Tại Vũng Tàu, có một loại cá đã từng chỉ được tiêu thụ trong tầng lớp lao động, nhưng giờ đây đã trở thành đặc sản được ưa chuộng rộng rãi, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân địa phương; đó chính là cá bổi.
Cá bổi, còn được biết đến với tên gọi cá sặc rằn, thường tập trung chủ yếu tại khu rừng tràm U Minh và các huyện ở khu vực ngọt hóa của Cà Mau. Loại cá này có ngoại hình tương tự như cá rô, thích nghi tốt với môi trường vùng trũng và thường ẩn mình sâu trong bùn.
Cá bổi sở hữu hình dáng thuôn dài và dẹt, nổi bật với các sọc xen kẽ trên thân, giúp dễ dàng nhận diện. Hai vây ngực của chúng dài và phần dưới cổ có hai râu dài kéo dài tới đuôi. Thân cá thường có màu xám nâu, thịt cá thơm nhè nhẹ, độ dai vừa phải và có vị ngọt đặc trưng.
Anh Hoan, một người dân ở Cà Mau, cho biết cá bổi thường có kích thước bằng bàn tay người lớn. Trước đây, cá bổi rất phổ biến, nhưng hiện nay nguồn cá này đang dần trở nên hiếm hoi. Mặc dù có sẵn quanh năm, thời điểm nhiều nhất là vào cuối năm.
"Nhớ thời gian trước, tại các vùng ao đìa, đầm lầy và sông rạch tự nhiên, chỉ cần một mẻ lưới là có thể thu được cá lớn để nấu canh chua hoặc chiên, làm khô. Nếu không dùng hết, người dân sẽ làm mắm hoặc cho lợn, gà ăn chứ không ai mang bán ở chợ. Trong vài năm gần đây, cá bổi trở nên được ưa chuộng nhờ thịt thơm ngọt và ít xương. Người dân đã sáng tạo ra cách phơi khô để bảo quản lâu hơn," anh Hoan chia sẻ.
Theo anh, nghề chế biến khô cá bổi chỉ diễn ra theo mùa, với mùa cao điểm từ đầu tháng 12 đến hết tháng 5 năm sau, do đây là thời gian thu hoạch cá đồng. Trong dịp Tết, cá khô bổi trở nên rất đắt hàng, nhiều người đặt trước vài tháng để bán. Các bước chế biến bao gồm đánh vảy, làm sạch đầu, ủ muối rồi phơi trên vỉ tre.
Thông thường, cá bổi có trọng lượng khoảng 4 con/kg, với tỉ lệ 3 kg cá tươi sẽ cho ra 1 kg cá khô. Khi thời tiết nắng đẹp, chỉ cần phơi khoảng 2 đến 3 nắng là cá sẽ khô.
Hiện tại, cá bổi tươi có giá khoảng 50.000 đồng/kg tại Cà Mau, trong khi giá cá khô bổi trung bình khoảng 400.000 đồng/kg, và có thể vượt 500.000 đồng/kg trong dịp Tết.
Từ cá bổi khô, người dân có thể chế biến thành nhiều món như nướng và gỏi, những món ăn trở nên quen thuộc và nổi tiếng trong ẩm thực Nam Bộ. Tại nhiều nhà hàng và quán ăn ở Cà Mau, cá bổi tươi và khô đã trở thành lựa chọn phổ biến cho thực đơn phục vụ khách hàng.
Nhờ vào giá trị kinh tế cao, trong những năm gần đây, người dân các tỉnh miền Tây đã mở rộng mô hình nuôi cá bổi trong ao nhà. Loại cá này phát triển tốt ở nhiệt độ từ 25 - 30°C và pH nước trung tính. Thức ăn chính cho cá bổi gồm cám và bột cá. Sau khoảng 8 - 10 tháng, khi đạt trọng lượng từ 100 - 150 gram/con, cá có thể được thu hoạch.