Rau sam đắng, mang tên khoa học là Bacopa monnieri, có xuất xứ từ Ấn Độ. Tại Việt Nam, loại rau này phân bố chủ yếu ở các khu vực đồng bằng và trung du của miền Bắc và miền Nam.
Theo thông tin từ người dân địa phương, cây sam đắng thường mọc hoang dã trong môi trường ẩm ướt, thường thấy tại các cửa sông, đầm lầy, bờ mương hoặc những bãi cát trắng mịn. Qua quan sát, loại thảo mộc này có thân bò, lá nhỏ và mọng nước. Với đặc trưng là rau đắng, nó mang đến một vị đắng đặc trưng hấp dẫn.
Từ lâu, người dân địa phương đã chia sẻ rằng rau sam đắng "dù có đắt bao nhiêu cũng nên thưởng thức ít nhất một lần trong đời" nhờ vào hương vị thơm ngon và những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rau sam đắng có lợi cho não bộ và hỗ trợ tăng cường trí nhớ. Trong loại rau này chứa các hoạt chất saponin như bacoside A và bacoside B, giúp cải thiện khả năng dẫn truyền xung động thần kinh và bảo vệ tế bào não, từ đó nâng cao sự tỉnh táo và khả năng tập trung. Bên cạnh đó, rau sam đắng còn mang lại nhiều lợi ích về huyết áp, hô hấp, kích thích hệ thần kinh, và có khả năng chống ung thư cùng với tính chất chống oxy hóa.
Trước đây, rau sam đắng chỉ là món ăn giản dị, quen thuộc trong bữa cơm của người dân địa phương. Thế nhưng, trong những năm gần đây, khi phong trào thưởng thức rau dại và tìm về ẩm thực đồng quê trở thành xu hướng, nhiều người thuộc giới thượng lưu đã bắt đầu "săn lùng" loại rau này. Rau sam đắng giờ đây đã trở thành một đặc sản nổi bật, với vị đắng nhẹ và độ giòn tan độc đáo khiến bất cứ ai trải nghiệm cũng đều bị thu hút.
Tại các nhà hàng và quán ăn, rau sam đắng đã trở thành nguyên liệu linh hoạt trong nhiều món ăn hấp dẫn, từ rau sam chấm với mắm kho, lẩu cá đến cháo cá và canh cá. Ngoài ra, các đầu bếp còn sáng tạo bằng cách sử dụng rau sam đắng như một loại rau gia vị độc đáo, giúp tăng cường hương vị và mang đến sự mới mẻ cho các món ăn ngon miệng.
Trên thị trường, một số địa điểm cung cấp rau sam đắng với mức giá dao động từ 70.000 đến 90.000 đồng/kg.
Trên các trang mạng xã hội, chị Xoan đến từ TP.HCM chia sẻ: "Như tên gọi của nó, rau sam đắng mang đến một vị đắng đặc trưng vô cùng thú vị. Hiện tại, rau tự nhiên ngày càng khan hiếm, vì vậy chủ yếu rau sam đắng được cung cấp từ những người nông dân miền Tây trồng. Nhiều cư dân thành phố đã thử và cảm nhận được hương vị độc đáo, nên họ thường xuyên đặt hàng để làm phong phú thực đơn cho gia đình."
Chị Út, một người nông dân trồng rau sam đắng tại khóm 3, phường Tân Thành, thành phố Cà Mau, chia sẻ rằng loại rau này rất thích ánh nắng mặt trời. Vào mùa hè, rau sam đắng trở nên tươi tốt và xanh mướt mà không cần phải can thiệp bằng phân bón hóa học nào.
Chị Út cho biết: "Để đảm bảo rau sam đắng phát triển khỏe mạnh và non tơ, việc chuẩn bị đất trồng là rất quan trọng. Hầm trồng cần được tạo ra với độ sâu khoảng 40 cm, bên dưới được lót lớp cao su và sau đó bơm bùn non vào trước khi tiến hành trồng. Trong mùa khô hạn, việc cung cấp đủ nước ngọt cho rau là điều cần thiết để hỗ trợ sự phát triển của chúng."
Gia đình chị Út hằng ngày thu hoạch gần 100kg rau sam đắng, và thương lái thường đến tận nơi để thu mua, mang sản phẩm đi tiêu thụ tại các tỉnh thành khác. Nhờ vào mô hình trồng rau sam đắng này, nền kinh tế của gia đình chị đã có sự cải thiện rõ rệt.