Tăng Quốc Phiên (1811 – 1872), tự Bá Hàm, hiệu Điều Sinh, người Tương Hương, tỉnh Hồ Nam. Ông là một danh thần văn võ song toàn, vừa thông thạo binh tướng, vừa am tường Nho học. Trí tuệ và tư tưởng của Tăng Quốc phiên đã đã đến đỉnh cao và được hậu thế kính trọng.
Rất nhiều tư tưởng, câu nói của ông được người đời đúc kết, lưu truyền để học hỏi. Trong đó, đạo dạy con của Tăng Quốc Phiên cho rằng, tài sản quý giá nhất mà cha mẹ dành cho con chính là “ép” chúng nếm trải 3 điều khổ này:
1. Cho con nếm trải cái khổ của lao động
Tăng Quốc Phiên cho rằng, cần cù là nền tảng của việc xây dựng gia đình và xây dựng sự nghiệp. Trong bức thư gửi cho con trai thứ, ông có đôi lời căn dặn: “Con trai còn nhỏ thì không được tham lam, không được sống xoa hoa, càng không được lười nhác. Dù con là ai đi chăng nữa, là học hỏi, nông dân hay thương gia đều phải biết cần cù lao động. Như vậy, tương lai mới không bao giờ thất bại!”.
Cha mẹ dù yêu thương con đến mấy, cũng phải đến con tự vất vả lao động, tự kiếm tiền bằng mồ hôi và nước mắt của mình. Như thế, con mới biết trân quý đồng tiền và sức lao động chân chính. Cha mẹ cứ sợ con khổ cực, không dám để con “tự lực cánh sinh” thì con lớn lên chỉ biết ỷ lại, lười nhác.
2. Cho con nếm trải cái khổ của việc đọc sách
Tăng Quốc Phiên coi sách là người bạn quý báu nhất của mình. Ngay cả khi đem quân đi chinh chiến ông vẫn mang sách bên mình.
Bí quyết đọc sách của ông chính là: Câu nào trong sách không hiểu thì đừng đọc câu tiếp theo. Hôm nay đọc không hiểu thì ngày mai lại đọc, năm nay đọc không hiểu thì năm sau lại đọc. Đó là sự nhẫn nại nên có của người đọc sách.
Đọc sách là một quá trình đầy gian nan và thử thách sự kiên nhẫn của con người. Dù có vất vả và mệt mỏi đến đâu, chỉ cần bạn chịu đựng được thì sẽ có ngày hái được quả ngọt.
Từ xưa đến nay, chỉ có đọc sách mới giúp một người có thể tỏ tường sự thông thái của các triết gia, có cơ hội nhìn ra thế giới rộng lớn. Đọc sách cũng là phương pháp rèn luyện bản thân có một tâm hồn phóng khoáng hơn.
3. Cho con nếm trải cái khổ của cuộc sống
Tăng Quốc Phiên trong đạo dạy con có nói rằng: Mọi thứ đều phải có mức độ. Cha mẹ nuông chiều quá mức sẽ dẫn đến tiêu cực. Sự “quan tâm” thái quá của cha mẹ chính là liều thuốc độc đối với con cái. Hãy để trẻ có được cơ hội trải nghiệm những điều “không dễ dàng” trong thế giới của người lớn.
Trong bức thư gửi cho người con trai cả, Tăng Quốc Phiên có viết: “Những đứa trẻ sống trong một gia đình bình thường cũng có cơm ăn, áo mặc. Những đứa trẻ bình thường đó cũng có thể là những người vĩ đại sau này”.
Ngày nay có nhiều gia đình không mấy khá giả, kinh tế chỉ gọi là tạm có cái ăn cái mặc, nhưng cha mẹ luôn tạo điều kiện tốt nhất để con theo kịp bạn bè. Họ sống tiết kiệm cả đời, nhưng con cái thì chỉ toàn dùng hàng hiệu, điện thoại đời mới vì muốn “ngang hàng” với bạn bè xung quanh.
