Căn cứ vào luật lao động hiện hành, đối với những lao động trong điều kiện bình thường được quy định là 60 tuổi đối với nam và 55 tuổi đối với nữ. Tuy nhiên, vừa mới đây Bộ LĐ-TB-XH vừa đưa ra phương án sửa đổi quy định hiện hành và đề xuất cho phép nâng tuổi nghỉ hưu của người lao động theo lộ trình, từ năm 2021.
Mục đích của việc sửa đổi này nhằm bảo đảm cân đối quỹ hưu trí và tử tuất trong dài hạn. Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) đã đưa ra con số chi tiết để chứng minh cho vấn đề này: Cụ thể từ năm 2023 quỹ hưu trí và tử tuất sẽ rơi vào trạng thái thu trong năm không đủ bù chi. Điều này buộc phải trích từ phần quỹ kết dư để chi trả; từ năm 2034, phần quỹ kết dư được chi trả hết dẫn đến nhà nước phải bố trí ngân sách để bù đắp cho sự chênh lệch này.
Ví dụ cụ thể, một nam giới có 30 năm đóng BHXH, nếu về hưu ở tuổi 60 sẽ được hưởng lương hưu bằng 75% lương trung bình đã đóng BHXH trước đó. Trong 30 năm lao động nam đã đóng vào quỹ 79 tháng lương trung bình. Số tiền này chỉ đủ chi trả trong 105 tháng lương hưu , trường hợp tính cả lãi suất đầu tư quỹ thì có thể trả đủ cho 12 năm lương hưu.
Trong khi tuổi nghỉ hưu trung bình của lao động nam ở nước ta là 54,2, nữ 52,6. Cùng với đó tuổi thọ trung bình của lao động nam 70,8 tuổi (16,6 năm hưởng lương hưu), nữ 76,1 tuổi (23,5 năm hưởng lương hưu).
Thực tế trên cho thấy để đảm bảo cân bằng quý hưu trí và tử tuất trong dài hạn nếu không tăng tuổi nghỉ hưu thì buộc phải nâng mức đóng của người lao động đồng thời giảm mức hưởng lương hưu.
Việc tăng tuổi nghỉ hưu: Vấn còn nhiều bất cập
Đề suất tăng tuổi nghỉ hưu của Bộ lao động Thương binh và Xã hội vẫn chưa nhận được sự đồng nhất của số đông. Một mặt, tâm lý người lao động không muốn kéo dài thời gian làm việc mà mong muốn nghỉ hưu ở tuổi hiện hành.
Mặt khác, đối với một số đặc thù công việc thì việc tăng tuổi nghỉ hưu là không phù hợp. Đứng trước những bất cập này, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đã đưa ra 2 phương án tối ưu để người lao động dễ dàng lựa chọn.
Phương án 1 giữ nguyên như hiện nay, nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi. Phương án 2, nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và từ ngày 1/1/2021 cứ mỗi năm tăng thêm 6 tháng làm việc cho đến khi nam đủ 62 tuổi, nữ đủ 60 tuổi.
Dự kiến dự thảo sẽ được trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 5/2019 và đưa ra biểu quyết vào kỳ họp tháng 10/2019.
