"Lươn trông trăng" thực chất là gì? Liệu có tồn tại loài lươn như vậy trong thực tế?
Theo dân gian, "lươn trông trăng" là một loại lươn đồng to lớn hơn lươn ruộng thông thường và có những đặc điểm đặc biệt. Thứ nhất, chúng thường ăn xác động vật chết, như xác chó mèo ngoài đồng. Thứ hai, chúng thường xuất hiện vào đêm trăng tròn và ngẩng đầu nhìn lên trăng, nên được gọi là "lươn mặt trăng."
Cũng chính từ những câu chuyện này mà nhiều người tin rằng loại lươn này không nên ăn. Ở một số vùng, người ta còn quan niệm rằng lươn trông trăng có độc, ăn phải có thể gây ngộ độc hoặc thậm chí tử vong.
Vậy liệu "lươn trông trăng" có thực sự tồn tại không? Nếu có, làm sao để nhận diện và tránh xa? Các ghi chép lịch sử cho biết, "lươn trông trăng" lần đầu tiên xuất hiện trong truyền thuyết thời nhà Minh ở Trung Quốc, qua câu chuyện một chàng trai chết sau khi ăn loại lươn này vì ngộ độc. Từ đó, dân gian truyền miệng rằng lươn trông trăng rất độc.
Tuy nhiên, đây chỉ là truyền thuyết, không có bằng chứng khoa học chứng minh sự nguy hiểm của lươn đồng. Ở Việt Nam, việc ăn lươn đồng đã trở thành thói quen lâu đời, từ Nam ra Bắc, và chưa từng ghi nhận trường hợp ngộ độc hay tử vong liên quan đến việc ăn lươn.
Trên thực tế, nếu bạn từng bắt lươn, có thể sẽ thấy chúng thỉnh thoảng nhấc đầu khỏi mặt nước. Đây là hành động thường thấy khi môi trường nước bị ô nhiễm, thiếu oxy, khiến lươn phải nổi lên để thở.
Lươn đồng thường ra ngoài vào ban đêm, đặc biệt là vào những đêm trăng sáng, khi chúng hoạt động mạnh và dễ dàng bắt được hơn. Nhiều người lớn tuổi ở vùng quê cũng cho rằng lươn càng lớn càng không ngon, có thể là vì đó là "lươn trông trăng". Tuy nhiên, những câu chuyện này chủ yếu mang tính truyền thuyết, không có căn cứ khoa học.
Vì sao không nên ăn "lươn trông trăng"?
Theo quan niệm dân gian, lươn trông trăng thường ăn xác động vật thối, đặc biệt là xác chó, mèo. Điều này liên quan đến thói quen ăn uống của lươn, một loài cá ăn thịt khá hung dữ. Lươn có chế độ ăn đa dạng, bao gồm cá nhỏ, tôm, ếch, chim, và cả rắn. Khi thiếu thức ăn, lươn không ngần ngại ăn xác động vật chết, vì vậy, những con lươn này được cho là có thể chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, không an toàn để ăn.
Ngoài ra, lươn càng lớn thì càng có khả năng chứa độc tính cao hơn. Dù độc tố không nằm trong thịt mà chủ yếu ở trong máu, nhưng khi lươn càng lớn, độc tính này lại càng tăng. So với lươn nhỏ, việc nấu chín lươn lớn và loại bỏ hoàn toàn nội tạng, máu sẽ khó khăn hơn. Nếu không nấu kỹ, nguy cơ ngộ độc vẫn có thể xảy ra.
