Người xưa rất tôn trọng thiên nhiên và những niềm tin tâm linh. Dù trong cảnh nghèo khó, cha ông ta vẫn luôn giữ gìn những điều cấm kỵ, nhất là với những thứ liên quan đến tâm linh và phong thủy. Trong đó, có 3 loại cây tuyệt đối không nên chặt, dù có túng thiếu hay cần tiền đến đâu, bởi tin rằng đụng vào là rước họa, hao tài, tán lộc, phạm vào điều kiêng kỵ của tổ tiên.
1. Cây cổ thụ ở đình chùa miếu phủ – Chốn linh thiêng không được động vào
Tại các ngôi đình, chùa, miếu, phủ ở làng quê Việt Nam, không khó để bắt gặp những cây cổ thụ to lớn, có tuổi đời hàng trăm năm. Đó có thể là cây đa, cây gạo, cây đề hay cây bồ đề... Những cây này không chỉ tạo bóng mát mà còn được xem là nơi ngự của các vị thần linh, linh hồn tổ tiên.
Theo tín ngưỡng dân gian, cây cổ thụ mọc ở nơi thờ tự là “cột trụ tâm linh”, tượng trưng cho sự trường tồn và bảo hộ cho dân làng. Người dân tin rằng mỗi cây đều có “thần cây”, nếu tự ý chặt phá hay xâm phạm là phạm thượng, dễ chuốc họa vào thân.
Không ít câu chuyện dân gian kể lại rằng, ai cả gan đốn hạ cây cổ thụ ở miếu đình đều gặp tai ương: có người ốm không rõ nguyên do, có người tán gia bại sản, làm ăn lụn bại. Vì thế, dù cây có chết khô, người ta cũng chỉ dám làm lễ cẩn thận, xin phép tổ tiên và thần linh trước khi xử lý.
Tổ tiên dặn rằng: Cây già cổ thụ lâu năm ở miếu thần có linh khí, chặt cây là phúc lộc tiêu tan vì bị quở trách. Bởi vậy, dù nghèo mấy cũng tuyệt đối không được chặt cây cổ thụ nơi đình chùa miếu phủ – vừa giữ đạo, vừa giữ đức.
2. Cây lớn có bát hương bên đường – Đã có thần ngự, không được xúc phạm
Ở các ngã ba, ngã tư, bìa rừng, hoặc ven đường làng quê, không hiếm thấy những cây lớn như cây sung, cây đa, cây si... có đặt bát hương, bàn thờ nhỏ dưới gốc. Dân gian gọi đây là cây “có vong”, cây “có thần”, tức là nơi trú ngụ của linh hồn, người khuất mặt, hoặc các vị thần trấn giữ đất đai.
Những cây như vậy thường được người dân thắp nhang vào ngày rằm, mùng một hoặc ngày lễ lớn. Có nơi còn đặt lễ cúng nhỏ như trầu cau, hoa quả, bánh trái... để tỏ lòng tôn kính, cầu bình an cho người đi đường và dân làng.
Quan niệm xưa cho rằng, đụng vào cây có bát hương là phạm vào thần linh, có thể khiến gia đình gặp họa: bệnh tật, tai nạn, hao tài tán lộc. Thậm chí có người kể lại, từng phá bỏ cây bên đường có bát hương thì sau đó làm ăn thất bát, tai bay vạ gió không dứt.
Vì vậy, dù đói nghèo, dù cần đất hay gỗ, cây có bát hương bên dưới luôn được tránh động vào, giữ nguyên trạng thái như cách giữ gìn sự yên ổn giữa hai cõi âm – dương.
3. Cây cảnh phong thủy tốt trong nhà – Đang giữ lộc, chặt là mất
Cây cảnh phong thủy trong nhà không chỉ để làm đẹp không gian mà còn mang nhiều ý nghĩa cát lành, tài lộc, vượng khí. Có những cây tuy nhỏ, nhưng được xem là “bảo bối phong thủy” giúp thu hút may mắn, hóa giải xui xẻo và bảo vệ gia chủ khỏi tai ương. Đặc biệt cây cảnh gia truyền từ thời ông bà thì càng không nên chặt nếu không phải do chúng bị chết. Bởi chúng ở đó lâu, nếu chặt đi thì phong thủy sẽ thay đổi bất ngờ ảnh hưởng vận khí.
Một số cây cảnh được đánh giá có năng lượng phong thủy mạnh như:
- Cây kim tiền – biểu tượng của tài lộc, tiền bạc
- Cây phú quý – tượng trưng cho giàu sang, thịnh vượng
- Cây ngọc bích – mang ý nghĩa thu hút vượng khí, may mắn
- Cây lưỡi hổ – xua đuổi tà khí, mang lại bình an
Chặt bỏ hoặc vứt cây đi khi chưa có dấu hiệu héo úa, chết khô bị xem là cắt đi lộc trời, làm hao tổn vận khí trong nhà. Thậm chí, nếu cây đang xanh tốt mà bị phá bỏ bỗng dưng vì "hết hứng", có thể làm mất cân bằng năng lượng trong không gian sống, ảnh hưởng đến sức khỏe, tài vận hoặc hòa khí gia đình.
Vì vậy, nếu có cây cảnh phong thủy trong nhà đang sống khỏe, đặc biệt là cây đã “vào dáng, vào thế”, được chăm sóc kỹ càng, cây từ thời ông bà tổ tiên để lại thì tuyệt đối không nên chặt bỏ hay thay thế một cách tùy tiện. Nếu thực sự cần di chuyển, hãy làm lễ hoặc xin phép thần tài, thổ công để hóa giải.
Giữ gìn những điều kiêng kỵ không phải là mê tín, mà là biểu hiện của sự tôn trọng đối với những giá trị truyền thống và tinh thần “uống nước nhớ nguồn”. Đặc biệt cây cối còn liên quan tới đời sống hàng ngày, thiên nhiên gắn bó với con người nên cần tôn trọng thiên nhiên.
*Thông tin tham khảo chiêm nghiệm
