Cải cách tiền lương có tác động tới lương hưu không?
Sáng 10/11, Quốc hội biểu quyết thông qua dự toán ngân sách Nhà nước năm 2024.
Theo nghị quyết, từ 1/7/2024, thực hiện cải cách tổng thể chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27 ngày 21/5/2018 của Trung ương khóa XII. Nguồn kinh phí thực hiện cải cách tiền lương được bảo đảm từ nguồn cải cách tiền lương tích lũy của ngân sách Trung ương, ngân sách địa phương và một phần bố trí trong dự toán chi cân đối ngân sách Nhà nước.
Cùng với cải cách tiền lương, nghị quyết của Quốc hội nêu rõ, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp ưu đãi người có công và một số chính sách an sinh xã hội đang gắn với lương cơ sở.
Như vậy, theo thông tin trên thì cải cách tiền lương sẽ đồng thời với việc tăng lương hưu từ 1-7-2024.
Cải cách tiền lương làm tăng lương hưu như nào?
Hiện tại, lương hưu được tính theo công thức sau:
Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
Như vậy, nếu cải cách tiền lương, lương hưu của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công sẽ tăng bởi:
- Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH có thể sẽ tăng khi cải cách tiền lương bởi việc hưởng lương theo cách mới sẽ đảm bảo không làm lương được hưởng thấp hơn lương hiện hưởng. Đồng thời, mục tiêu đặt ra là đảm bảo lương thấp nhất của các đối tượng trong khu vực công phải cao hơn lương thấp nhất bình quân các vùng của khu vực doanh nghiệp đến năm 2025.
- Tỷ lệ hưởng vẫn giữ nguyên như quy định hiện nay:
Lao động nam: Nghỉ hưu từ 2022 trở đi: Được hưởng 45% khi đóng đủ 20 năm BHXH, sau đó cứ thêm một năm thì tính thêm 2% đến tối đa là 75%.
Lao động nữ: Đóng BHXH đủ 15 năm thì hưởng 45%, sau đó cứ thêm một năm thì tính thêm 2% đến tối đa là 75%.
Riêng với người lao động làm việc tại doanh nghiệp ngoài khu vực công thì do không chịu tác động của chính sách cải cách tiền lương nên mức lương hưu từ 01/7/2024 sẽ không có gì thay đổi.
Tuy nhiên, về mức tăng lương hưu thực tế là bao nhiêu thì cần chờ các thông tin chính thức tiếp theo về cải cách tiền lương hưu.
Điều kiện tăng lương hưu khi Cải cách tiền lương
Căn cứ theo quy định tại Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, việc tính lương hưu đối với người nghỉ hưu tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được thực hiện theo công thức sau:
Mức lương hưu hằng tháng = Tỉ lệ (%) hưởng lương hưu hằng tháng X Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Theo đó, tiền lương hưu được tính dựa vào tỷ lệ hưởng và mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH nên khi không có gì thay đổi, cách tính lương hưu vẫn được áp dụng như hiện nay thì để được tăng lương hưu khi cải cách tiền lương, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của cán bộ, công chức, viên chức cũng phải tăng.
Điều đó đồng nghĩa, mức tiền lương theo cách tính mới khi cải cách tiền lương của các đối tượng này cũng phải tăng theo. Do đó, trong trường hợp này, cán bộ, công chức, viên chức phải thỏa mãn các điều kiện để được hưởng lương hưu.
Cụ thể, để được hưởng lương hưu hàng tháng, cán bộ, công chức, viên chức phải đáp ứng hai điều kiện sau đây:
Thứ nhất: Thỏa mãn điều kiện về thời gian đóng BHXH. Theo đó, người tham gia BHXH phải đóng bảo hiểm đủ 20 năm trở lên trừ cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã chỉ cần đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm.
Thứ hai: Điều kiện về tuổi nghỉ hưu. Riêng về tuổi nghỉ hưu, theo Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 tùy vào từng trường hợp nghỉ hưu sẽ có điều kiện khác nhau:
- Người làm việc trong điều kiện bình thường: Trong năm 2023 thì nam đủ 60 tuổi 09 tháng, nữ đủ 56 tuổi. Sau đó, cứ mỗi năm sẽ tăng thêm 03 tháng với nam và 04 tháng với nữ cho đến khi nam đủ 62 tuổi vào năm 2028 và nữ đủ 60 tuổi vào năm 2035.
- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 05 năm: Có đủ 15 năm làm nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%...
- Nghỉ hưu sớm hơn tối đa 10 năm: Có đủ 15 năm khai thác than trong hầm lò, bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên…
Ngoài ra, nếu thuộc một trong hai trường hợp dưới đây thì người lao động sẽ được nghỉ hưu luôn mà không xét đến điều kiện tuổi:
Đã có ít nhất 15 năm làm công việc đặc biệt độc hại, nặng nhọc, nguy hiểm và khả năng lao động bị suy giảm từ 61% trở lên.Bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp khi thực hiện nhiệm vụ được giao.Như vậy, nếu đáp ứng các điều kiện hưởng lương hưu thì khi cải cách tiền lương, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của cán bộ, công chức, viên chức tăng sẽ kéo theo lương hưu của các đối tượng này cũng tăng theo.
Hiện chưa có quy định khác về điều kiện và cách tính lương hưu được hưởng của cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khi về hưu. Do đó, các đối tượng này vẫn hưởng chế độ hưu trí như quy định hiện hành.
Như vậy, với những cán bộ hưu trí đáp ứng được những yêu cầu trên đây sẽ được thực hiện cải cách tiền lương và được tăng lương hưu từ 1/7/2024.
