Thái hậu duy nhất có nước da đen trong lịch sử Trung Hoa cổ đại là Lý Lăng Dung, vợ của Đông Tấn Giản Văn Đế Tư Mã Dục (320-372), vị vua thứ 8 của triều Đông Tấn (317-420).
Thái hậu duy nhất có nước da đen
Từ nhỏ, Lý Lăng Dung bị bán vào vương phủ nhà Tư Mã Dục, chuyên dệt vải, lai lịch không rõ ràng. Tướng mạo của bà không giống với người Trung Nguyên bấy giờ.
Cụ thể, vóc dáng to cao, da đen, tóc quăn. Trang Qulishi cho rằng bà Lý đến từ nước Lâm Ấp, một tộc người từng sống ở Ấn Độ, Trung Đông và miền nam châu Phi.
Tuy nhiên, các tài liệu lịch sử khác cho rằng Lâm Ấp một nước cổ nằm ở vùng Chăm pa. Tộc người này sinh sống ở Đông Nam Á, rải rác từ Indonesia cho tới cả miền Trung Việt Nam.
Lâm Ấp chịu ảnh hưởng lớn văn hóa và tôn giáo Trung Quốc nhưng sau các cuộc chiến với quốc gia láng giềng Phù Nam, cũng như sự thôn tính lãnh thổ của quốc gia này vào thế kỷ 4, đã hòa trộn văn hóa Ấn Độ.
Trước đó, Tư Mã Dục đã có 3 người con trai nhưng họ đều yểu mệnh chết sớm. Các phi tần trong cung cũng không sinh được con trai. Mã Dục lo không có người nối dõi, bèn triệu thêm nữ giới vào cung nhưng vẫn vô vọng.
Một thời gian sau, dù đã cố gắng tìm mọi cách nhưng Tư Mã Dục vẫn không có con trai.
Ông giữ lại một pháp sư, vị pháp sư xem tất cả các thê thiếp của ông và nói rằng ông ai có mệnh sinh cho ông một người kế tự.
Sau đó, vị pháp sư đã trông thấy một người hầu gái có nước da đen làm công việc dệt vải, tên là Lý Lăng Dung và ông ta ngạc nhiên hét lên rằng cô ấy chính là người mang mệnh.
Tương truyền khi vị pháp sư mới gặp Lý Lăng Dung đã thốt lên: “Đây mới chính là người phụ nữ có thể làm mẹ của bậc đế vương”. Câu nói khiến mọi người xung quanh cực kỳ kinh ngạc.
Thực sự, không ai nghĩ rằng một phụ nữ với vẻ ngoài rất xấu theo tiêu chuẩn thời bấy giờ lại có thể sinh con trai trong khi vô số người đàn bà xinh đẹp bên Tư Mã Dục không làm được.
Cuối cùng, Tư Mã Dục lấy cô làm thiếp, cô đã sinh cho ông hai người con trai là Tư Mã Diệu vào năm 352 và Tư Mã Đạo Tử vào năm 353. Tư Mã Diệu sau đó trở thành người kế tự.
Giấc mơ rồng quỳ lạy
Về tướng mạo, Lý Lăng Dung bị coi là một trong 10 hoàng hậu xấu xí nhất lịch sử Trung Quốc. Trong khi đó, Tư Mã Dục là vị hoàng đế có vẻ ngoài rất hùng dũng, là hình mẫu của phụ nữ thời bấy giờ.
Theo sử sách ghi chép, Lý Lăng Dung mơ thấy hai con rồng quỳ lạy mình, cho là điềm lành. Tư Mã Dục nghe thấy liền thấy lạ, lòng khấp khởi mong chờ.
Vài năm sau, Lý Lăng Dung lần lượt sinh hạ hai hoàng tử và một công chúa. Cũng từ đó, thân phận của bà trong cung mới được mọi người coi trọng.
Con trai đầu của bà là Tư Mã Diệu được sinh ra vào lúc bình minh nên được đặt tên là Diệu, với tên chữ là Xương Minh, cả hai đều có nghĩa là "bình minh". Một năm sau, Lý Lăng Dung lại hạ sinh Tư Mã Đạo Tử.
Tư Mã Diệu (362-396) mới 10 tuổi lên ngôi hoàng đế, Lý Lăng Dung nhờ con trai nên được phong làm hoàng thái phi, trang phục không khác gì hoàng thái hậu.
Hai mươi năm sau, con trai thứ của Lý Lăng Dung là thượng thư Tư Mã Đạo khuyên anh trai sắc phong mẹ làm hoàng thái hậu. Tư Mã Diệu nghe lời em trai, lập tức tôn mẹ làm hoàng thái hậu.
Sau khi Mã Diệu qua đời, con trai ông là Tư Mã Đức Tông (382-419) kế vị, suy tôn Lý Lăng Dung làm thái hoàng thái hậu. Năm 400, Lý Lăng Dung qua đời, hiệu là Văn Thái Hậu, chôn cất tại lăng Tu Bình.
Trước khi được phong hậu, Lý Lăng Dung từng trải qua các địa vị thấp hơn như thục phi, quý nhân, phu nhân, hoàng thái phi.
Cuộc đời hoàng hậu da đen duy nhất trong lịch sử Trung Quốc được coi là vô cùng kỳ lạ, từ việc có màu da không giống bất cứ phi tần nào cho tới việc được phong hậu. Một nô tì bỗng chốc trở thành người phụ nữ quyền lực nhất chốn cung cấm.