Loại quả được mệnh danh “trái cây trường thọ”, giá nửa triệu đồng/kg vẫn đắt khách vào mùa nóng. Quả La hán được biết đến với vai trò là một loại dược liệu, có nhiều lợi ích đối với sức khỏe.
Thông tin chung về la hán quả
La hán quả còn được gọi với nhiều cái tên như quả la hán, mộc miết, giả khổ hay Momordica grosvenori Swingle (theo tên khoa học). Quả la hán là có nguồn gốc và cũng là một đặc sản của vùng Quế Lâm, Trung Quốc.
Quả la hán thuộc họ Bí nên thân cây mọc leo. Quả la hán có hình trái xoan hoặc tròn, đường kính quả là từ 4 - 6 cm. Vỏ quả cứng và được bao phủ bên ngoài bởi một lớp lông mịn có màu xanh nâu hoặc vàng nhạt. Quả la hán có tính mát, vị ngọt và thường được sử dụng trong giải khát.
Theo kết quả nghiên cứu, trong la hán quả có chứa các thành phần chính gồm:
- Đường (Fructose, glucose,...) với tỷ lệ khoảng 25 - 38%.
- Protein với tỷ lệ là 8 - 13%.
- Axit béo chiếm khoảng 41%.
- Chất ngọt.
- Hỗn hợp Mogrosid có vị ngọt cao gấp khoảng 300 so với đường mía.
- Vitamin C.
- Một số khoáng chất vi lượng cần thiết cho cơ thể.
Một số công dụng nổi bật của loại quả la hán
Trong Đông y loại quả này có vị ngọt, tính mát, không độc nên được sử dụng trong nhiều bài thuốc dân gian để chữa một số bệnh. Quả la hán không ăn tươi mà được dùng dưới dạng trái khô hoặc dạng bột để làm nước giải khát khá phổ biến. Các tác dụng với sức khỏe mà quả la hán đem đến có thể kể đến như sau:
+ Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư
Theo Natural Foodseries, quả la hán chứa nhiều chất chống oxy hóa nên được mệnh danh là "trái cây trường thọ". Mogrosides với đặc tính chống oxy hóa trong quả la hán có khả năng ức chế sự sinh sôi của các khối u, ngăn chặn tế bào ung thư di căn nhờ vào cơ chế giảm lượng tổn thương DNA bởi các gốc tự do bằng cách tối ưu hóa các hệ thống chống oxy hóa trong cơ thể.+ Giảm đường huyết
Tờ Naturalnews bình chọn la hán là thực phẩm thay thế đường lành mạnh. Quả la hán ngọt hơn đường mía 300 lần, nhưng lại không có calo. Theo đó, vịt ngọt của la hán được tạo thành nhờ vào mogrosides nên không làm tăng lượng đường trong máu.
Khi sử dụng quả la hán, các tế bào tuyến tụy trong cơ thể sẽ tăng khả năng bài tiết insulin giúp điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả. Do đó, loại quả này còn thường được dùng để thay thế đường khi chế biến một số món ăn, thức uống của người bị tiểu đường. Bên cạnh đó, loại quả này chứa hàm lượng calo tương đối thấp nên có lợi cho những người thích đồ ngọt mà không sợ béo phì, tiểu đường. Người dùng thường xuyên cũng giảm nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm.
+ Cải thiện sức khoẻ tim mạch
Quả la hán chứa các hợp chất hữu cơ có tác dụng ngăn chặn quá trình oxy hoá cholesterol là tình trạng xảy ra trước khi cholesterol chuyển thành mảng bám bên trong mạch máu và động mạch. Nhờ đó mà loại trái cây này rất hữu ích trong việc giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và đau tim bằng cách ngăn ngừa sự phát triển của xơ vữa động mạch.
+ Chống viêm nhiễm
Tổn thương tế bào là nguyên nhân dẫn tới các tình trạng viêm. Mặc dù viêm là cách cơ thể phản ứng lại với các tác nhân gây viêm, nhưng viêm mạn tính có liên quan tới nhiều vấn đề sức khỏe như bệnh tim, ung thư, viêm khớp, đái tháo đường, rối loạn tiêu hóa.
Các nghiên cứu được công bố trên Healthline gợi ý rằng quả la hán có thể chống lại nấm candida, một loại nấm men gây ra bệnh tưa miệng và các bệnh tiêu hóa.
Với công dụng tuyệt vời, loại quả khô này có mức giá khá cao, đặc biệt vào thời điểm ngày hè nóng bức. Khảo sát trên các chợ mạng, mức giá của loại quả này dao động khoảng 300.000-500.000 đồng/kg.
Cách sử dụng quả la hán
Quả la hán thường được sử dụng làm dược liệu trong nhiều bài thuốc khác nhau. Tuy nhiên, trong cuộc sống hàng ngày, cách sử dụng đơn giản nhất là hãm - nấu nước uống. Có thể thay như nước uống hàng ngày. Cách nấu nước quả la hán đơn giản nhất mà bạn có thể thực hiện như sau:
- Chọn các quả la hán tròn, lớn, khi lắc không phát ra tiếng kêu. Nếu quả có tiếng kêu lớn thì khả năng cao ruột quả đã quá khô hoặc bị hỏng.
- Rửa sạch quả để loại bỏ phần lông mềm bên ngoài.
- Dùng dao bổ quả làm đôi hoặc bốn, cũng có thể bóp nát quả. Có thể dùng hoặc không dùng vỏ quả đều được.
- Đổ nước sôi vào bình đã đựng quả la hán với nhiệt độ tối thiểu là 70 độ. Nên dùng từ 1 - 1.5 lít nước sôi cho 1 quả la hán. Sau khi chờ từ 5 - 10 phút là có thể sử dụng. Cũng có thể đun, nấu quả la hán thay vì hãm nước để sử dụng.
Tùy theo khẩu vị hoặc muốn thay đổi hương vị của nước, bạn cũng có thể kết hợp nấu quả la hán với hạnh nhân, lá sâm,hạt bàng đại hải, mứt hồng,... Tuy nhiên, lúc này cần thực hiện theo các công thức nấu khác nhau.
Những lưu ý khi sử dụng quả la hán
Quả la hán tuy có nhiều công dụng đặc biệt nhưng cũng có nhiều hạn chế. Hãy ghi nhớ những lưu ý dưới đây để đạt được hiệu quả sử dụng loại quả này tốt nhất:
- Nếu cơ thể bạn đang bị cảm lạnh, nhiễm lạnh, phong hàn,…thì không nên dùng quả la hán.
- Bà bầu không nên dùng quả la hán với các loại thảo dược, thực phẩm chức năng khác. Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để tránh rủi ro.
- Không nên uống nước ngâm quả la hán quá thường xuyên vì lâu dài sẽ dẫn đến tình trạng tiêu chảy và rối loạn tiêu hóa.
- Chỉ nên sử dụng 1-2 quả la hán mỗi ngày do loại quả này có tính hàn và chứa nhiều chất dinh dưỡng, nếu sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
