Chùa Tam Chúc tọa lạc tại thị trấn Ba Sao thuộc huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam, hiện là ngôi chùa có quy mô lớn nhất thế giới, nằm trong khu vực di sản Tam Chúc có tổng diện tích lên đến hơn 5.100 hecta, bao gồm cả đất liền và mặt hồ.
Kiến trúc của chùa là sự kết hợp hài hòa giữa phong cách của Phật giáo Việt Nam và những yếu tố đặc sắc từ văn hóa Phật giáo của nhiều quốc gia như Ấn Độ, Nepal, Thái Lan... Chùa Tam Chúc vinh danh nhiều vị thiền sư có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của Phật giáo tại Việt Nam, trong đó có Sư Tổ Đạt Ma, thiền sư Nguyễn Minh Không, thiền sư Khuông Việt, hòa thượng Thích Thanh Tứ và thiền sư Đỗ Pháp Thuận.
Mùa xuân, đặc biệt là các tháng đầu năm mới âm lịch, từ ngày 10 tháng Giêng đến hết tháng 3, là thời gian thích hợp nhất để viếng chùa Tam Chúc ở Hà Nam. Đây là khoảng thời gian diễn ra các lễ hội, với thời tiết dễ chịu và mát mẻ. Trong thời gian này, du khách không chỉ được ngắm cảnh đẹp mà còn có cơ hội thực hiện nghi lễ bái Phật và cầu nguyện cho tài lộc, may mắn.
Nhà khách Thuỷ Đình
Nhà khách Thuỷ Đình
Khi tới thăm chùa Tam Chúc, du khách sẽ đầu tiên bắt gặp Nhà khách Thủy Đình. Đây là nơi để du khách check-in, mua vé cho hành trình tham quan bằng thuyền và khám phá không gian nội thất cùng những hình ảnh về chùa Tam Chúc.
Bên trong Thủy Đình, không gian được trang hoàng nghiêm túc và tôn nghiêm. Nơi đây trưng bày những bức tranh sống động sử dụng đèn LED, tái hiện cảnh sắc và quang cảnh tổng thể của khu du lịch tâm linh Tam Chúc, tạo nên một trải nghiệm đầy ấn tượng cho bất kỳ ai ghé thăm.
Cổng Tam Quan
Cổng Tam Quan chùa Tam Chúc
Cổng Tam Quan của chùa Tam Chúc là một công trình đồ sộ. Được đặt ngay trước bến thuyền và điểm đón trả của xe điện, mặc dù xe ôm không được phép hoạt động trong khu vực này, du khách vẫn thường bắt gặp họ, có lẽ do một số tài xế chọn cách "lách luật". Sự xuất hiện của họ trở nên tiện lợi, nhất là trong những dịp lễ Tết khi lượng người đổ về đây tham quan rất lớn, khiến cho các phương tiện như xe điện và thuyền không kịp thời phục vụ hết nhu cầu, dẫn đến quá tải.
Hai bên cổng Tam Quan là hai lối đi rộng dẫn lên các điện thờ chính của chùa. Khi từ cổng Tam Quan tiến về điện Quan Âm, bạn sẽ đi ngang qua Vườn Cột Kinh với 32 cột kinh, còn được gọi là Vườn Cột Kinh. Được cảm hứng từ Bảo vật quốc gia - cột kinh chùa Nhất Trụ ở Hoa Lư, Ninh Bình, Vườn Cột Kinh tại chùa Tam Chúc cũng được xây dựng với quy mô hoành tráng không kém cạnh. Mỗi cột có trọng lượng khoảng 200 tấn, chạm khắc từ đá xanh Thanh Hóa. Các cột này được thiết kế độc đáo với phần đế hình sen, thân cột hình lục giác với những bài kinh Phật được điêu khắc tinh xảo, và phần đỉnh cột là hình nụ sen.
Tam điện nguy nga và rộng lớn
Chùa Tam Chúc là nơi quy tụ ba ngôi điện trang nghiêm, mỗi điện thờ một vị Phật và mang một ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Điện Tam Thế, điện Pháp Chủ và điện Quan Âm đều có điểm đặc biệt chung: bốn bức phù điêu tinh xảo, được làm từ đá núi lửa của Indonesia.
Trong mỗi Phật điện, những bức phù điêu không chỉ là nghệ thuật điêu khắc mà còn kể lại những câu chuyện về cuộc đời của Đức Phật. Đường lên các Bảo điện đi qua những bậc thang cao, hai bên là khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ với thác nước và vườn hoa đa dạng.
Những tấm đá từ miệng núi lửa đã được chế tác tại Indonesia, sau đó được đưa về chùa Tam Chúc, ghép lại thành những bức tường hoàn chỉnh. Những dấu vết của nham thạch có thể nhận biết rõ ràng khi quan sát.
