Đề xuất lắp đặt 5 trạm quan trắc động đất tại khu vực Thủy điện Sông Tranh 2 vẫn chưa được duyệt vì không có kinh phí. Trong khi đó, chúng ta đang bị động trong việc theo dõi động đất ở Sông Tranh 2. Vấn đề bây giờ là tiếp tục theo dõi xem những chấn động vừa xảy ra có phải là chấn động chính hay mới chỉ là tiền chấn.
TS Lê Huy Minh, Giám đốc Trung tâm Báo tin động đất và cảnh báo sóng thần: Trước khi xây Sông Tranh 2, chẳng ai nghĩ tới việc xây trạm quan trắc
 |
| TS Lê Huy Minh |
Vào tối 3/9, các máy gia tốc đặt tại khu vực thủy điện Sông Tranh 2 (huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam) đều ghi nhận được 4 trận động đất xảy ra ở ở địa bàn huyện chứ không phải không ghi nhận được như một số báo thông tin.
Theo quy định, đối với các khu vực có động đất mạnh hoặc công trình thủy điện lớn trước khi tích nước phải xây dựng hệ thống quan sát động đất trước.
Ví dụ như thủy điện Sơn La, trước khi tích nước, Viện Vật Lý Địa cầu đã đặt 5 trạm quan trắc ở hồ thủy điện. Trong quá trình tích nước và đến tận bây giờ, khi công trình đã hoàn thành, chúng tôi vẫn tiếp tục theo dõi.
Động đất ở Thủy điện Sông Tranh 2 được đánh giá là nhỏ hơn ở các khu vực khác. Ngoài ra, khu vực miền Trung từ trước tới nay chưa bao giờ quan sát được nhiều động đất hoặc động đất mạnh như ở khu vực phía Bắc.
Thành thử, trước khi xây đập Sông Tranh 2, không ai nghĩ tới việc phải xây dựng các trạm quan trắc động đất.
Khi xây dựng Thủy điện Sông Tranh 2, người ta đã đặt các thiết bị quan trắc ở trong khu vực đập, trong đó có 4 máy gia tốc. Năm 2011, khi động đất xảy ra, họ mới bắt đầu đưa các máy gia tốc vào hoạt động.
Đến tháng 4/2012, khi xảy ra sự cố, Viện Vật lý Địa cầu vào đó xem xét thì thấy họ mới đặt được 2 máy ở đỉnh đập. Chúng tôi kiến nghị phải đưa nốt 2 máy vào hoạt động. Trận động đất hôm 3/9, mấy máy gia tốc đều ghi được cả.
Theo ghi nhận của chúng tôi, tháng 11/2011, tại khu vực này xảy ra hai trận động đất mạnh 3,2 và 3,4 độ Richter. Tháng 2 năm nay, tại đây xảy ra trận động đất mạnh 3,1 độ Richter. Đó là chưa kể các trận động đất cường độ nhỏ khác mà chúng tôi ghi nhận được.
Nếu tính cả những trận động đất này, từ đầu năm 2012 đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Nam đã xảy ra tổng cộng trên 40 trận động đất. Đặc biệt, trận động đất xảy ra tối qua có cường độ mạnh nhất.
 |
| Khu vực Thủy điện Sông Tranh 2 tiếp tục xảy ra nhiều dư chấn |
Chúng tôi đã từng khuyến cáo cần lắp đặt 5 trạm quan trắc động đất tại khu vực này để có những số liệu quan trắc động đất cụ thể trong thời gian lâu dài, từ đó dự báo những chu kỳ của động đất kích thích và đưa ra những thông tin cảnh báo chính xác nhất với người dân.
Theo kết hoạch trước đó là năm 2013 bắt đầu xây dựng các trạm quan trắc động đất ở Thủy điện Sông Tranh 2, tuy nhiên đến nay đề xuất vẫn chưa được duyệt. Các cơ quan cấp trên nói là ủng hộ nhưng đến nay vẫn chưa có kinh phí thì xây dựng cái gì?
GS.TS Cao Đình Triều, Viện Vật lý Địa cầu: Chúng ta đang bị động
 |
| GS.TS Cao Đình Triều |
Trên thế giới đã có những nghiên cứu về mối quan hệ giữa biến động mực nước hồ thủy điện với động đất kích thích.
Nếu mực nước ở khu vực hồ chứa thay đổi đột ngột với dung tích lớn thì động đất kích thích dễ xảy ra.
Ở Việt Nam, thủy điện Sông Tranh 2 có tần suất động đất kích thích ở mức độ cao nhất. Hồ Hòa Bình cũng có biểu hiện ấy nhưng chỉ xuất hiện khi tích nước đầy lên sau đó yếu dần, một thời gian sau thì không còn nữa.
Đặc biệt, điều tiết mực nước hồ Hòa Bình ổn định hơn, còn Sông Tranh 2 sự bất ổn định lớn hơn nhiều.
Như đầu mùa mưa năm kia, mực nước ở lòng hồ Thủy điện Sông Tranh 2 tăng lên và xuất hiện động đất. Sau đó, vào tháng 11/2011, khi vá chỗ rò rỉ trên thân đập Sông Tranh 2, người ta phải tháo nước ra đột ngột và động đất kích thích lại xuất hiện.
Mấy ngày qua, mưa to, nước trong hồ thủy điện lên cao, động đất tiếp tục xảy ra. Đó là quy luật cần phải để ý, vận hành nước lòng hồ không để nó biến động quá nhanh.
Hiện giờ chúng ta đang bị động trong việc theo dõi động đất ở khu vực Sông Tranh 2. Vấn đề bây giờ là tiếp tục theo dõi xem những chấn động vừa xảy ra có phải là chấn động chính hay mới chỉ là tiền chấn.
Vì vậy, chúng ta mới phải dự báo chấn động tối đa ở khu vực đó là 6 độ Richter. Trạm quan trắc ở Huế mới chỉ ghi nhận được động đất hơn 2 độ Richter.
- Minh Minh - Hoàng Hạnh
[links()]
