu nhà nào có tượng phật, ảnh phật thì không nên dùng rượu lau dọn mà chỉ nên dùng nước ấm để làm sạch.
Cần chuẩn bị thêm một chiếc bàn bên trên có phủ vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị. Nếu gia đình có cả bài bị thần linh và bài vị gia tiên thì phải đặt riêng, không được đặt cùng nhau. Khi hương cháy hết, mới bắt đầu tiền hành dọn dẹp.
Thắp hương thông báo gia tiên
Trước khi dọn dẹp bàn thờ tổ tiên, việc đầu tiên cần làm là chuẩn bị đĩa hoa quả đặt lên và thắp nén hương thông báo, xin phép tổ tiên cho phép bao sái.
Đồng thời gia chủ chuẩn bị một chiếc bàn trải vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị, bát hương, đèn, nến và đồ trang trí trên bàn thờ. Đợi sau khi hương cháy hết mới bắt đầu công việc.
Các bước lau dọn bàn thờ
Bước 1
Trước tiên, hạ các đồ muốn lau dọn xuống. Để ngay ngắn tất cả bài vị, đồ thờ cúng trên bàn, không để lung tung.
Lưu ý: Tuyệt đối không hạ hoặc di chuyển bát hương. Theo dân gian, nếu bát hương bị di chuyển sang hướng xấu, thậm chí có thể gây ra xui xẻo cho gia chủ.
Dùng khăn sạch đã ngâm rượu gừng lau toàn bộ các đồ thờ. Sau đó dùng khăn khô lau lại. Lau lần lượt từng món, không để đồ thờ cúng lăn lóc, mà phải xếp ngay ngắn, trang nghiêm.
Lưu ý: Tuyệt đối không lau vật dụng trực tiếp trên bàn thờ.
Bước 2
Sau khi lau bài vị xong mới đến phần dọn bát hương. Rửa sạch hai tay bằng rượu gừng, dùng một tay giữ chặt bát hương xuống tránh cho bát hương bị xê dịch. Lấy khăn khô, chổi khô lau quét toàn bộ bụi trên miệng, xung quanh bát hương xuống bàn thờ.
Ngày nay đa phần mọi người đều rút chân hương rồi cầm bát hương đổ hết tro ra ngoài, như vậy rất dễ gây "tán tài". Cách lấy tro hương đúng đó là dùng muỗng nhỏ xúc từng muỗng tro đổ ra rồi mới lau sạch bát hương. Xong rồi bạn dùng tro mới đổ vào ngay với hàm ý "tiền vào như nước".
Sau khi lau dọn, lấy 2 tay rút tỉa từng chân hương cho tới khi chân hương còn số lẻ (1/3/5/7/9). Thường bát hương thần linh cần để lại 5 chân hương (ngũ hành tề tụ). Bát hương khác để lại 3 chân hương (sinh tài). Các chân hương rút ra đặt trên bàn có phủ vải, giấy đỏ.
Bước 3
Cuối cùng bạn dùng khăn khô lau dọn toàn bộ tro bụi trên bàn thờ xuống. Lấy khăn sạch khác ngâm rượu lau lại toàn bộ bàn thờ, sau đó lại dùng khăn khô lau lại lần nữa.
Xong, bạn đặt lại đồ thờ cúng đúng vị trí, thay nước, thay chum gạo muối (nếu có), khấn xin thỉnh các Ngài về, báo cáo con đã xong việc.
