Khi chào đón một đứa con, việc đặt tên là vô cùng quan trọng. Cái tên theo con người suốt một đời. Cái tên là thể hiện tình yêu, sự gửi gắm và ước nguyện của cha mẹ với con cái. Việc đặt tên còn là văn hóa. Đặt tên cũng thuộc phạm trù của pháp luật.
Nhiều người xem việc đặt tên rất đơn giản, thuận sao thì đặt tên đó. Nhưng cũng có cha mẹ cầu kỳ mời thầy này thầy kia, nhờ người học vấn cao, đức cao vọng trọng đặt tên.
Dù là thế nào thì cha mẹ cũng cần phải chú ý tránh những cái tên sau.
5 cái tên pháp luật cấm khai sinh
Tên của trẻ không chỉ là mong muốn ý chí của cha mẹ. Luật pháp có những quy định nhằm đảm bảo quyền lợi của trẻ cũng như duy trì bản sắc văn hóa và tránh những việc lợi dụng đặt tên của trẻ mà mang tính chất xấu khác. Bởi thế trong Bộ Luật Dân sự và các văn bản hướng dẫn khác đã có những quy định liên quan tới đặt tên, từ việc chọn họ đến việc cái tên phải đảm bảo một số tiêu chí như không được xâm phạm lợi ích của người khác, tên của trẻ phải bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc của Việt Nam, không được đặt tên bằng số, bằng ký tự...
Theo đó thì cha mẹ khi chọn tên cho con để chuẩn bị hồ sơ đi khai sinh, cần tránh đặt tên con theo 5 kiểu này, kẻo hồ sơ khai sinh bị trả về:
- Đặt tên con bằng tiếng nước ngoài: Trẻ em khai sinh ở Việt nam và theo quốc tịch Việt Nam cần được đặt tên theo tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam. Bởi thế những cái tên theo tiếng nước ngoài sẽ không hợp lệ.
- Tên bằng các ký tự mà không phải chữ, hoặc tên bằng số ví dụ như 1, 2, @, $... sẽ không hợp lệ
- Tên của trẻ lại ảnh hưởng xâm phạm tới lợi ích người khác: Trên thực tế thì hầu như chưa có trường hợp nào rơi vào việc đặt tên xâm phạm lợi ích của người khác.
- Những cái tên không phù hợp với bản sắc dân tộc, tập quán, truyền thống người Việt. Việc xem tên có vi phạm điều này không thì cần xác định theo từng trường hợp cụ thể và tùy theo vùng miền phong tục địa phương...
- Tên quá dài theo thông thường. Mặc dù luật chưa quy định cụ thể cấm tên dài bao nhiêu ký tự nhưng cha mẹ cũng nên lưu ý thông thường cả tên họ chỉ nên 4 chữ trở về. Nếu tên quá dài sẽ khó khăn trong việc làm các giấy tờ, khi dùng tên trong giao tiếp, gây chú ý... Điều đó sẽ ảnh hưởng tới trẻ trong quá trình sau này.
Những cái tên bị kiêng kỵ theo dân gian
Ngoài việc tuân thủ quy định của pháp luật, cha mẹ cũng nên lưu tâm tới văn hóa dân gian, phong tục địa phương khi đặt tên cho con để tránh chỉ vì cái tên mà con bị chế giễu bàn tán hoặc dễ dẫn tới phiền lụy, thậm chí bị cho là xui xẻo.
- Tránh tên xấu xí: Xa xưa nhiều nơi có quan niệm đặt tên xấu để con khỏe mạnh không bị quở trách. Tuy nhiên ngày nay hầu hết cha mẹ sẽ chọn tên đẹp nên nỗi lo những cái tên xấu đã bớt dần. Việc đặt những cái tên xấu xí có thể khiến con xấu hổ, chán ghét tên của mình, mặc cảm tự ti khi bị trêu chọc.
