Ông Vương Xuân Nguyên, Hội Sinh vật cảnh Việt Nam cho biết, càng ngày những chiêu trò làm giả cây cảnh càng trở nên tinh vi. Có những cây mới đánh lên, đã bị cắt hết rễ, hoặc bị chiết non rồi cắt tỉa lại cành rồi cắm vào chậu, chêm nện gốc cho chắc chắn rồi đem bán. Cây mua về chỉ hôm trước hôm sau là héo rũ.
Đặc biệt là vào dịp giáp Tết, những cây cảnh giả xuất hiện ngày càng nhiều. Với cây mai, thương nhân có chiêu làm giả rất tinh vi là dùng vỏ của cây mai to đã bị chết bọc vào cây mai nhỏ còn sống, rồi sơn phết, bọc đất cẩn thận, cắt tỉa trông đẹp mắt để lừa người mua và bán với giá khoảng vài trăm ngàn đến 1 – 2 triệu đồng/cây.
Nếu không quan sát kỹ, người mua rất dễ bị lừa. Ở những loại keo đính quả, kẻ gian sử dụng màu keo giống như màu nhựa cây, nên nhiều khi chính những chuyên gia cây cảnh cũng bị lừa.
Theo ông Vương Xuân Nguyên, hoa hải đường, hoa trà và lộc vừng là những loại cây được làm giả nhiều nhất, đặc biệt là hải đường trồng trong chậu bán sẵn. Để trồng một chậu cây ra hoa, đòi hỏi rất nhiều công sức, giá thành vì thế cũng cao. Bởi thế, những loại cây cảnh giả thường có giá thành rẻ hơn nhiều cây cảnh thật.
“Nhận biết cây không có rễ, người mua nên ấn vào phần gốc cây đồng thời nhìn lá non ở ngọn. Nếu lá héo từ trên xuống, ngọn không thẳng mà nghiêng ngả chứng tỏ cây thiếu nước từ gốc, đây chính là cây ghép từ cành thật với gốc giả”. Ông Vương Xuân Nguyên
Tinh ý nhận biết cây giả
ThS Trần Quỳnh Anh, Trung tâm Nghiên cứu Hoa, Cây cảnh, Viện Rau quả cho hay, dù chiêu trò làm giả có tinh vi thế nào cũng có thể phát hiện nếu tinh ý. Có thể thấy sự bất thường trên một cây sung, cây hải đường, hoa mai… dựa trên các đặc điểm tự nhiên của từng loài.
Đối với một cây sung cảnh bonsai mà có quả lúc lỉu bện từ gốc đến ngọn là rất hiếm. Nuôi nấng được một cây như vậy thì những người chơi cũng phải mất từ 20 năm trở lên, giá bán phải 5 – 10 triệu đồng/cây. Cây lộc vừng giá cũng tương đương vậy.
Cây khế, cây đu đủ rất khó để có thể trồng được một gốc cây bé tí mà quả mọc chi chít từ gốc đến ngọn. Đu đủ phải có quả non, quả già chứ không có chuyện xanh đều. Mà nếu có trồng được thì giá cây này cũng rất đắt, ít nhất cũng tầm 2 – 2,5 triệu đồng/cây.
“Những gốc mai to tương đương những cây mai của người bán dạo, người trồng phải mất 5 – 6 năm chăm sóc, giá bán ra cũng khoảng 4 – 6 triệu đồng/cây. Gốc mai càng lớn thì cành cũng lớn tương đương, nếu có cắt tỉa tỉ mỉ thì vẫn có những mấu nhô ra khỏi thân cây. Nếu thân cây to mà cành được cắm vào theo kiểu “đầu voi đuôi chuột” thì ắt hẳn là mai rởm. Mai thật bao giờ cũng có rễ nổi lên mọc lan gần gốc cây, mai giả thì ngược lại”, ông Vương Xuân Nguyên chia sẻ.
Theo các chuyên gia, người mua cây cảnh cần phải hiểu biết cơ bản về các loại cây cảnh để nhìn nhận một cách chính xác. Thông thường, mỗi loại cây có những đặc điểm nhận biết riêng về hình thái, những cây bất thường có quá nhiều quả hay hoa, gốc quá to mà cành lại nhỏ, thân vỏ xù xì kiểu nhân tạo… thì phải cảnh giác, xem xét kỹ trước khi mua. Tốt nhất là mua của những nhà vườn, cửa hàng có địa chỉ uy tín thay vì mua ở các xe hàng rong.
Chuyên gia trên cho biết thêm, cách thức làm giả của từng loại cây cảnh đều khác nhau. Đối với cây sung, người mua nên để ý các đối tượng làm giả thường lấy chùm quả sung từ những cây sung to dính keo con voi 502 vào gốc cây sung đã được trồng vào chậu cảnh, sau đó lấy dây thép quấn buộc chùm quả, khoan lỗ vào thân cây, dùng keo 502 dính vào thân cây sung, tại phần dính vào thân, bơm thêm keo vào nhìn cứ tưởng như là nhựa cây sung nhưng thực chất không phải vậy.
Đối với các loại cây khác như lộc vừng, hải đường, hoa trà my và một số loại hoa cảnh khác, các đối tượng cũng làm giả như vậy, dùng keo và đinh để dính vào gốc, thậm chí có những cây này gắn hoa của cây khác nhìn rất đẹp để đánh lừa người mua.
Cùng chung nhận định trên, một chủ cửa hàng hoa cũng cho biết, thường các loại hoa hải đường, hoa trà và lộc vừng là những loại cây được làm giả nhiều nhất, đặc biệt là hải đường trồng trong chậu bán sẵn. Để trồng được một cây cảnh đưa vào chậu muốn có hoa, quả, nụ phải được chăm sóc trong điều kiện đặc biệt với các loại phân bón, đất, nước phù hợp từng giai đoạn.
Do đó, giá bán của những loại cây này không hề rẻ, thậm chí còn lên tới tiền triệu. Đối với cây cảnh giả thì người bán không cần mất công đến vậy. Do các hàng bán rong chỉ xác định “lấy lãi 1 lần” nên thường bất chấp chiêu trò để bán được cây, người mua nếu không sờ tận tay, thậm chí không bứt thử hoa, nụ sẽ rất khó phát hiện.
Vì vậy, mọi người cần thận trọng khi lựa chọn các loại cây cho phù hợp và nên đến các cửa hàng hoa có uy tín để mua, tránh mua của các hàng bán rong, vừa mất tiền lại chuốc thêm bực tức không đáng có.
