Cá mòi, một loài cá thường sinh sống ở các vùng biển và nước lợ cửa sông, nhưng khi đến mùa sinh sản, chúng lại di cư ngược dòng về sông Hồng để đẻ trứng. Dù cũng có thể bắt gặp cá mòi ở một số con sông khác, nhưng giới sành ẩm thực đều công nhận rằng cá mòi sông Hồng mới thực sự có hương vị tuyệt hảo nhất.
Đặc điểm nổi bật của cá mòi là kích thước chỉ lớn hơn cá diếc một chút, với thân màu trắng bạc và vây lưng có chiếc cờ dài nhô lên, rất dễ nhận diện. Thân cá dày, nhiều thịt, xương nhỏ; thịt cá ngọt và thơm; đặc biệt, trứng cá được đánh giá là ngon nhất.
Đặc điểm nổi bật của cá mòi là kích thước chỉ lớn hơn cá diếc một chút
Chị Minh Châu, 29 tuổi, sống tại Hưng Yên, chia sẻ rằng cá mòi thường xuất hiện trên sông Hồng vào khoảng tháng 2 và tháng 3 âm lịch. Đây là thời điểm người dân ven sông bắt đầu ra khơi để đánh bắt cá mòi.
"Bố mẹ tôi là dân chài lưới gốc sông Hồng. Từ nhỏ, tôi đã biết rằng chỉ có một mùa cá mòi mỗi năm - đó là khi xuân về. Cá mòi thường sống ngoài biển và chỉ khi qua Tết, chúng mới ngược dòng về sông để sinh sản.
Ngày xưa, cá mòi rất nhiều. Tôi nhớ mỗi mùa đến, bố mẹ cùng các cô chú trong xóm đều đánh bắt được cả tạ cá để bán cho thương lái. Mẹ tôi thường giữ lại một ít để kho, ăn kèm với cơm nóng, thật tuyệt vời," chị Châu kể lại.
Cá mòi thường xuất hiện trên sông Hồng vào khoảng tháng 2 và tháng 3 âm lịch
Theo lời chị Minh Châu, người dân Hưng Yên dù đi làm xa hay định cư ở nơi khác, mỗi dịp tháng 2, 3 âm lịch hàng năm đều tìm về quê để thưởng thức các món ăn từ cá mòi. Họ muốn tìm lại ký ức tuổi thơ và tận hưởng hương vị dân dã của loại cá quen thuộc này.
Vào mùa, cá mòi tươi ngon xuất hiện nhiều ở các chợ. Cá mòi sau khi được đánh bắt thường không sống lâu, do đó, người mua cần biết cách lựa chọn. Theo chị Châu, chỉ cần chú ý mắt cá có trong không và thân cá có chắc không là đủ để chọn được cá ngon. "Cá mòi ở quê mình có giá khá rẻ, chỉ khoảng 50.000-60.000 đồng/kg. Khi đưa ra thành phố, giá sẽ cao hơn một chút, khoảng 80.000 đồng/kg nếu đã hút chân không," chị Châu chia sẻ.
Ở các chợ quê, giá cá mòi chỉ khoảng 50.000 - 60.000 đồng/kg
Việc chế biến cá mòi rất đơn giản và không hề phức tạp, cho phép người nội trợ có thể sáng tạo ra nhiều món ăn khác nhau như rán, băm chả, kho, nướng,... Chị em phụ nữ có thể tùy ý lựa chọn phương pháp chế biến phù hợp với sở thích và khẩu vị của gia đình mình.
"Cá mòi Hưng Yên con nào cũng béo mập và đầy trứng. Khi thưởng thức, mọi người sẽ cảm nhận được hương vị thơm ngon, béo ngậy khó cưỡng. Một khi đã nếm thử, chắc chắn sẽ khó mà quên được," một người phụ nữ xứ nhãn, chia sẻ.
