Ý nghĩa của gà cúng
Gà cúng là món đồ cúng phổ biến và đặc trưng trong văn hóa tâm linh người Việt. Gà thường được đặt trang trong trong mâm cúng, trên ban thờ và thường được lựa chọn kỹ lưỡng. Đặc biệt tuần rằm quan trọng, Tết thì không thể thiếu gà cúng.
Gà cúng biểu trưng cho sự kết nối thần linh và con người. Gà cất tiếng gáy gọi mặt trời mang ánh sáng chào ngày mới.
Gà cúng có ý nghĩa kết nối người với tổ tiên thần linh
Dân gian thường dùng gà là gà trống, bởi gà trống có sự oai dũng và mang đủ đặc điểm của văn, dũng, trí, nhân, nghĩa của con người. Nhưng lưu ý gà trống phải là trống tơ, chưa đạp mái hoặc trống thiến để đảm bảo sự tôn kính, lễ vật sạch sẽ.
Người xưa thường kiêng thắp hương gà mái có lẽ vì xuất phát từ quan điểm gà trống "sạch" hơn gà mái. Hơn nữa gà mái nếu chưa đẻ thì gà kém ngon, gà non, mà đẻ rồi thì lại không còn 'sạch sẽ". Tuy nhiên ngày nay gà trống chỉ nhất định phải có trong dịp cúng giao thừa, Tết, còn tuần rằm hàng tháng có thể cúng gà mái, hoặc khi cầu con thì cúng gà mái có ổ trứng biểu trưng cho tài lộc và đủ đầy con cháu.
Trước đây khi kinh tế khó khăn, người ta thắp hương gà mái nhưng phải chặt ra đĩa chứ sẽ không bày cả con gà mái trên ban thờ vì cho rằng bày cả phao câu gà mái là vô lễ, không linh thiêng.
Gà cúng nên đặt hướng quay vào bát hương
Gà quay ra hay quay vào?
Trong tâm linh thờ cúng thì gà đặt trên ban thờ thường chầu vào bát hương, thể hiện gà chầu tôn kính, kết nối với thần linh. Trong phong thủy, gà quay vào bát hương là con gà biết kêu, biết gáy, đang chầu, thể hiện sự tôn kính thần linh, gia tiên. Trong khi gà quay ra tức là gà không chịu chầu nên không tốt vì sẽ biểu thị sự bất kính, ngang ngược. Việc quay ra nhìn thẩm mỹ sẽ đẹp hơn nhưng xét về tâm linh, chúng ta đặt gà lên thờ là dâng lễ, thì phải hướng về tổ tiên thần linh, chứ quay ra đẹp cho người còn sống thì đâu có ý nghĩa.
Trong quan niệm xa xưa của người Việt, gà trống như cầu nối giữa thế giới con người với thế giới thần linh. Bởi thế nếu gà đặt quay ra thì không còn đảm bảo ý nghĩa kết nối nữa. Do đó đặt gà cúng quay về phía bát hương, để thay gia chủ gửi lời khấn nguyện đến gia tiên, thần linh mới linh nghiệm.
Lưu ý khi chọn gà cúng rằm
Nếu chọn gà trống thì chọn gà trống tơ, trống thiến, tránh gà cựa dài chứng tỏ cựa già. Nếu là gà mái nên chọn mái mơ, mái mới có trứng, không chọn mái già.
Chọn gà cúng nên chọn con có trọng lượng vừa phải không nên quá to sẽ mất cân đối, quá nhỏ gà không ngon và không đủ hoành tráng.
Gà cúng đặt ở ban gia tiên và thần tài không đặt ban thờ Phật.
Khi đi bắt gà trống nên xem lông mượt, mỏ không bị chảy nước, mào đỏ tươi đó là gà ngon.
Khi làm gà cúng không nên cắt rời chân và nên uốn chân vào trong và mổ moi tránh mổ phanh. Ngày nay đã có dịch vụ mổ gà chuyên nghiệp và cột thắt thành gà cánh tiên nên nhiều người không còn phải lo lắng về điều này nữa.
Gà cúng khi luộc nhớ luộc nồi rộng, ngập nước, đun sôi nước, thả gà vào và đun sôi lại rồi để lửa liu riu. Điều đó giúp cho gà không bị rách ra, gà đẹp không loang màu. Gà cúng thì nên để lại cả bộ nội tạng trong đĩa cúng, tránh thiếu xót.
*Thông tin mang tính tham khảo chiêm nghiệm.