Điện Quan Âm
Điện Quan Âm
- Điện Quan Âm là nơi thờ Phật nghìn tay nghìn mắt, là điểm đến đầu tiên sau khi bước qua cổng Tam Quan.
Điện Pháp Chủ
Điện Pháp Chủ
- Trong Điện Pháp Chủ, du khách có thể chiêm ngưỡng tượng Phật Thích Ca đồng lớn nhất khu vực Đông Nam Á, nặng 200 tấn. Điện được thiết kế với mái vòm hai tầng, cao 31m và sàn rộng 3.000m2. Một bức tranh đá phức tạp và chi tiết phản ánh chùa Tam Chúc ngay trước cửa điện. Bức tượng Phật Thích Ca Mâu Ni bằng đồng nguyên khối được đặt ở trung tâm Bảo điện.
Điện Tam Thế
Điện Tam Thế
- Điện Tam Thế là nơi trưng bày ba tượng Phật bằng đồng đen, đại diện cho quá khứ, hiện tại và tương lai. Mỗi tượng Phật có một bức phù điêu hình lá Bồ Đề phía sau.
Ở phía trước sân điện Tam Thế, một cây Bồ Đề từ cây gốc 2.125 tuổi ở Sri Lanka được trồng, biểu tượng cho sự thiêng liêng và truyền thống. Theo lịch sử, vua A Dục đã chiết nhánh từ cây Bồ Đề ở Bodh Gaya - nơi Đức Phật thành đạo, trao tặng cho Sri Lanka thông qua công chúa Sanghamitta.
Phía trước điện còn có một vạc đồng đen ấn tượng, cao 4m, điêu khắc hình ảnh các địa danh tâm linh của Việt Nam và lời dạy của thiền sư Nguyễn Minh Không, tổ sư của chùa Bái Đính. Chùa Tam Chúc cũng dự kiến phục dựng tứ đại khí, một phần không thể thiếu trong truyền thống tâm linh.
Chùa Ngọc – Đàn tế trời của chùa Tam Chúc
Chùa Ngọc
Sau khi vượt qua khu vực Tam Điện chính, hành trình tiếp tục với một đoạn đường đầy thách thức dẫn đến chùa Ngọc. Đây là một hành trình mà không phải ai cũng hoàn thành được, bởi từ cổng Tam Quan, con đường càng đi vào sâu càng trở nên gập ghềnh và dốc, nâng cao độ khó cho bất kỳ ai muốn đặt chân đến ngôi chùa này. Chùa Ngọc, mặc dù chỉ chiếm diện tích sàn 13m2, nhưng lại nặng ấn tượng với 2.000 tấn do toàn bộ cấu trúc được làm từ đá granit, không hề sử dụng đến bê tông.
Chùa Tam Chúc không chỉ nổi tiếng với kiến trúc và lịch sử của mình mà còn là nơi lưu giữ một thiên thạch mặt trăng quý hiếm, nặng 5,5kg và được định giá hơn 600.000 USD, tương đương khoảng 14 tỷ đồng. Thiên thạch này, có tên gọi “The Moon Puzzle”, là một phần của mặt trăng đã rơi xuống sa mạc Sahara cách đây hàng nghìn năm và được phát hiện vào năm 2017. Vào ngày 19/10/2018, tại một buổi đấu giá của RR Auction ở bang Boston, Mỹ, doanh nghiệp Xuân Trường từ Ninh Bình đã thành công trong việc mua lại khối thiên thạch này và hiện nó đang được trưng bày tại chùa Tam Chúc, thêm vào bộ sưu tập vật phẩm quý giá của ngôi chùa.
Đình Tam Chúc
Đình Tam Chúc
Đình Tam Chúc, thờ Hoàng hậu Đinh Dương Thị Nguyệt, là điểm đến huyền bí nằm trên mặt hồ Lục Ngạn thơ mộng. Đường đến đình Tam Chúc là một cầu dẫn lượn sóng, vượt qua dòng nước trong xanh, nối liền bờ với ngôi đình cổ kính này, cùng với cảnh quan hùng vĩ của sáu ngọn núi nhỏ đâm chọi lên từ lòng hồ, tạo nên một quần thể thiên nhiên độc đáo. Hồ Lục Ngạn không chỉ là hồ nước tự nhiên lớn nhất của đất nước mà còn là nơi cư trú của nhiều loài sinh vật dưới nước, sinh động đến nỗi mỗi chuyển động dưới đáy hồ đều là một phần của câu chuyện lịch sử và tự nhiên huyền bí. Khi mùa sen đến, sự yên bình và vẻ đẹp của những đóa sen trên mặt hồ như những bông hoa từ thiên đường, mang đến cho du khách cảm giác như đang bước vào một thế giới tách biệt, yên bình và huyền diệu.
