"Dù nghèo đến đâu cũng không nên ăn lươn trông trăng", ý nghĩa thực sự là gì?
Có những câu nói tương tự như "mùa hè bổ, lươn đồng là thứ nhất", "nhẹ hè lươn phù hợp với nhân sâm", v.v.
Nhưng trong dân gian còn có một câu nói khác, đó là “dù nghèo cũng không nên ăn lươn vàng”, tức là không phải lươn đồng nào cũng nên ăn, như lươn trông trăng thì không nên tiêu thụ.
Lươn trông trăng là một loại lươn đồng to hơn lươn ruộng bình thường, có hai đặc điểm chính. Thứ nhất, chúng thích ăn xác chết, thường ưa thích xác chó mèo ngoài đồng làm món ăn yêu thích. Thứ hai, loại lươn này thích ra ngoài vào đêm trăng tròn và thường ngẩng đầu nhìn trăng, vì vậy được đặt tên là lươn mặt trăng.
Người dân tin rằng loại lươn đồng này không nên ăn, và có nơi thậm chí cho rằng lươn trông trăng có độc, ăn phải dễ bị trúng độc và chết.
Tuy nhiên, về lý thuyết về lươn trông trăng, theo điều tra và ghi chép từ thời nhà Minh, Trung Quốc, câu chuyện về việc một chàng trai trẻ đã ăn một con lươn trông trăng và bị đầu độc chết đã được ghi nhận. Tuy nhiên, ghi chép này chưa được xem là đáng tin cậy và có tính thần thoại kỳ quái.
Trên thực tế, trong nước mình, việc ăn lươn đồng đã có từ lâu đời và rộng rãi, từ miền Nam đến miền Bắc đều có tục ăn lươn đồng. Chưa từng có trường hợp nào được ghi nhận là người dân bị ngộ độc chết sau khi ăn lươn đồng. Do đó, câu chuyện về lươn trông trăng được coi là một câu chuyện thần thoại không có căn cứ thực tế.
Nếu bạn đã từng bắt lươn đồng, bạn có thể nhận thấy rằng đôi khi lươn đồng nhấc đầu lên khỏi mặt nước. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do chất lượng nước đã xuống cấp, khiến lươn cảm thấy thiếu oxy trong nước và phải nhô đầu lên khỏi mặt nước để thở và tồn tại. Lươn đồng thường ăn đêm và thích ra ngoài vào ban đêm, đặc biệt vào những đêm có trăng, điều này làm cho lươn đồng dễ bị bắt, đặc biệt là lươn ruộng lớn.
Có quan niệm dân gian rằng lươn càng to càng không ngon, có thể đó là "lươn trông trăng". Theo quan điểm này, lươn trông trăng ăn xác thối. Tuy thực tế, điều này liên quan đến thói quen kiếm ăn của lươn ruộng, chúng là loài cá ăn thịt hung dữ và ưa thích ăn các loại cá nhỏ, tôm, ếch, chim và rắn.
Khi chúng không có đủ thức ăn, chúng sẵn lòng ăn xác động vật chết, kể cả xác chó mèo. Vì vậy, những con lươn lớn thực sự không thích hợp để ăn, bởi vì chúng chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng từ những loài động vật chết mà chúng ăn.
Ngoài ra, lươn lớn có độc tính cao hơn. Lươn đồng thực sự chứa độc, nhưng độc tính không nằm trong thịt mà nằm trong máu. Lươn đồng càng lớn thì độc tính càng cao. Để loại bỏ độc tính, những con lươn lớn phải được giết và loại bỏ nội tạng và máu trước khi nấu. Nếu không nấu kỹ hoặc không chín đủ, vẫn rất dễ gây ngộ độc. Vì vậy, việc chọn lươn nhỏ để ăn là an toàn và dễ nấu hơn, độc tính có thể được phá hủy bằng nhiệt độ cao mà không cần cắt bỏ nội tạng.