- Tránh đặt tên con trùng với tên người bề trên với quan hệ họ hàng quá gần, tránh tên húy kỵ, tên thần thánh, vua chúa, vĩ nhân, những nhân vật bi kịch... Việc này ngày nay không còn quá nguyên tắc so với trước kia nhưng cha mẹ cũng nên tham khảo lưu ý, để con không vì cái tên mà bị bình phẩm dị nghị. Do đó có thể tham khảo người lớn, người trí thức cao để hỏi và chọn lọc. Theo quan niệm dân gian việc phạm này sẽ khiến trẻ không được may mắn. Tất nhiên nên chú ý rằng không nên quá kiêng kỵ theo lối xưa rằng tên trẻ phải tránh tên của người họ hàng dù đã qua bao nhiêu đời (như thế có khi chọn cả bảng chữ cái không ra cái tên cho bé)
- Khi đặt tên phải chú ý tới cả họ và tên đệm để đọc lên tổng thể tên hợp lý về ngữ nghĩa và âm luật tiếng Việt. Người Việt xưa trọng luật âm bằng trắc nên tên và họ cần theo luật bằng trắc mới hay và đọc mới không trúc trắc. Thế nên trong tổng thể tên họ cần kết hợp vần bằng trắc, tránh tên mang toàn vần trắc hoặc toàn bằng gây cảm giác mệt mỏi, nặng nề. Tâm linh dân gian cho rằng tên toàn vần bằng sẽ khiến cuộc sống của con không nổi bật, tên toàn vần trắc gây trắc trở khó khăn, nóng nảy. (Vần bằng là những chữ mang dấu huyền hoặc không dấu, vần trắc là chữ mang dấu sắc, hỏi, ngã, nặng).
- Không đặt tên khó phân biệt giới tính, gây hiểu nhầm lẫn lộn giới tính: Có những cái tên cả hai giới cùng dùng nhưng khi đặt cho con thì chú ý đi kèm tên đệm phân biệt giới tính. Dân gian cho rằng tên không rõ giới tính gây khó khăn cho bé khi ra ngoài đời, dễ bị trêu, bị nhầm lẫn, thậm chí là gặp xui rủi về số phận. Theo đó thì dân gian cũng tránh việc dùng tên tính nam đặt cho con gái và ngược lại.
- Tránh đặt tên mà có thể gây ngữ nghĩa tiêu cực khi đọc, khi nói lái, khi ghép chữ: khi đặt tên con nên chú ý ghép các chữ cái trong tên thành cặp với nhau tránh gây ra nghĩa tiêu cực, ý nghĩa xấu hãy dùng cách nói lái tên để xem có gây ra ý nghĩa tiêu cực không... Tránh vi phạm điều này là để sau này con không bị chế giễu, bị nói lái gây phiền toái tổn thương
- Tránh đặt tên mang ý nghĩa cầu lợi hoặc tuyệt đối quá không phổ biến ví như Trạng Nguyên, Hồng Thủy, Diễm Lệ, Bạch Tuyết, Vô Địch... vì sẽ tạo ra gánh nặng tâm lý và sau này khiến con dễ bị trêu chọc.
Ngoài ra mỗi vùng miền văn hóa dân gian có thể có những quan niệm khác nữa về việc kiêng kỵ đặt tên. Do đó cha mẹ có thể tham khảo thêm để đảm bảo tên của con không gây ra những cảm xúc tiêu cực không đáng có.
Ngoài việc đặt tên chính để khai sinh, nhiều nơi còn đặt tên gọi ở nhà cho bé. Những cái tên gọi ở nhà dù không nằm trong giấy tờ nhưng cũng gắn liền với trẻ. Bởi thế ngay cả cái tên gọi ở nhà cũng tránh tùy tiện, tránh đặt kiểu tên xấu hoặc gây ý nghĩa tiêu cực sẽ dễ làm ảnh hưởng bất lợi cho trẻ như dễ bị trêu chọc.
