Cây sặt, một loại cây mọc hoang dại tại các vùng núi rừng Tây Bắc, thuộc họ tre, trúc nhưng có thân thẳng và nhỏ gọn hơn. Chúng thường phát triển tự nhiên bên những khe suối trong khu rừng rậm rạp. Từ xa xưa, người dân nơi đây đã biết hái măng sặt để chế biến thành những món ăn dân dã, góp phần làm phong phú thêm bữa cơm gia đình.
Đến khoảng tháng 3 và tháng 4 âm lịch hàng năm, mùa thu hoạch măng sặt lại đến. Người dân trong vùng chia sẻ rằng thời gian cho mùa măng sặt chỉ kéo dài khoảng 2 tháng, vì vậy họ phải nhanh chóng tiến hành thu hoạch. Nếu để lâu, măng sẽ đánh mất vị ngọt tự nhiên, trở nên mềm và có vị đắng, gây khó khăn trong việc thưởng thức.
"Không phải ai cũng có đủ kinh nghiệm để thu hoạch măng sặt. Chỉ những người kiên trì và tinh tế mới có thể phát hiện mầm măng ẩn sâu dưới mặt đất và biết cách đào sao cho không làm hỏng măng cũng như không gây tổn hại cho cây.
Cây sặt, một loại cây mọc hoang dại tại các vùng núi rừng Tây Bắc, thuộc họ tre, trúc nhưng có thân thẳng và nhỏ gọn hơn
Khi vào rừng để hái măng, chúng tôi thường đi chân trần, cảm nhận dưới chân để xác định vị trí có mầm măng. Tôi ấn ngón chân xuống đất gần bụi cây để tìm kiếm. Những mầm măng nằm dưới lớp đất nên khó mà phát hiện, và chỉ những cây măng chưa nhú lên mặt đất mới có hương vị thơm ngon," ông Tính (Nguyên Bình, Cao Bằng) chia sẻ.
Ông Tính cho biết, măng sặt đạt đến độ ngon nhất khi những ngọn măng mới nhú lên, với thân màu trắng tươi vẫn còn thơm mùi đất rừng. Từ măng sặt, người ta có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như luộc chấm mẻ, om sườn, xào tỏi, xào thịt hay xào tôm; đặc biệt, món nướng trên than hồng luôn được yêu thích nhất. Không chỉ kích thích vị giác, loại "rau rừng" này còn được ưa chuộng vì giá trị dinh dưỡng phong phú của nó.
Căn cứ vào các nghiên cứu gần đây, măng sặt chứa hàm lượng vitamin D và A vượt trội so với các loại rau thông thường, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như thanh nhiệt, lợi tiểu, tiêu phù và hỗ trợ kiểm soát tiêu chảy. Với vị giòn, ngọt và hương thơm tự nhiên, măng sặt không chỉ giữ lại được sự tinh khiết và thanh khiết của núi rừng mà còn đặc biệt ít xơ hơn so với các loại măng khác.
Măng sặt chứa hàm lượng vitamin D và A vượt trội so với các loại rau thông thường
Xuất phát từ món ăn quen thuộc của người dân vùng cao, trong những năm gần đây, măng sặt đã trở thành một đặc sản được ưa chuộng tại các thành phố. Nhiều người đã tìm đến, đặt hàng để thưởng thức hương vị độc đáo của loại thực phẩm này.
Anh Hạnh, người quê huyện Trạm Tấu, Yên Bái, chia sẻ: “Mỗi khi đến mùa, tôi đều mang măng sặt từ quê lên Hà Nội để thưởng thức. Nhân dịp đầu mùa khi măng còn non và mềm, tôi sẽ bóc vỏ, làm sạch, sau đó hút chân không và cấp đông để có thể sử dụng dần.”
Bạn bè đến nhà đều được thưởng thức món măng sặt nhờ tôi mua hộ. Dần dần, tôi đã bén duyên với việc kinh doanh các đặc sản quê hương. Tôi nhờ mẹ thu gom măng sặt ở bản và đóng thùng xốp để gửi xe khách xuống. Vào đầu mùa, một kilogram măng sặt có giá khoảng 80.000 đồng, nhưng giữa mùa thì giá sẽ giảm. Nếu chị em không có thời gian hoặc chưa quen với việc bóc, cũng có thể lựa chọn loại đã được bóc sẵn, giá chỉ nhỉnh hơn một chút.
Vào đầu mùa, một kilogram măng sặt có giá khoảng 80.000 đồng, nhưng giữa mùa thì giá sẽ giảm
Nhận thấy nhu cầu tăng cao từ thị trường, trong những năm gần đây, nhiều gia đình đã mở rộng mô hình trồng măng sặt để tiêu thụ, không còn giới hạn ở việc chỉ thu hoạch các loại đào rừng như trước.
Cây măng sặt thường bắt đầu cho ra măng sau khoảng 2-3 năm trồng. Vào mùa từ tháng 1 đến tháng 3 âm lịch, khi măng nhú lên khỏi mặt đất khoảng 10-15cm, người dân lại lên rừng thu hoạch các mầm măng. Nếu việc đào diễn ra thường xuyên, măng sẽ phát triển mạnh mẽ hơn. Khi cây được chăm sóc tốt và bón phân đầy đủ, măng sẽ ra sớm, nhiều và to hơn. Sản phẩm thu hoạch sẽ được thương lái mua lại để cung cấp cho các nhà hàng, khách sạn và một số tỉnh, thành phố trong cả nước như Hà Nội, Hải Phòng, và Nam Định.
