Cổ nhân cũng truyền lại vài câu tương tự, rằng: “Người khiêm nhường là gốc tích đức”, “Người khiêm nhường có thể đứng trước mọi người, kẻ cậy công ngạo mạn đứng sau mọi người”. Khiêm tốn là biết mình biết ta, là tôn trọng người khác, bao dung với người khác.
Biết khiêm nhường ắt được lòng người
Dương Tử là triết gia nổi tiếng thời Chiến quốc, một lần nọ có tới nhà trọ kia dừng chân. Trong nhà trọ có hai cô nương thuê phòng, một người xinh đẹp tuyệt trần, người kia thì dung nhan tầm thường. Thế nhưng, mọi người lại trân quý người phụ nữ kém xinh đẹp, đối xử cô như tiểu thư quyền quý, còn với cô nương xinh đẹp thì lại tỏ ra khinh bỉ, xem thường.
Dương Tử ngạc nhiên trước cách đối xử ấy, liền đi hỏi người hầu phòng. Kẻ này đáp lại: “Cô nương xinh xắn kia luôn cho mình xinh đẹp hơn người, nhưng tôi chẳng thấy cô ta đẹp ở chỗ nào. Còn cô nương kém xinh xắn kia luôn cảm thấy mình khó coi, nhưng tôi chẳng thấy cô ấy xấu gì cả”.
Dương Tử nghe xong thì im lặng suy nghĩ một lúc lâu. Mãi sau, nhà triết học này mới buột miệng nói: “Tôi hiểu rồi, làm điều tốt nhưng luôn khiêm tốn không nhận là mình đã làm, cách cư xử đó dù ở đâu cũng được mọi người ủng hộ, yêu mến”.
Nước càng sâu chảy càng chậm, người càng trí huệ càng khiêm nhường. (Ảnh minh họa)
Người khiêm nhường được hưởng phúc đức
Theo “Dịch Thư”, có đoạn nói rằng: Đạo lý của trời, bất luận thế nào, mọi sự kiêu ngạo tự mãn, sẽ khiến cho người đó phải chịu thiệt thòi, còn người khiêm tốn sẽ được nhiều lợi ích, hơn nữa khiêm nhường và kiêu ngạo, cũng là ranh giới giữa phúc và họa.
Chuyện kể rằng, Viên Liễu Phàm cùng 9 người trong huyện khăn gói đi tiến sĩ, trong đó đặc biệt chú ý một vị tên Đinh Kính Vũ. Người này trẻ tuổi nhất đoàn, lại là kẻ biết khiêm nhường, trọng lễ tiết. Một lần nọ, khi đang nghỉ dừng chân, Viên Liễu Phàm mới nói với Phí Cẩm Pha rằng: “Đinh Kính Vũ năm nay nhất định thi đỗ tiến sĩ”.
Khi được hỏi vì sao lại thế, Viên Liễu Pháp đáp: “Khiêm nhường ắt được phúc. Anh xem, trong 10 người chúng ta, có ai khiêm tốn bằng Đinh Kính Vũ, luôn giữ chữ tín, cung cung kính kính. Trước đám đông, cậu ấy quyết không để lộ thành kiến, luôn lắng nghe và tôn trọng ý kiến người khác, không hề kiêu ngạo chút nào.
Dù là chuyện rất nhỏ, cậu ấy cũng nghĩ cho người khác, vì thuận tiện cho người khác, điều này quả thực khó có được! Một người có thể đạt được cảnh giới cao như vậy, Thần linh cũng sẽ bảo hộ cậu ấy, sao có thể có đạo lý thi trượt được!”.
Quả thực, đến khi công bố bảng vàng, Đinh Kính Vũ đã xuất sắc thi đỗ. Vậy mới nói, con người khiêm tốn, biết mình biết ta, sẽ được người quý, quý nhân phù trợ.
